Saoedi-Arabië

Laatste update

Coronavirus COVID-19

Raadpleeg ook de homepage van deze website voor het overzicht met kleurencodes.

Niet-essentiële reizen buiten de Europese Unie, het Verenigd Koninkrijk, Zwitserland, Liechtenstein, IJsland en Noorwegen blijven vooralsnog verboden op basis van artikel 18, §1 van het Ministerieel besluit van 30 juni 2020. Indien men toch terugkeert of een essentiële verplaatsing maakt uit die gebieden, dient men een quarantaine in België na te leven en een test te ondergaan. Meer informatie hierover vindt u op www.info-coronavirus.be.

Vanaf 1 augustus 2020 zijn ALLE reizigers die naar België terugkeren verplicht om het “Passenger Locator Form” in te vullen. Meer informatie vindt u op www.info-coronavirus.be.

Reizigers dienen er zich van bewust te zijn dat nieuwe Covid-uitbraken in het buitenland hun reis sterk kunnen beïnvloeden en dat een repatriëring niet gegarandeerd kan worden indien commerciële vluchten worden afgeschaft of grenzen worden gesloten.

Indien u momenteel in een gebied bent waarvoor bovenstaand Ministerieel Besluit van toepassing is, of als u een essentiële reis maakt naar dit gebied, dan is het aangeraden om onderstaande adviezen over de gehele veiligheidsproblematiek in dit gebied erop na te lezen.

Niet-essentiële reizen worden afgeraden.

Internationale vluchten - behalve de repatriëringen - zijn tot nader order niet mogelijk.

Sinds 15 maart 2020 heeft de Nationale Luchtvaartautoriteit GACA alle internationale passagiersvluchten van en naar Saoedi-Arabië opgeschort. Land- en zeegrenzen blijven gesloten. Vanaf 1 juni zijn nationale vluchten opnieuw toegelaten onder strikte voorwaarden. Treinen en bussen zijn terug operationeel vanaf 31 mei. Wie na 13 maart het land is binnengekomen, wordt verplicht door de overheid in quarantaine geplaatst gedurende 14 dagen.

Sinds 21 juni is de avondklok voor het gehele land opgeheven. Transport tussen verschillende steden is mogelijk. Winkels, shoppingmalls, bioscopen, restaurants, bars, fitnesscentra, schoonheidssalons, kappers en moskeeën zijn open mits het in acht nemen van strikte veiligheidsmaatregelen. Bijeenkomsten van meer dan 50 personen blijven verboden. Het is verplicht in het openbaar een gezichtsmasker te dragen dat mond en neus bedekt, op straffe van boetes.

Umrah blijft opgeschort, net als de Hajj en alle internationale vluchten.

Niet-residerende Belgen die geblokkeerd zitten door deze situatie en terug naar België willen, kunnen voor bijstand een beroep doen op de ambassade in Riyadh of het ereconsulaat te Jeddah op voorwaarde dat andere middelen (reisorganisatie, verzekering, luchtvaartmaatschappij..) zijn uitgeput. In KSA residerende Belgen die willen terugkomen moeten ermee rekening houden dat de kans groot is dat men de toegang tot het land wordt ontzegd.

Voor meer informatie over het virus, de ziekte en de preventiemaatregelen verwijzen wij naar de volgende sites:

FOD Volksgezondheid: https://www.info-coronavirus.be/nl
FOD Economie: https://economie.fgov.be/nl/themas/ondernemingen/het-coronavirus-en-zijn/gevolgen-van-het-coronavirus-0
European Centre For Disease Prevention & Control: https://www.ecdc.europa.eu/en/coronavirus
Instituut voor Tropische Geneeskunde in Antwerpen: https://www.wanda.be/nl/landen/saudie-arabie/
WHO: https://www.who.int/westernpacific/noodsituaties/roman-coronavirus

Gezien de regionale situatie (conflict in Jemen, instabiliteit in Irak), wordt het landgenoten aangeraden bijzonder waakzaam te zijn. Indien u zich in bepaalde gevoelige streken moet verplaatsen (zoals de grensstreek met Irak, deze met Jemen of bepaalde delen van het oosten van het land rond Hafr Al-Batin and Khafji), dient u extra waakzaam te zijn. Er wordt verzocht om de berichtgeving over de lokale en de regionale toestand nauwlettend in de gaten te houden. Door de situatie in Jemen, raden wij ten stelligste elke verplaatsing in het Zuiden van het land af, de provincies Abha en Jizan inbegrepen.

