Specifieke onderwerpen

Het omvat het recht om zonder inmenging zijn eigen mening te koesteren en om via alle media informatie op te sporen, te ontvangen en door te geven. De vrijheid van mening en meningsuiting zijn nauw verbonden met andere mensenrechten, waaronder het recht op privacy, de vrijheid van vereniging en vergadering, en de vrijheid van godsdienst of overtuiging. Dit recht vormt één van de hoekstenen van elke democratische samenleving.

Journalisten die veilig en onafhankelijk hun beroep kunnen uitoefenen, vormen een essentiële hoeksteen van een goed werkende en open democratie. Ze hebben, naast een informerende, ook een controlerende functie en bekijken maatschappelijke misstanden. Journalisten kunnen hun rol alleen vervullen als ze in alle onafhankelijkheid kunnen werken, in een omgeving met respect voor de vrijheid van meningsuiting, wat de vrijheid van informatie en persvrijheid omvat. De World Press Freedom Index van Reporters Without Borders geeft een indicatie van de mate waarin journalisten kunnen werken in veilige omstandigheden. In het kader van de Verenigde Naties steunt België initiatieven in de Mensenrechtenraad en de Derde Commissie van de Algemene Vergadering die de veiligheid van journalisten bevorderen. Het UN Plan of Action on the Safety of Journalists and the Issue of Impunity draagt daartoe bij.

België steunt ook het mandaat van de speciale rapporteur voor de bevordering en bescherming van het recht op vrijheid van mening en meningsuiting, onder meer door deelname aan de interactieve dialogen met deze onafhankelijke expert.

België ondersteunt ook het beleid van de EU, die richtsnoeren inzake de vrijheid van meningsuiting, zowel online als offline ontwikkelde. Met deze richtsnoeren bevestigt de EU dat zij vastbesloten is om in het kader van haar externe mensenrechtenbeleid de vrijheid van mening en van meningsuiting te bevorderen als een recht dat door iedereen overal moet kunnen worden uitgeoefend, op basis van de principes van gelijkheid, non-discriminatie en universaliteit.

Sinds 3 mei 2024 is België lid van de Media Freedom Coalition, een samenwerkingsverband van landen met als doel wereldwijd te pleiten voor mediavrjiheid en veiligheid van journalisten.

Sinds 2015 beschikt de Raad van Europa over een Platform ter bevordering van de bescherming van de journalistiek en de veiligheid van journalisten. Dit is een mechanisme waarbij  ernstige bedreigingen van de mediavrijheid en de veiligheid van journalisten in de lidstaten van de Raad van Europa gemeld kunnen worden.

De OVSE beschikt over een Vertegenwoordiger voor Mediavrijheid, die de ontwikkelingen in de media op de voet opvolgt en aan de alarmbel trekt als de vrijheid van meningsuiting en de mediavrijheid in het gedrang komen.