België ijvert voor duurzame oplossing van conflict in Syrië

In maart 2011 vonden massale protesten plaats in Syrië. De bevolking eiste meer democratie van haar autoritaire leider Bashar al-Sadat. Een aanhoudende droogte tussen 2006 en 2010 droeg eveneens bij aan een sluimerende onvrede. Honderdduizenden boerengezinnen hadden immers geen andere optie dan te migreren naar sloppenwijken in de steden.

Algauw groeide de onrust uit tot een bloedige burgeroorlog, die tot op vandaag blijft duren. In Syrië speelt zich een regelrechte humanitaire catastrofe af met tot nu toe 500.000 doden, 6 miljoen interne ontheemden en 5 miljoen mensen die naar het buitenland vluchtten. Dertien miljoen Syriërs hebben nood aan humanitaire bijstand. De COVID-19-pandemie maakt de situatie alleen maar erger.

Het conflict in Syrië wordt gestuwd door een moeilijk te ontwarren kluwen aan binnen- en buitenlandse belangen. De moslimextremistische groepering Daesh heeft veel van zijn kracht verloren, maar blijft actief. Rusland ziet er een opportuniteit om zich te vestigen als regionale macht. Iran zoekt vooral een Arabische bondgenoot om zijn doorgang naar de Middellandse Zee en Hezbollah (in Libanon) te verzekeren. Israël op zijn beurt wil de invloed van Iran inperken. De grootste bekommernis van Turkije is de vluchtelingen tegenhouden en een buffer creëren tegen de Koerden. Om maar enkele voorbeelden te noemen. Het moge duidelijk zijn dat de veiligheidsimpact van het conflict enorm is en het louter regionale overstijgt.

Daarom organiseert de EU op 29-30 maart 2021 in Brussel (virtueel) de 5^de Syrië-conferentie. Doel: het Syrische conflict op de internationale agenda houden en fondsen inzamelen. De conferentie geeft daarbij de volle steun aan de VN en de Speciale VN-gezant voor Syrië Geir Pedersen om een politieke oplossing te onderhandelen. Op 29 maart – de Dag van de Dialoog – gaan de EU en de VN een gesprek aan met de Syrische civiele samenleving en de landen die vluchtelingen opnemen.

België zal actief deelnemen aan de conferentie. Zo zal ons land 18 miljoen euro aan humanitaire hulp aankondigen. Daarvan vloeien 11 miljoen euro naar Syrië zelf en 7 miljoen euro naar de buurlanden.

België zet ook sterk in op zogenaamde ‘flexibele fondsen’. Dat zijn fondsen die niet strikt aan een specifieke hulpactie verbonden worden, de ontvangende organisatie mag vrij beslissen waar ze het geld liefst voor gebruiken. Hulporganisaties zoals het Wereldvoedselprogramma stellen deze aanpak sterk op prijs omdat ze zo beter kunnen inspelen op actuele noden. Ongetwijfeld zal een deel van deze flexibele financiering ook naar de Syriëcrisis gaan. Deze bedragen komen dan bovenop de hoger vermelde 18 miljoen euro. Bovendien komt er later dit jaar mogelijk nog bijkomende projectfinanciering.

België zal ook de buurlanden bedanken voor de opvang van de Syrische vluchtelingen. Een ruimere toegang van humanitaire organisaties tot Syrië is essentieel voor ons land. Anders worden te veel noodlijdenden aan hun lot overgelaten. Ook tijdens zijn mandaat in de VN-Veiligheidsraad (2019-2020) heeft ons land sterk aan de kar getrokken om de humanitaire toegang tot Syrië te verzekeren en aandacht te vragen voor het lot van kinderen. Andere prioriteiten voor België zijn de aansprakelijkheid, de rol van de civiele samenleving en de strijd tegen Daesh.

Tien jaar conflict heeft de Syrische samenleving murw geslagen. In het beste geval zal het wellicht nog een generatie duren eer ze volledig hersteld is. Toch is het gruwelijke conflict nog verre van uitgedoofd en kan het op elk moment weer opflakkeren.

Voor België is het in elk geval duidelijk dat er geen militaire oplossing bestaat voor het conflict. Uitsluitend een politieke oplossing kan tot duurzame vrede leiden. Daarom wil ons land de VN-gezant Pedersen nog beter ondersteunen. Om uit de impasse te raken zijn nieuwe strategieën noodzakelijk. Zo moeten alle belangrijke spelers – zeker de VS en Rusland – rond de tafel zitten. Samen met de EU en de VN is ons land vastbesloten om te blijven werken aan een duurzame uitweg uit de Syrische tragedie.