Voor elke reis naar Saoedi-Arabië kunt u zich registreren op https://travellersonline.diplomatie.be. Indien u naar een gebied reist dat afgeraden wordt, informeert u best ook de Belgische Ambassade in Riyadh per e-mail naar riyadh@diplobel.fed.be.

Description

Algemene veiligheid

Saoedi-Arabië bevindt zich in een onstabiele regio. Conflicten in buurlanden en de nabije regio hebben een invloed op de interne veiligheidssituatie. Dit vertaalt zich niet alleen in de aanwezigheid van smokkelroutes waarlangs wapens, mensen en/of drugs gesmokkeld worden maar ook in de aanwezigheid van radicale extremisten op het grondgebied.

Aan landgenoten wordt gevraagd extra waakzaam te zijn en de nodige voorzorgsmaatregelen te nemen: vermijd routine bij reizen en bezoeken, reis bij uitstappen steeds met meerdere personen, informeer naar de veiligheidssituatie op uw reisbestemming, zorg ervoor dat iemand steeds weet waar u bent en neem steeds uw telefoon mee. Zoals altijd wordt aanbevolen de aanwijzingen van de lokale autoriteiten strikt op te volgen.

Het is aangeraden om zowel voor als tijdens een verblijf in Saoedi-Arabië op de hoogte te blijven van de regionale politieke ontwikkelingen, de plaatselijke actualiteit en de veiligheidstoestand in het land. De spanningen in het Midden-Oosten, kunnen een weerslag hebben op de Saoedische publieke opinie. Sommige gebeurtenissen die als anti-islamitische aanvallen gezien worden (zoals de publicatie van karikaturen van de Profeet Mohamed), kunnen leiden tot onverwachte vijandelijke gedragingen. De spanningen tussen Saoedi-Arabië en Iran kunnen, in het bijzonder in de Eastern province, tot lokale onlusten leiden.

Het is dus aangewezen om bijzonder oplettend te zijn wat de persoonlijke veiligheid betreft. In geval van een zakenreis doet men er goed aan de Saoedische partner te vragen alle nodige schikkingen te treffen voor de persoonlijke veiligheid van de bezoeker. Het is aanbevolen in een hotel te verblijven van een bekende keten: die zijn meestal goed beveiligd.

Voorzichtigheid is ook geboden op plaatsen waar gewoonlijk veel buitenlanders samenkomen (hotels, restaurants, winkelcentra, "compounds" en residentiële wijken met Westers karakter), die een doelwit kunnen vormen voor eventuele terroristische acties. Reizigers houden zich best verwijderd van ongewone samenscholingen en betogingen.

In de mate van het mogelijke, zal men tijdens verplaatsingen alleen de hoofdwegen gebruiken. Het is aan te raden voor het vertrek op reis in het binnenland om hiervan kennissen ter plaatse en zelfs de ambassade op de hoogte te brengen.

Wat betreft het conflict in het buurland Jemen dient er rekening mee te worden gehouden dat er regelmatig raketten worden afgevuurd vanuit Jemen naar Saoedi-Arabië en dat schermutselingen aan de Jemenitische grens niet uitgesloten kunnen worden. Verplaatsingen in de grensregio met Jemen alsook in de zones rond Najran en Jizan worden dus formeel afgeraden. In het Zuid-Westen van Saoedi-Arabië is de hoogste waakzaamheid geboden.

Balistische raketten worden nog steeds afgevuurd door de Houthi-rebellen, voornamelijk op het zuiden van Saoedi Arabië. Deze worden in principe onderschept door het Saoedisch leger, maar neerkomende brokstukken kunnen een gevaar vormen. In geval van dergelijke raketaanvallen wordt aangeraden om binnen te blijven, ver van vensters plaats te nemen en de aanwijzingen van de lokale autoriteiten op te volgen.

Niet-noodzakelijke verplaatsingen naar de grensregio met Irak worden afgeraden, wegens de vermoedelijke aanwezigheid van IS strijders in deze grensregio.

