Beyond Chocolate: ook cacaoboeren moeten gelukkig kunnen zijn

INTERVIEW – Als we met onze chocolade een vleugje geluk willen bieden aan onze klanten, kunnen we het ons dan veroorloven dat cacaoboeren in de miserie leven? Philippe de Selliers – voorzitter van de stuurgroep van Beyond Chocolate en ceo van Leonidas – vindt alvast van niet. We hadden een gesprek met hem over Beyond Chocolate, het initiatief om Belgische chocolade duurzaam te maken.

In december 2018 engageerde de Belgische chocoladesector zich ertoe om al zijn chocolade duurzaam te maken. Dat houdt onder meer in dat cacaotelers een leefbaar inkomen halen en er een einde komt aan ontbossing en kinderarbeid.

Maar hoever staat het precies met dat Beyond Chocolate-initiatief? We konden het vragen aan Philippe de Selliers, voorzitter van de stuurgroep van Beyond Chocolate. Hij is ceo van Leonidas en voorzitter van Choprabisco, de koepel van de Belgische chocolade-, praline-, biscuiterie- en suikergoedindustrie.

Wat is Beyond Chocolate eigenlijk?

Toen Alexander De Croo minister van Ontwikkelingssamenwerking was, in 2018, heeft hij het initiatief genomen om de Belgische chocolade duurzaam te maken tegen 2030. Beyond Chocolate is het partnerschap dat die ambitie wil waarmaken. Alle betrokken Belgische spelers maken daar deel van uit, van de chocoladebedrijven over ngo’s en universiteiten tot de supermarkten. We moeten absoluut als sector onze sociale verantwoordelijkheid nemen.

De Belgische chocoladesector heeft hier zeker een troef. We staan aan de top van de innovatie en de kwaliteit, en worden wereldwijd enorm gerespecteerd. Als wij het voorbeeld tonen qua duurzaamheid, kunnen we zeker een positieve impact hebben op chocolatiers in andere landen.
 

Wat is het belang van de Belgische chocoladesector om zich te engageren voor duurzame cacao?

Vooreerst verwachten de consumenten een groter sociaal engagement. Daar niet in meegaan zou een strategische vergissing zijn. Dan lopen we het risico om uitgesloten te worden.

Voorts is er de menselijke factor. De chocoladebedrijven worden geleid door mensen. We kunnen niet zomaar goede zaken doen terwijl we de ogen sluiten voor de miserie bij de cacaoboeren aan het begin van de toeleveringsketen.
 

Zijn de bedrijven dan ook bereid om meer te betalen?

De consumenten willen alvast dat de chocolade duurzamer wordt, al wil dat niet noodzakelijk zeggen dat ze er ook meer voor willen neertellen. Dat is iets waar de bedrijven rekening mee moeten houden.

Zelf zijn we sinds oktober 2021 100% gecertificeerd. Alle cacao die we inkopen, draagt het label van Rainforest Alliance. Daar betalen we een hoger bedrag voor. Dat komt neer op enkele honderdduizenden euro’s extra per jaar.

Toch waren we vastbesloten om onze prijzen niet op te trekken. We blijven daarmee trouw aan de missie van de oprichter van Leonidas in 1913: de luxe van chocolade toegankelijk maken voor allen. We willen iedereen een betaalbaar vleugje geluk kunnen aanbieden.

We gebruikten trouwens al 100% cacaoboter, verse producten, geen palmolie en nu zijn we ook gecertificeerd. Overigens heeft de overschakeling naar een duurzaamheidslabel geen effect gehad op onze verkoopcijfers.

Als voorzitter van Choprabisco stel ik vast dat de meeste, zoniet alle bedrijven duurzamer willen worden. Dat draagt alleen maar bij aan het goede imago van de Belgische chocolade die wereldwijd al zo sterk geapprecieerd wordt.

Het zou wel helpen als we er samen voor kunnen zorgen dat dat extra geld zoveel mogelijk in de handen van de cacaoboeren terechtkomt. Ook de consument zou misschien wel meer willen betalen als die garantie zou bestaan.
 

