Brussel als internationale hoofdstad, een troef voor ons land

In Brussel zetelen een aantal belangrijke internationale instellingen. En dat trekt personeelsleden aan, maar ook diplomaten, lobbyisten, journalisten, studenten en internationale scholen.

De bekendste en de grootste instelling is de Europese Unie. Maar liefst 38 organisaties van de EU hebben in Brussel hun hoofdkwartier of een verbindingsbureau. Daaronder de voornaamste EU-instellingen zoals het Europees Parlement, de Europese Raad, de Raad van de Europese Unie en de Europese Commissie. Brussel wordt dus terecht de hoofdstad van Europa genoemd. Dat brengt met zich mee dat ruim 37.000 EU-medewerkers in ons land gevestigd zijn.

De NAVO (Noord-Atlantische Verdragsorganisatie) is de grootste intergouvernementele organisatie. Zij brengt in totaal 3.850 werknemers naar Brussel. Daarnaast zetelen er organisaties zoals de Benelux Unie, de ACS (de Groep van staten in Afrika, het Caribisch gebied en de Stille Oceaan), de Wereld Douane Organisatie en zo meer.

De Verenigde Naties hebben 25 kantoren en verbindingsbureaus in Brussel. Denk aan UNICEF (Kinderfonds), FAO (Voedsel- en Landbouworganisatie), UNEP (Milieuprogramma), ILO (Internationale Arbeidsorganisatie), de Wereldbank en zo meer. Bij sommige betreft het een EU-kantoor. Hun aanwezigheid in Brussel is dus te danken aan de EU.

Sedert de oprichting van het Comité van de regio’s in 1994 vestigden zich al 300 regionale en lokale vertegenwoordigingen in onze hoofdstad. Zij vertegenwoordigen hun stad of regio bij de Europese instellingen.

De totale optelsom levert zo’n 120 internationale organisaties op, naast ruim 300 buitenlandse diplomatieke missies. Dat maakt van Brussel de grootste internationale diplomatieke gemeenschap in de wereld. Maar liefst 60.000 diplomatieke, internationale en consulaire ambtenaren, stafleden en hun familieleden wonen of werken in onze hoofdstad.

Overigens, ook buiten Brussel hebben zich internationale stafleden gevestigd. Zo bevindt SHAPE, één van de strategische hoofdkwartieren van de NAVO, zich vlakbij Mons. SHAPE heeft 3.200 personeelsleden die er met hun families in de buurt wonen.

Dat alles leidt tot een enorme diplomatieke bedrijvigheid. Zo vonden in 2019 in het Egmontpaleis 2.100 bezoeken van hoog niveau plaats, waaronder 351 staatshoofden en regeringsleiders en 372 ministers van Buitenlandse Zaken. De directie Protocol van de FOD Buitenlandse Zaken co-organiseert deze bezoeken. In hetzelfde jaar gingen er ook ongeveer 400 (inter)nationale evenementen door in het Egmontpaleis.

Het Egmontpaleis maakt deel uit van onze FOD. Het vormt een uniek kader en kan terecht het visitekaartje van ons land genoemd worden. Momenteel worden de conferentiezalen en salons gerenoveerd om de uitstraling van het paleis te blijven garanderen.

De opmerkelijke internationale aanwezigheid trekt ook andere beroepscategorieën aan. Zo is Brussel een belangrijke internationale mediahub, met circa 730 permanent gebaseerde geaccrediteerde journalisten. Dat aantal kan oplopen tot 1.500 journalisten en mediastaf (technici, cameramensen) tijdens Eurotoppen.

Daarnaast zijn er bij de EU 11.698 lobbyorganisaties geregistreerd. Daartoe behoren onder meer 6.232 bedrijfslobbyisten, 3.105 niet-gouvernementele organisaties en 881 denktanks. Alles samen leveren ze tussen de 10.000 en 14.000 lobbyjobs op.

In en rond Brussel bevinden er zich ook 33 internationale scholen voor lager en secundair onderwijs, samen goed voor ongeveer 25.000 leerlingen. Naar schatting zakken er jaarlijks 8.000 stagiairs naar Brussel af. Van de 86.000 studenten in Brussel komen er 23% uit het buitenland: 16% uit de EU en 7% van buiten de EU. Erasmus, het EU-uitwisselingsprogramma, trekt jaarlijks ongeveer 900 studenten aan naar Brusselse universiteiten.

De weerslag van de grote internationale aanwezigheid wordt geraamd op 8,7 tot 13,9 miljard euro en 123.000 tot 163.000 jobs. Dat stemt overeen met grofweg een vijfde van de Brusselse gewestelijke economie en 23,2% van de gewestelijke arbeidsplaatsen (maximaal beschouwd).  

Nog een paar rankings? Brussel is de:

• Nummer 1 van de steden met politiek engagement
• Nummer 1 van de steden voor de vestiging van ambassades en consulaten
• Nummer 1 als meest kosmopolitische stad van Europa, nummer 2 wereldwijd

Het hoofdkwartier van onze FOD Buitenlandse Zaken is eveneens in Brussel gelegen. De grote internationale diplomatieke aanwezigheid vergemakkelijkt enigszins ons werk. Zo liggen 2 belangrijke Permanente Vertegenwoordigingen – deze bij de EU en de NAVO – niet ver van het hoofdkwartier. Ook de veelvuldige buitenlandse bezoeken faciliteren ons diplomatieke werk.

De uitstraling van Brussel als internationale hoofdstad moet nog meer benut worden. Dat is immers niet alleen gunstig voor het Brusselse gewest, maar voor het hele land. Daarom wil onze FOD, samen met de diensten van de eerste minister en alle betrokken actoren, streven naar een grotere zichtbaarheid van ons land op het wereldtoneel. We zullen ons ook blijven inspannen om andere internationale organisaties aan te trekken. Dat is onder meer de taak van het Interministerieel Comité Zetelbeleid, dat gelieerd is aan onze FOD.

Vrijwel alle cijfers zijn afkomstig van de brochure ‘Brussel, internationale hoofdstad – de cijfers 2020’. U kunt er terecht voor meer details.