Terreurdreiging

Regelmatig worden door de Saoedische veiligheidsdiensten terroristische cellen ontdekt en opgedoekt. Dit illustreert dat de terreurdreiging in Saoedi-Arabië permanent is. Hoewel recente aanslagen tegen Saoedische veiligheidsdiensten gericht waren, dient men blijvend rekening te houden met het feit dat Westerse personen en instellingen een potentieel doelwit kunnen zijn van aanslagen.

Daarom blijft de grootste waakzaamheid gerechtvaardigd en dienen de veiligheidsadviezen van de Saoedische autoriteiten zeer strikt opgevolgd te worden. Botsingen tussen veiligheidstroepen en gewapende extremisten doen zich nog sporadisch voor in het land.

Criminaliteit

Criminaliteit eigen aan grote steden (inbraken, wagendiefstallen,enz) bestaat in enkele wijken in het zuiden van Riyad in Jeddah en in Dammam, maar is relatief beperkt.

Hadj

De Hadj is de jaarlijkse periode waarin miljoenen pelgrims zich in Mekka verzamelen. Pelgrims worden aangeraden om met een erkend en ervaren reisoperator te reizen en tevens een afzonderlijke reisbijstandsverzekering af te sluiten.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) schrijft specifieke voorzorgsmaatregelen voor aan pelgrims. Meer informatie vindt u terug onder het hoofdstuk Gezondheid en Hygiëne.

Vervoer

Ter herinnering: Saoedi-Arabië heeft op 5 juni 2017 aangekondigd de diplomatieke banden met Qatar te verbreken. De verbindingen via land, water of lucht tussen Saoedi-Arabië en Qatar zijn sindsdien onderbroken. Dit geldt eveneens voor transitvluchten. De Saoedische luchtvaartmaatschappijen (Saudia, Flynas) hebben hun vluchten van en naar Qatar opgeschort sinds 6 juni 2019. Men kan op dit moment niet achterhalen of de situatie terug zal normaliseren. Reizigers die een reservatie hebben voor deze vluchten, worden aangeraden contact op te nemen met hun reisagent of vliegtuigmaatschappij.

Sinds 24 juni 2018 wordt het vrouwen toegestaan zelf met de wagen te rijden.

Meer info:

Veiligheid / info wegen

Sinds 24 juni 2018 is het vrouwen toegestaan te rijden in KSA.

De staat van het wegennet is over het algemeen relatief goed, maar stilaan wat verouderd. De rijstijl van de lokale bevolking is bijzonder gevaarlijk en onvoorspelbaar. Men houdt totaal geen rekening met andere weggebruikers of met het verkeersreglement, ook al zijn er meer en meer radars. Men rijdt vrij snel, ook in de steden. Ondanks de capaciteit van de wegen is er veel verkeer. Riyad is bijna exclusief op autoverkeer gericht. Het is vooral gevaarlijk in het weekend (donderdagavond tot zaterdagavond) en 's avonds. Het is af te raden zelf met de auto te rijden. Het is aangewezen een chauffeur te nemen die vertrouwd is met de lokale rijstijl. Veiligheid van voertuigen: het is aangewezen om op goed zichtbare en verlichte plaatsen te parkeren, bij voorkeur op bewaakte parkeerplaatsen, en om het voertuig te inspecteren vooraleer te vertrekken.

Veiligheid / info treinverkeer en busverkeer

Openbaar vervoer in de steden is zo goed als onbestaande en zeker af te raden die te gebruiken. Er bestaan enkelepassagierstreinen, bijvoorbeeld tussen Riyad en Dammam, tussen Riyad en Hail en tussen Djeddah, Medina en Mekka.

Klimaat en rampen

Natuurrampen

Het land ligt noch in een aardbeving- noch moessonzone. Het kent geen natuurrampen, maar er is een kans op overstromingen bij hevige regenval.

Meteorologische problemen

Heet woestijnklimaat, zeer droog, kan in de winter en 's nachts soms koud zijn.(warme kleren zijn niet overbodig). Zandstormen komen voor in de tussenseizoenen. Riyad (gelegen in het centrum van het land) kent een heel droog klimaat, in tegenstelling tot de kuststreek (Rode Zee, Perzische Golf), waar de hoge vochtigheidsgraad de warmte moeilijker te dragen maakt. Regen is beperkt tot de maanden december tot april.

