Cijfer van februari 2023: Onze FOD gebruikt 316 gebouwen in het buitenland

De optelsom van al onze gebouwen in het buitenland - kanselarijen, residenties, logementen… - bedraagt 316. Een hele ploeg is continu in de weer opdat die gebouwen blijven voldoen aan de huidige vereisten voor onder meer veiligheid en duurzaamheid.

Onze FOD beschikt momenteel over 113 posten in het buitenland, zowel ambassades als consulaten. En die hebben natuurlijk gebouwen nodig. In het jargon is ‘ambassade’ een meer algemene term terwijl ‘kanselarij’ specifiek verwijst naar het gebouw waar de professionele activiteiten plaatsvinden. Een beetje te vergelijken met een gemeentehuis of ministerie bij ons.

Met de ‘residentie’ bedoelen we het gebouw waar de ambassadeur en zijn of haar gezin verblijft. Naast deze private functie speelt de residentie ook een publieke rol. Het is immers de plek bij uitstek om te vergaderen of om evenementen te organiseren zoals een seminarie of een concert. Vaak beschikt de residentie daartoe over een mooie, grote tuin.

In sommige landen zoals Ethiopië staan de gebouwen gegroepeerd in een ‘compound’. Dat is een omheind terrein waarop zowel de residentie als de kanselarij staat, en soms ook private verblijven voor de medewerker(s). Een dergelijke compound laat makkelijker toe om voldoende veiligheid te garanderen voor onze medewerkers op post. Veiligheid is sowieso een toenemend aandachtspunt voor onze FOD.

Soms is de kanselarij gelegen in een kantoorgebouw. Dat is onder meer het geval in Ankara (Turkije), waar we naast de kantoren over een zeer grote residentie beschikken met een uitgestrekte tuin.

Als we de optelsom maken van alle individuele gebouwen, komen we aan een getal van 316. Let wel: daarvan zijn we slechts voor de helft eigenaar, de andere helft huren we.

Ons land bestaat ondertussen al bijna 200 jaar en had ook vrijwel onmiddellijk een ministerie van Buitenlandse Zaken. Dat betekent dat sommige van onze ambassades heel oud zijn en zelfs regelrechte monumenten genoemd kunnen worden. Dat is onder meer het geval in Boekarest (Roemenië) waar onze ambassade een echte Art Nouveau-parel is. In Buenos Aires (Argentinië) heeft de plaatselijke erfgoedcommissie ons pand - bekend als Villa Tornquist - zelfs geklasseerd. In Tunis (Tunesië) is de residentie een voormalig presidentieel paleis. En ook in Parijs (Frankrijk) en Den Haag (Nederland) beschikken we over historische parels.

Een apart verhaal is onze ambassade in Warschau (Polen). Dat was een voormalig paleis dat tijdens WOII jammer genoeg vernield werd. Na de oorlog heeft België het paleis heropgebouwd.

In New Delhi (India) werd onze ambassade ontworpen door de befaamde Indiase kunstenaar Satish Gujral die schilderen, beeldhouwen en architectuur combineerde. Het wordt er geprezen als een van de mooiste Indiase gebouwen uit de 20ste eeuw.

Ons gebouwenbestand is in voortdurende evolutie. Soms worden posten afgeschaft, sommige gebouwen zijn te verouderd en worden verkocht, afgebroken of gerenoveerd. Grote aandachtspunten bij de vernieuwing zijn naast veiligheid steevast ook duurzaamheid. We doen er alles aan om onze gebouwen zo klimaatvriendelijk mogelijk te maken en de ecologische voetafdruk zo veel mogelijk te beperken.

Zo slaagden we erin in Kinshasa (DR Congo) een passiefgebouw op te trekken, in Rabat (Marokko) is onze nieuwe ambassade energieneutraal. De uiteindelijk bedoeling is dat ze zelf alle nodige energie produceert en dus volledig off grid (los van het net) kan functioneren. In Nairobi (Kenya) willen we onze volledige compound tegen begin volgend jaar koolstofneutraal hebben.

Daarbij gaan we veel verder dan zonnepanelen en een warmtepomp installeren. We denken ook aan recuperatie van regenwater, waterzuivering, biogas, aanplanting van inheemse droogte- en hittebestendige bomen en struiken in de tuin, zonnewering om het gebruik van airco’s te beperken en zo meer. Ook met de inboedel - meubels, kunstwerken, kristalserviezen… - springen we zo ecologisch mogelijk om.

Het beheer van een dergelijk uitgebreid gebouwenpark kost natuurlijk handenvol geld. Een derde daarvan komt van onze dotatie van de federale overheid, maar we beschikken ook over een gebouwenfonds. Daarin vloeit het geld dat we ontvangen als we gebouwen in het buitenland verkopen. Zo staat dit jaar in Congo de verkoop van onze oude kanselarij inclusief appartementen op het programma. Alles samen laat ons dat toe om jaarlijks tussen de 6 en 12 miljoen euro te besteden om onze gebouwen te vernieuwen.

Momenteel zijn er meerdere grote werven aan de gang. Zo zal onze compound in Addis Abeba (Ethiopië) stevig onder handen genomen worden. Sommige gebouwen worden gesloopt, andere gerenoveerd of nieuw opgetrokken. In Peking (China) wordt een nieuwe kanselarij gebouwd, in New Delhi (India) zijn renovaties bezig, in Brasilia (Brazilië) bereiden we een renovatie voor…

Onze gebouwen in het buitenland dragen natuurlijk bij tot de uitstraling van België. Met onze grote aandacht voor duurzaamheid en klimaatvriendelijkheid ondersteunen we nog extra het progressieve imago van ons land. Tegelijkertijd temperen we de klimaatverandering en besparen we op toekomstige uitgaven.

Overigens krijgen ook de gebouwen van ons hoofdkwartier in Brussel de nodige aandacht. Alleen zijn we daar noch huurder noch eigenaar. De gebouwen worden er ter beschikking gesteld door de Regie der Gebouwen.