Specifieke onderwerpen

De realisatie van gendergelijkheid en de rechten van vrouwen en meisjes zijn dan ook een prioriteit voor België. Enkele concrete speerpunten daarbij zijn de gelijke deelname van vrouwen aan alle sectoren van de samenleving, de strijd tegen gender gerelateerd en seksueel geweld tegen vrouwen en meisjes, en de bevordering van seksuele en reproductieve gezondheid en rechten.

België zet mee haar schouders onder de uitvoering van het beleid van de EU, die richtsnoeren inzake geweld tegen vrouwen en de bestrijding van alle vormen van discriminatie van vrouwen ontwikkelde. Met die richtsnoeren bevestigt de EU haar engagement om in haar extern beleid op concrete wijze gendergelijkheid en vrouwenrechten te bevorderen.

In het kader van de Verenigde Naties is discriminatie op basis van geslacht verboden in de meeste mensenrechtenverdragen. Daarnaast zijn specifieke instrumenten en organen in het leven geroepen om de mensenrechten van vrouwen te verwezenlijken. Zo kwam in 1979 het Internationaal Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie tegen vrouwen (CEDAW) tot stand. Dat verdrag is gericht op het wegwerken van alle aspecten van discriminatie in het openbare en privéleven van vrouwen. België heeft zowel het verdrag (10 juli 1985) als het bijhorend facultatief protocol (17 juni 2004) geratificeerd. Ons land zet zich niet alleen actief in om de ratificatie en implementatie van dit verdrag te bevorderen, maar roept andere landen ook regelmatig op hen voorbehouden bij dit Verdrag in te trekken.

Daarnaast voorzag de Verenigde Naties al in 1946 in de oprichting van de Commissie voor de Status van de Vrouw (CSW). Dat hulporgaan van de Economische en Sociale Raad (ECOSOC) telt 45 lidstaten en is exclusief gericht op de bevordering van gendergelijkheid en de empowerment van vrouwen. Tijdens haar jaarlijkse, twee weken durende sessies in maart komt de commissie in New York samen om de vooruitgang van Staten op dit vlak te evalueren, om uitdagingen te identificeren, en om beleidsaanbevelingen te formuleren. België neemt, in EU-verband, sinds jaar en dag actief deel aan deze sessies en pleit telkens voor een zo progressief mogelijk eindresultaat.

In het kader van de bredere hervormingsagenda van de Verenigde Naties ontstond in 2010 UN Women, de VN Entiteit voor Gendergelijkheid en de Empowerment van Vrouwen. UN Women is het resultaat van een fusie van voorheen vier verschillende onderdelen van het VN systeem en is een partnerorganisatie van de Belgische ontwikkelingssamenwerking.

In het kader van de Mensenrechtenraad en de Derde Commissie van de Algemene Vergadering steunt België, in EU-verband, initiatieven ter bevordering en bescherming van vrouwenrechten. België steunt ook het mandaat van de werkgroep over discriminatie tegen vrouwen en meisjes, onder meer door deelname aan de interactieve dialogen met deze onafhankelijke experten.

In 1995 vond de vierde Wereldconferentie voor Vrouwen plaats in Beijing. Tijdens die Conferentie stelden Staten een globale agenda op voor de bevordering van de rechten van vrouwen en meisjes. Dat Actieprogramma weerspiegelt het engagement van de internationale gemeenschap en definieert concrete maatregelen die genomen moeten worden voor de realisatie van vrouwenrechten in 12 domeinen, namelijk armoede, onderwijs en opleiding, gezondheid, geweld, gewapende conflicten, economie, besluitvorming, institutionele mechanismen, mensenrechten van vrouwen, media, milieu, en meisjes. Ter gelegenheid van de 25ste verjaardag van deze Wereldconferentie, bezorgde België aan de Verenigde Naties een rapport over de uitvoering van de Beijing Verklaring en Actieprogramma.
 

Geweld tegen vrouwen en meisjes is nog altijd een van de meest wijdverspreide mensenrechtenschendingen ter wereld. Vaak gaat die schending gepaard met schaamte, stigma en straffeloosheid.

De strijd tegen gender gerelateerd geweld is een prioriteit voor België. Ons land streeft daarbij naar een holistische aanpak, met aandacht voor de preventie van geweld, strijd tegen straffeloosheid van daders, toegang tot justitie voor vrouwen en meisjes, medische, psychologische en socio-economische ondersteuning aan slachtoffers en hun recht op herstel.

