Onze prioriteiten voor de humanitaire hulp

Humanitaire hulp is een morele plicht en een uitdrukking van de universele waarde van solidariteit tussen volkeren. De doelstellingen zijn het redden van levens, het verlichten van het lijden en het bewaren van de menselijke waardigheid van bevolkingsgroepen die door crises en rampen zijn getroffen.

Het omvat alle acties in het kader van de materiële en logistieke bijstand aan en bescherming van slachtoffers van conflicten of rampen van natuurlijke of menselijke oorsprong.

Verder is humanitaire hulp ook gericht op de preventie van situaties die kwetsbare bevolkingsgroepen in gevaar brengen.
 

De Belgische humanitaire hulp is gebaseerd op 4 belangrijke beginselen:

1. Het beginsel van menselijkheid houdt in dat er initiatieven zijn om menselijk lijden te bestrijden, met bijzondere aandacht voor de meest kwetsbaren. De waardigheid van alle slachtoffers moet worden geëerbiedigd en beschermd.
2. Het beginsel van onpartijdigheid betekent dat de humanitaire hulp uitsluitend kan verleend worden op basis van de behoefte, zonder enige vorm van discriminatie.
3. Het beginsel van neutraliteit houdt in dat de humanitaire hulp geen partij mag bevoordelen bij het verlenen van humanitaire bijstand tijdens conflicten of andere spanningen.
4. Het beginsel van onafhankelijkheid betekent dat de actoren van de humanitaire hulp niet geleid mogen worden door politieke, militaire, economische of andere belangen.

Bovendien is de Belgische humanitaire hulp ook gebaseerd op het Internationaal humanitair recht, de humanitaire beginselen van het initiatief Good Humanitarian Donorship (GHD) en de Europese consensus over humanitaire hulp.
 

Good Humanitarian Donorship                      

België en 16 andere donoren hebben het initiatief Good Humanitarian Donorship (GHD) goedgekeurd, een reeks humanitaire beginselen die de donoren moeten volgen.

Het GHD-initiatief is een informeel donorforum dat de collectieve verfijning van deze beginselen en goede praktijken wil vergemakkelijken.

Het doel is om de acties van de donoren samenhangender en doeltreffender te maken. Dat geldt ook voor hun verantwoordingsplicht ten aanzien van de begunstigden, de humanitaire organisaties en de belastingbetaler.

Deze groep donoren komt tweemaal per jaar samen op hoog niveau (in New York en in Genève), terwijl parallelle werkgroepen meerdere malen per jaar vergaderen over diverse thema’s.
 

Diverse partners

België werkt samen met diverse partners om de humanitaire strategie uit te voeren – de Verenigde Naties, de Rode Kruisbeweging en de Rode Halve Maanbeweging en ngo’s – waarbij erkend wordt dat iedere partij over comparatieve voordelen beschikt.

Om de snelheid en de kwaliteit van de humanitaire hulp te waarborgen, worden de partners geselecteerd op basis van de volgende criteria:

• hoge professionele standaarden
• een ruime ervaring op het vlak van humanitaire hulp
• het vermogen om in te spelen op urgente behoeftes
• de naleving van de internationale richtlijnen en normen
   

De humanitaire financiering van België is toegespitst op complexe crisissituaties van bepaalde partnerlanden die continue/chronische hoge humanitaire noden hebben.

Indien de situatie dit vereist, kan ons land echter ook acties financieren in landen of gebieden die geen partner zijn. De regio’s die reeds een uitgebreide Belgische humanitaire hulp ontvangen, zijn:

• de Sahellanden
• het Grote Merengebied (Midden-Afrika)
• de bezette Palestijnse gebieden
• de crisis in Syrië
   

Humanitaire hulp staat vermeld in verschillende teksten in de Belgische wetgeving. De belangrijkste zijn:

• Wet op de ontwikkelingssamenwerking van 2013
• Koninklijk besluit betreffende humanitaire hulp van 2014
• Humanitaire strategie van 2014

De humanitaire hulp die België biedt, is toegespitst op regio’s die zich in moeilijke crisissituaties bevinden. De keuze van de regio’s is gebaseerd op twee criteria:

1. De wens om de humanitaire interventies die België financiert in chronische of langdurige crisissituaties beter te kunnen opvolgen.
2. Het chronische karakter of de duur van de hoge humanitaire noden in deze landen waar de overheid een beperkt bijstandsvermogen heeft.
    

Het Belgische humanitaire budget wordt verdeeld en toegewezen op basis van drie mechanismen:

• Toewijzingen aan de algemene middelen van de humanitaire multilaterale organisaties
• Humanitaire fondsen waaraan verschillende donoren bijdragen
• Programma’s of projecten van humanitaire actoren

In 2022 bedroeg het budget voor humanitaire hulp bijna 200 miljoen euro.
 

De algemene middelen en de internationale humanitaire fondsen

Toewijzingen aan de algemene middelen en internationale humanitaire fondsen zijn financieringen die bekend staan als “flexibel” en vertegenwoordigen minstens 60 % van de Belgische financieringen voor humanitaire hulp.

Deze financiering wordt niet toegewezen aan één specifiek gebied of thema, maar wel aan erkende humanitaire organisaties die op die manier een snel en doeltreffend antwoord kunnen bieden op humanitaire crisissituaties.

Met deze flexibele financieringen vergroot België de impact en de meerwaarde van de bijdrage die ons land levert aan het wereldwijde humanitaire systeem. Zo kunnen we ook bijdragen aan snelle hulpresponsen die gericht zijn op urgente noden.
 

De programma’s of projecten van directe actoren

De rest van het budget wordt toegewezen onder de vorm van:

• programma’s, met een duur van 2 jaar of
• projecten, met een duur van 12 maanden

Deze directe financiering wordt toegewezen aan humanitaire actoren, ngo’s of erkende internationale organisaties die de acties uitvoeren rond welbepaalde thema’s en in specifieke regio’s.

Dankzij de combinatie van deze middelen is het mogelijk om een flexibele, contextgevoelige aanpak op poten te zetten met het oog op:

• een snelle en flexibele financiering
• een betere voorspelbaarheid
• een gedeelde verantwoordelijkheid binnen het globale systeem van humanitaire hulp.