Wat is uw ervaring met Rainforest Alliance?

We kopen onze cacaobonen met een label van Rainforest Alliance en betalen daar een iets hogere prijs voor. Het label streeft naar cacao die de bossen niet aantast, klimaatslimme praktijken introduceert bij de telers, kinderarbeid zo veel mogelijk vermijdt en de boeren een beter inkomen gunt.

Zijn we daarmee echt duurzaam? Het is zeker een begin. Maar duurzaamheid is nu eenmaal een reis die nooit eindigt, er is geen eindbestemming.

Wat ik wel niet apprecieer, is de grote administratieve last die ermee gepaard gaat, met name voor het schrijven van rapporten. Het is precies die administratie die mensen een afkeer doet krijgen om duurzaam te werken.  
 

Wat zijn de resultaten van Beyond Chocolate tot nu toe?

Wat de chocolade betreft die in België verkocht wordt (B2C of van bedrijf tot consument), is in 2022 al 90% gecertificeerd en/of gedekt door een bedrijfseigen duurzaamheidsprogramma. Maar voor de in België geproduceerde chocolade (B2B of bedrijf tot bedrijf) – met inbegrip van de chocolade die wordt uitgevoerd – is dat nog maar 68%. Dat is zeker onvoldoende.

Het aandeel van de traceerbare cacao is gestegen tot 47%. Traceerbaarheid is essentieel om bijvoorbeeld de impact op ontbossing te kunnen nagaan.

Voorlopig lijkt het er wel op dat de armoede en de ontbossing de afgelopen jaren nauwelijks zijn afgenomen.
 

Hoe kan de vooruitgang versneld worden?

Dankzij Choprabisco en Beyond Chocolate – we werken hand in hand – zijn Belgische bedrijven al redelijk bewust geworden van de noodzaak om duurzaam te zijn. Toch moeten we nog meer het belang naar voor schuiven van een leefbaar inkomen, ontbossing en de problematiek van kinderarbeid enz....

Zeker wat het leefbaar inkomen betreft, blijft het moeilijk. We hebben nu eenmaal geen rechtstreekse impact. Bij Leonidas bijvoorbeeld hebben we geen cacaoplantages, we moeten wel via de aanvoerketen werken.

Kleine en middelgrote ondernemingen moeten hoe dan ook blijven investeren in kant-en-klare oplossingen zoals certificering of bedrijfseigen duurzaamheidsprogramma's. Daarbij moeten ze erop toezien dat de strategie en de impact van deze steunprogramma's voor telers verbeterd worden. Daarnaast dienen de overheden – zowel bij ons als ter plaatse – ervoor te zorgen dat de spelregels duidelijk zijn en nageleefd worden. Bijvoorbeeld door wetgevende kaders op te stellen, investeringen in duurzame toeleveringsketens aan te moedigen, enz.
 

Beyond Chocolate is een partnerschap met heel veel spelers: de producenten van couverturechocolade voor professionelen, de chocolademakers voor consumenten, de supermarkten, de certificatiemechanismen, universiteiten, ngo’s, de directie-generaal Ontwikkelingssamenwerking van onze FOD… Wat is de meerwaarde daarvan?

Al die spelers bijeenbrengen is heel interessant. Ze vertegenwoordigen immers heel verschillende werelden. Door bijeen te zitten, begrijpen we beter de problemen van iedereen. Al willen we allemaal een faire prijs, we kijken er toch anders naar. Sommigen zullen nogal makkelijk zeggen ‘betaal gewoon meer en het is opgelost’, maar anderen kunnen daar tegenin brengen dat het niet zo simpel is, dat ook de markt van vraag en aanbod speelt en zo. Zo proberen we samen tot de beste optie te komen.
 

Heeft u er vertrouwen in dat we de doelstellingen van Beyond Chocolate halen?

Wat de certificatie van in België verkochte chocolade betreft, zeker. Voor de in het buitenland verkochte chocolade is het allicht ook wel mogelijk. Maar wat heel moeilijk is, is het halen van een leefbaar inkomen voor alle cacaoboeren.