Mocht er zich tijdens hun verblijf in Saoedi-Arabië een ramp of onvoorziene gebeurtenis voordoen, dan wordt van de reizigers verwacht dat zij zo spoedig mogelijk hun gezinsleden of naaste vrienden in België van hun toestand inlichten en hen desgevallend geruststellen. Indien de communicatie met het buitenland onmogelijk is, is het aangeraden zich te wenden tot de ambassade in Riyad of het ereconsulaat in Jeddah.

Gezondheid en hygiëne

Eind 2019 vond in de regio Wuhan in China een uitbraak van een nieuw coronavirus (Covid-19) plaats. Ondertussen heeft het virus zich ook verspreid in andere landen.

Met een aantal eenvoudige maatregelen kunt u de verspreiding van griepvirussen, coronavirussen of andere virussen voorkomen:

Was regelmatig je handen
Gebruik elke keer een nieuw papieren zakdoekje en gooi het weg in een afsluitbare vuilnisbak
Heb je geen zakdoekje bij de hand? Hoest of nies in de binnenkant van je elleboog
Blijf thuis als je ziek bent
Vermijd nauwe contacten met personen die symptomen vertonen (hoesten of niezen) en contacten als omhelzingen of handdrukken
vermijd ogen, neus en mond aan te raken met ongewassen handen
Blijf thuis te blijven als u symptomen (koorts, hoesten, spierpijn, ademhalingsmoeilijkheden, intense moeheid) vertoont en raadpleeg onmiddellijk een dokter (steeds eerst per telefoon).

Alle reizigers moeten zich bewust zijn van de risico's voor hun gezondheid tijdens het reizen. Het is belangrijk om uw bestemming te controleren voordat u vertrekt, zodat u zich bewust bent van de risico's en u zich daarop kunt voorbereiden.

Kosten/infrastructuur medische verzorging

De medische verzorging is in het algemeen vrij goed maar duur.

Veiligheid water en voedsel

Het drinken van kraantjeswater is niet veilig en wordt afgeraden. Voedsel is van goede kwaliteit.

Inentingen en vaccins

Zie deze pagina

MERS Coronavirus

Er worden regelmatig gevallen van besmetting met het MERS-coronavirus opgemeten in Saoedi-Arabië. Meer informatie over het virus vindt u terug op de website van de Wereldgezondheidsorganisatie. Indien u bij terugkeer uit Saoedi-Arabië symptomen vertoont zoals koorts of kortademigheid, wordt u aangeraden een dokter te raadplegen.

Het Saoedische ministerie van Volksgezondheid raadt, in het kader van speciale preventieve maatregelen tegen het MERS coronavirus volgende personen af de Hadj of Umrah uit te voeren: ouderen (boven de 65 jaar); personen met chronische aandoeningen, evenals zwangere vrouwen en kinderen (tot 12 jaar).

Pelgrims worden aangeraden volgende voorzorgen te nemen:

regelmatig handen wassen met zeep
vermijd onvoldoende gekookt vlees, of voedsel dat werd bereid in onhygiënische omstandigheden. Was groenten en fruit grondig voor ze op te eten
onderhoud een goede persoonlijke hygiëne
vermijd onnodig contact met boerderij-, huis- of wilde dieren, in het bijzonder met kamelen.

Pelgrims die tijdens hun reis ernstige ademhalingsproblemen ontwikkelen (gepaard met koorts en hoesten) die op het MERS coronavirus kunnen wijzen, worden aangeraden het contact met anderen tot een minimum te beperken, om het gevaar op besmetting in te dijken. Tevens wordt aangeraden bij hoesten of niezen de mond en neus te bedekken met een zakdoek, en deze zakdoek in de vuilbak te gooien. Verwittig onmiddellijk de eventueel meereizende medische staff of de lokale gezondheidsdiensten.

Pelgrims die in de eerste twee weken na hun terugkeer ernstige ademhalingsproblemen ontwikkelen (gepaard met koorts en hoesten) die op het MERS coronavirus kunnen wijzen, dienen onmiddellijk een dokter te raadplegen. Personen die in nauw contact stonden met pelgrims met bovenvermelde symptomen en die op hun beurt ernstige ademhalingsproblemen vertonen, dienen eveneens onmiddellijk een dokter te raadplegen.

Hersenvliesontsteking vooral tijdens de Ramadan in de regio van Mekka.

