Cinema helpt culturele barrières overstijgen in Burkina Faso

CNA Burkina Faso – partner van Africalia – maakte documentaires over 3 Burkinese dorpen om het wederzijds begrip te bevorderen. De bewoners konden de docu’s bekijken en de verschillen én gelijkenissen ontdekken in het alledaagse leven, de tradities en de voorouderlijke gebruiken.

“In de films heb ik geleerd dat er verschillen zijn tussen de traditionele ceremonies in Soaw en in ons dorp, vooral qua mobilisatie en voorbereiding”, vertelt een bewoonster van Doulougou. “Je mag nooit de tradities van de anderen verwaarlozen en je tevreden stellen met je eigen cultuur.” Haar dorpschef voegt eraan toe dat het altijd goed is om over te nemen wat gunstig is bij je buur terwijl je er vervolgens een eigen karakter aan geeft.

Wederzijdse kennis bevorderen

Beiden volgden een filmvoorstelling in hun dorp Doulougou, georganiseerd door Cinéma Numérique Ambulant (CNA) Burkina Faso, een trouwe partner van de Belgische organisatie Africalia (zie kader). CNA – actief in 10 Afrikaanse landen – is een internationaal netwerk van mobiele cinemaverenigingen. Deze openluchtbioscopen verzorgen vertoningen in rurale milieus en in volkswijken in steden. CNA wil de kracht van cinema leren kennen aan bevolkingsgroepen die er vaak geen toegang toe hebben.

Met het project “À la découverte de nos villages” (Op ontdekking naar onze dorpen), dat werd ondersteund door Africalia, streefde CNA Burkina Faso nog een bijkomend doel na: door opnames te maken in 3 dorpen in het land – Kuila, Doulougou en Soaw – de banden tussen de inwoners van naburige dorpen versterken, dankzij de (her)ontdekking van elkaars immateriële erfgoed. Zo liggen de dorpen Kuila en Soaw zo’n 200 km van elkaar. Veel gelegenheid om met elkaar in contact te komen, is er niet.

De documentaires focusten op het alledaagse leven, de tradities en de voorouderlijke gebruiken. In december 2024 werden in elk van de 3 dorpen 5 filmavonden georganiseerd in open lucht waarbij de bewoners de docu over hun eigen dorp én over de 2 andere dorpen te zien kregen. Op die manier wilde CNA Burkina Faso de dorpsgemeenschappen aanzetten om culturele barrières te overstijgen, de wederzijdse kennis bevorderen en het risico op conflict verkleinen.

Tijdens de filmavonden werden ook andere films vertoond, zoals getuigenissen van vrouwen die een beroep uitoefenen dat traditioneel beschouwd wordt als mannelijk of als voorbehouden voor mannen: metser, tuinier, mecanicien. Andere films vertelden over hoe mensen met een visuele beperking in de samenleving bewegen. Ze toonden dat een visuele beperking niet onoverkomelijk is en dat de betrokken personen mensen zijn zoals iedereen.

3.328 mensen bereikt

Tijdens de discussies na de vertoningen uitten de aanwezigen hun enthousiasme over wat ze geleerd hadden. Naast de variatie in traditionele gebruiken en sacrale sites, vielen ook de uiteenlopende recepten en gerechten op, alsook verschillen in visvangst. Zo moeten de gevangen vissen in Doulougou ter plaatse geconsumeerd worden en niet doorverkocht, wat elders wel mogelijk is.

Opvallend is dat mensen vaak ook hun eigen cultuur beter leren kennen. Of dat wat ze in andere dorpen gezien hebben, hen aanzet om eigen tradities te heroverwegen. Zo verklaarde een inwoonster uit Soaw: “Traditionele dans zou een dans moeten zijn die onze kinderen leren en niet opgeven. Hier wordt deze dans niet vaak georganiseerd. Ouders moeten de traditionele dansen die de geschiedenis van het dorp weerspiegelen, opnieuw organiseren.”

Alles samen wist CNA Burkina Faso met haar filmavonden 3.328 mensen te bereiken, waaronder veel vrouwen en kinderen. En dat was niet alles. In februari werden tijdens het Pan-Afrikaans festival voor cinema en televisie van Ouagadougou (FESPACO) - een van de grootste cinemafestivals in Afrika in de Burkinese hoofdstad Ouagadougou –de docu’s uit het door Africalia ondersteunde project ook vertoond tijdens een speciale ‘Soirée Africalia’. Missie geslaagd!

Africalia ondersteunt ook het Festival des Identités Culturelles (FESTIC) dat CNA in 2008 creëerde. Dat festival wil films promoten die bijzondere culturele identiteiten in verband met Afrika naar voor brengen. Doel: bijdragen aan de promotie en het behoud van de rijkdom van verschillende volkeren en aan een culturele dialoog. FESTIC vindt om de twee jaar plaats. De volgende editie is voorzien voor mei 2026.