Er spelen daar heel veel factoren mee, onder andere de grootte van het te bewerken terrein. De gemiddelde grootte van het terrein van een cacaoboer bedraagt 2,3 hectare. Daar kan hij enkele honderden kilo’s cacao van oogsten. Welnu, dat volstaat niet om van te leven, zelfs met een hogere prijs! Een dergelijk perceel brengt maar genoeg op voor 1,3 personen, niet genoeg voor een gezin.

Hoewel veel gezinnen vandaag de dag afhankelijk zijn van cacao, betekent dat niet dat het een winstgevende business is. Er zijn ook andere economische kansen nodig in deze regio's. En dat gaat verder dan de verantwoordelijkheid van chocoladebedrijven.

Stel dat we het dubbele betalen voor de cacao, dan zullen veel landbouwers cacao willen telen omdat het goed opbrengt en dus andere gewassen links laten liggen. Maar daardoor kan er te veel cacao geproduceerd worden waardoor de marktprijs instort. Het voorbeeld is misschien wat kort door de bocht, maar het toont dat het niet zo simpel is. Ook de markt  van vraag en aanbod speelt een rol.

Ondanks de complexiteit, blijft het partnerschap Beyond Chocolate sterk geëngageerd. We beschikken over een degelijk secretariaat en ook de stuurgroep is zeer gemotiveerd en heeft veel expertise. We hebben wel degelijk een grote impact.
 

Wat verlangen de betrokkenen van de overheid om de doelstellingen van Beyond Chocolate te halen?

Het initiatief in 2018 om Beyond Chocolate op te starten was sowieso heel belangrijk en wordt ook goed opgevolgd door de overheid. We hopen dat het partnerschap kan rekenen op financiering na 2025, dat is nu nog niet besloten.

Er komt tevens een nieuwe Europese wetgeving rond ontbossing en dergelijke. Dat is heel nuttig. Maar ik verlang geen extra administratieve last. Elke euro moet goed geïnvesteerd worden.
 

Hoe ziet u de toekomst van de chocolade in België?

Met chocolade willen we de mensen een moment van geluk aanbieden. Dat magische moment als je chocolade proeft, daar doen we het voor. De mensen zullen altijd dat moment van geluk blijven zoeken.

Gezien de enorme appreciatie zie ik voor de Belgische chocolade in elk geval een fantastische toekomst. We verkopen in 40 landen en vroeger heb ik veel gereisd. Welnu, Leonidas kennen de mensen in het buitenland niet altijd, maar voor Belgische chocolade gaan werkelijk alle deuren open.

Ons land beschikt echt over parels van chocolatiers. Er borrelt hier enorm veel innovatie en creativiteit. En we hebben ook een gigantische knowhow om chocolade te maken. Die kennis zit bij mensen, je kan die niet zomaar op papier zetten. Ze moet door mensen worden doorgegeven.

Vandaar het belang om het talent te stimuleren bij jongeren, onze innovaties meer in de kijker te plaatsen en een voorbeeld voor de wereld te zijn – de allereerste – omtrent duurzame chocolade.
 

Wat verwacht u van het wereldcacaocongres in april?

Ik verwacht een heldere gezamenlijke verklaring die zowel ambitieus is als haalbaar. In de zin van SMART: specifiek, meetbaar, toewijsbaar, realistisch en tijdgebonden.

De verklaring moet positief zijn, niet beperkend; inspirerend en niet afstotend, en ook heel concreet. Het moet je zin geven om aan de slag te gaan.  

We willen geluk brengen aan onze klanten. Maar dat lukt alleen als de hele keten gelukkig is. We hebben 1.300 winkels – vaak in franchise – in 40 landen. Als de franchisenemers niet tevreden zijn en de klanten niet met een glimlach bedienen, dan slagen we niet in ons opzet.

En dat geldt voor de hele aanvoerketen, zeker ook voor de cacaoboeren. Hun kinderen moeten naar school kunnen gaan, ze moeten over meer land kunnen beschikken, ze moeten de nodige gezondheidszorg hebben, al die zaken. We kunnen de wereld niet laten zoals hij is, de toestand is al dramatisch genoeg.