Malaria

Er is alleen malariarisico (vooral P. falciparum) aan de zuidwest- kust, in de Western Province (o.a. het grensgebied met Jemen en aan de kustgebieden aan de Rode Zee). Er is in die regio echter geen risico in de steden Jeddah, Mekka, Taif & Medina. Er is geen malariarisico in de andere provincies (Eastern, Northern and Central Provinces), noch in de hooglanden van de Provincie Asir.

Dengue-koorts

Dengue koorts is een ziekte waarvan het virus enkel wordt overgedragen door muggen die vooral overdag steken. Symptomen zijn acute hoge koorts, spierpijn en mogelijks huiduitslag. Omdat dengue gevaarlijk kan zijn en in sommige gevallen zelfs dodelijk, is het belangrijk om bij de constatering van deze symptomen onmiddellijk een arts te raadplegen. Het wordt afgeraden aspirines te nemen. Wel wordt aangeraden zich steeds preventief tegen muggen te beschermen d.m.v. producten tegen muggen, lange kledij bespoten met anti-muggenspray en het gebruik van een muskietennet. Een aantal dengue-gevallen werd gesignaleerd in de streek van Jeddah en Mekka.

Vogelgriep

Saoedi-Arabië werd in het verleden getroffen door de vogelgriep epidemie (H5N1) en de varkensgriep pandemie (A/H1N1). Uitvoerige en geactualiseerde informatie vindt u terug in de rubriek "Alles weten over influenza" of op de websites van de FOD Volksgezondheid - www.influenza.be, de Wereldgezondheidsorganisatie, het Federaal Agentschap voor de veiligheid van de Voedselketen (FAVV ) of de Wereldorganisatie van Diergezondheid (O.I.E.).

Lokale wetgeving

Als bezoeker van een land bent u, net als de bewoners zelf, onderworpen aan de wetten van het gastland.

Drugs

Drugs zijn absoluut verboden en handelen in en/of in het bezit zijn van drugs kan met de doodstraf bestraft worden.

Seksualiteit

In Saoedi-Arabië gelden strenge moslimwetten o.a. betreffende de zeer strikte scheiding van de geslachten. Prostitutie, homoseksualiteit en buitenechtelijke relaties zijn ten strengste verboden. Het niet naleven van de plaatselijke wetgeving kan ernstige gevolgen hebben.

Reizigers die een draagbare computer met zich meenemen naar Saoedi-Arabië, kunnen aan de grens onderworpen worden aan inspecties van de harde schijf. De lokale autoriteiten verantwoorden deze mogelijke inspecties door te verwijzen naar hun strijd tegen de invoer van pornografisch materiaal, wat ten strengste verboden is in het land. Mocht er belangrijke of gevoelige informatie op uw computer staan, wordt er aangeraden deze niet mee te nemen op de reis.

Fotografie

Het fotograferen in het openbaar is toegelaten maar voorzichtigheid blijft geboden. Fotograferen van militaire installaties (bijvoorbeeld militaire checkpoints in de grensregio met Jemen), grensovergangen, luchthavens en andere strategisch belangrijke plaatsen is verboden.

Voorafgaande toestemming is aan te raden indien men personen wil fotograferen.

Zeden en gewoonten

Sinds 27 september is het dragen van een abaya of een hijab voor vrouwen niet meer verplicht. Niettegenstaande is uitdagende kledij zowel voor mannen als voor vrouwen uit den boze (geen shorts, geen diepe décolletés, geen korte mouwen). Er staat een streng verbod op het invoeren en/of verbruik van alcohol, drugs en varkensvlees en het invoeren en/of het bezitten van zaken die niet overeenstemmen met de zeer strenge zeden van het land, geïnspireerd door de Koran en de zeer conservatieve stammentradities.

De sharia wordt toegepast in strafrechterlijke en civiele rechtszaken.

Ter herinnering vindt u alle boetes in verband met overtredingen op de volgende website: visitsaudi.com

Ramadan

Alle winkels zijn overdag dicht en openen na zonsondergang. In deze zeer religieuze maatschappij is de Ramadan zeer belangrijk en dient iedereen, moslims en niet-moslims, zijn gedrag aan de lokale gebruiken aan te passen. Het is zeer sterk af te raden om overdag in het openbaar te eten of te drinken. Ook het kauwen van kauwgom en roken overdag kan agressieve reacties ontlokken.