In het kader van de Mensenrechtenraad en de Derde Commissie van de Algemene Vergadering steunt België, in EU-verband, initiatieven ter bestrijding van geweld tegen vrouwen en meisjes. België steunt het mandaat van de speciale rapporteur over geweld tegen vrouwen, onder meer door deelname aan de interactieve dialogen met deze onafhankelijke expert.

België ondersteunt ook de uitvoering van de EU richtsnoeren inzake geweld tegen vrouwen en de bestrijding van alle vormen van discriminatie van vrouwen.

Ook in het kader van de Raad van Europa zet België zich in ter bestrijding van gender gerelateerd geweld. België heeft het Verdrag inzake het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld, oftewel het Verdrag van Istanbul, geratificeerd (14 maart 2016) en zet zich in voor de ratificatie en implementatie van het verdrag. Om het verdrag uit te voeren heeft België een Nationaal Actieplan ter bestrijding van alle vormen van gender gerelateerd geweld aangenomen.
 

Oorlogen en gewapende conflicten hebben een andere impact op vrouwen en mannen. Vrouwen en mannen nemen meestal ook niet op dezelfde manier deel aan conflicten noch aan de preventie en oplossing ervan. Daarnaast maakt gender gerelateerd en seksueel geweld in oorlogssituaties hoofdzakelijk vrouwelijke slachtoffers en wordt er vaak over het hoofd gezien dat vrouwen ook rechtstreeks als strijders betrokken kunnen zijn.

Op basis van deze vaststellingen nam de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties op 31 oktober 2000 resolutie 1325 aan. Met die eerste resolutie over Vrouwen, Vrede en Veiligheid en latere opvolgresoluties erkent de Veiligheidsraad het belang van de genderdimensie in vredes- en veiligheidsprocessen. Daarbij wordt gestreefd naar de gelijke en betekenisvolle deelname van vrouwen aan conflictpreventie en aan vredes- en veiligheidsprocessen en de bescherming van vrouwen en meisjes in conflictsituaties.

De Vrouwen, Vrede en Veiligheidsagenda is een prioriteit voor België. Om de concrete uitvoering van resolutie 1325 te bewerkstelligen, riep de Veiligheidsraad in 2004 alle lidstaten op om rond dit thema een Nationaal Actieplan uit te werken. België heeft aan deze oproep gevolg gegeven en voert momenteel haar Derde Nationaal Actieplan uit.

België is lid van de Group of Friends van resolutie 1325, een informele groep van meer dan 50 Staten, die binnen de Verenigde Naties voor de implementatie van resolutie 1325 ijveren. België is ook lid van het Focal Points Network over Vrouwen, Vrede, Veiligheid. Dat informele netwerk van Staten en regionale organisaties werd in 2016 opgericht om elkaar te ondersteunen in de uitvoering van de Vrouwen, Vrede, Veiligheidsagenda.

Als niet-permanent lid van de Veiligheidsraad (2019-2020) zet België zich actief in voor de implementatie en versterking van de vrouwen, vrede en veiligheidsagenda. België streeft daarbij naar een zo concreet mogelijke integratie van deze thematiek in landenspecifieke en regionale kwesties die op de agenda van de Veiligheidsraad staan.

België steunt het mandaat van de Speciale Vertegenwoordiger van de Secretaris-generaal inzake Seksueel Geweld in Conflict en het team van experten over de rechtstaat en seksueel geweld in conflict. Dit team helpt Staten bij het versterken van de rechtsstaat, met het oog op het waarborgen van de strafrechtelijke aansprakelijkheid van daders van conflict-gerelateerd seksueel geweld.

België werkt actief mee aan de uitwerking en uitvoering van het EU Actieplan inzake Vrouwen, Vrede, en Veiligheid en is een actief lid van de EU Informele Task Force.

Ook in het kader van de NAVO zet België zich in voor het uitwerken en uitvoeren van het NAVO beleid en Actieplan inzake Vrouwen, Vrede, en Veiligheid. België steunt het mandaat van de Speciale Vertegenwoordiger van de NAVO Secretaris-generaal inzake Vrouwen, Vrede, Veiligheid.