Praktische info

Documenten, valuta, communicatie

Alle noodzakelijke reisdocumenten worden vermeld onder de gelijknamige rubriek op deze website.

Ingevolge de mogelijkheid om online of bij aankomst een visum te bekomen, zijn de tarieven en voorwaarden gewijzigd: een visum "simple of multiple entry" zal 440 SAR kosten (hierbij zijn taksen en verzekering inbegrepen) en zal geldig zijn voor maximaal 90 dagen per jaar.

In september 2019 werden in Saudi Arabië het E-visum en het visum bij aankomst ingevoerd voor 49 landen, waaronder België : gelieve de volgende link te raadplegen voor de procedures: https://visa.visitsaudi.com.

We raden u ook ten stelligste aan om de website te consulteren die richtlijnen bevat om te waarschuwen voor overtredingen: visitsaudi.com, net zoals de website thesaudiexpat.com.

Wij vestigen uw aandacht niettemin op volgend onderscheid dat moet gemaakt worden betreffende de e-visa:

Voor wat betreft het religieus toerisme, deze reizen moeten idealiter georganiseerd worden met reisagentschappen. De visa worden uitgereikt via deze agentschappen.
Voor business reizen, de regelgeving dat visa-aanvragen moeten gebeuren via de Saoedische ambassades blijft van toepassing.
Enkel toeristen kunnen genieten van de e-visa en visa on arrival procedure

Rijbewijs

Internationaal rijbewijs is vereist. Sedert 24 juni 2018 mogen vrouwen in Saoedi-Arabië met de wagen rijden.

Betaalmiddelen

Cash (uitsluitend Saoedi Rial), kredietkaarten. De munteenheid in Saoedi-Arabië is de Rial, gelieve voor de wisselkoersen uw bank of wisselagent te consulteren. In geval van verlies, diefstal of fraude van een Belgische krediet- of bankkaart, neem onmiddellijk contact op met Card Stop (0032 70 344 344 0032 70 344 344).

Reisverzekering

Hoewel een verzekering is inbegrepen in de prijs van het visum, wordt het toch aangeraden u te informeren bij uw ziekenfonds of bij uw verzekeringsmaatschappij of deze dekking biedt voor Saoedi-Arabië. Desgevallend doet u er eventueel goed aan een bijkomende verzekering af te sluiten aangezien de hospitalisatiekosten erg hoog zijn in Saoedi-Arabië.

GSM en communicatiefaciliteiten

Er is roaming met België.

Consulaire bijstand

In geval van onvoorziene ernstige moeilijkheden in het buitenland, kunnen de Belgen hulp vragen aan de ambassades en consulaten van België. Consulaire bijstand wordt verleend aan landgenoten die tevergeefs de hulp ingeroepen hebben van de terzake bevoegde plaatselijke overheid (lokale politie) of dienstverlenende (privé) maatschappijen (bank, verzekeringsagent). Aan deze bijstand wordt een einde gesteld zodra de reizigers op eigen krachten verder kunnen.

Bipatride Belgo-Saoedi Arabië dienen er zich bewust van te zijn dat de Belgische autoriteiten niet in staat zijn om consulaire bijstand te verlenen aan hen wanneer zij zich in het land van hun andere nationaliteit bevinden.

Humanitaire hulp, conform de internationale conventies terzake, zal in de mate van het mogelijke geboden worden in humanitaire noodgevallen.

Links

Andere nuttige tips of informatie over consulaire bijstand, reizen met huisdieren of met de eigen wagen, verzekeringen, gezondheidsraad, douaneformaliteiten, reisbureaus e.d. kan u terugvinden in Reis Wijs.

Wij werken momenteel aan de vernieuwing van onze website. Om een beter idee te krijgen van wie onze website raadpleegt en naar welke informatie hij of zij op zoek is, willen wij u vragen deze korte vragenlijst in te vullen. Dit zal maar enkele minuten van uw tijd vragen. Alvast bedankt voor uw medewerking.

De vragenlijst vindt u hier: https://qlite.az1.qualtrics.com/jfe/form/SV_4VdkGChG6BNcVXD

Indien nodig kunt u rechtsboven de taal van de vragenlijst aanpassen.

Terug