-
Laatst bijgewerkt op
Het hoogtepunt van de economische missie naar Brazilië: een videoprojectie op het torenhoge Christusbeeld dat uitkijkt over Rio de Janeiro. Een staaltje van Belgische spitstechnologie! (© FOD Buitenlandse Zaken)
Van 22 november tot 1 december 2024 leidde Prinses Astrid een Belgische economische missie naar Brazilië. Havens, luchtvaart, hernieuwbare energie, infrastructuur, gezondheidszorg en gaming, maar ook peren en chocolade – het stond allemaal op de agenda. En heel even blaakte het iconische Christusbeeld boven Rio de Janeiro in de kleuren van de Belgische vlag, met dank aan Belgische spitstechnologie.
Brazilië, is dat niet het land van stralende stranden, onweerstaanbare samba en knettergek carnaval? En ook van het Amazonewoud, ‘s werelds grootste tropische regenwoud ter wereld dat stevig onder druk staat? Maar wist je dat dit meest uitgestrekte land van Zuid-Amerika tevens de 9de economische macht in de wereld is? Ook politiek speelt het een niet te onderschatten rol.
Met zijn bijna 8,55 miljoen km² is Brazilië 280 keer groter dan België. Voorts wonen er ruim 18 keer meer mensen dan bij ons: 212 miljoen (2022) tegenover 11,7 miljoen (2023). Toch is ons land er de 6de grootste buitenlandse investeerder. Ook qua import en export doen we het niet slecht (zie cijferkader). En dat heeft zo zijn historische redenen.
De relaties tussen België en Brazilië in enkele cijfers
- In 2023 bedroeg de invoer vanuit Brazilië 4,93 miljard euro en de uitvoer van ons land naar Brazilië 2,36 miljard euro, een lichte daling in vergelijking met 2022. In de uitvoer is vooral de farma- en chemiesector sterk vertegenwoordigd, vanuit Brazilië komen voornamelijk voedingsmiddelen naar België zoals sinaasappelsap en koffie.
- Daarmee blijft België voor Brazilië de 20ste belangrijkste markt op wereldniveau en de 4de markt binnen de EU terwijl we de 27ste leverancier zijn in de wereld en de 7de binnen de EU.
- Voor België vertegenwoordigt Brazilië de 17de grootste afzetmarkt en de 31ste leverancier van goederen.
- Qua investeringen is ons land voor Brazilië een historische sterkhouder. In 2022 waren we er de 6de grootste buitenlandse investeerder met een stock van 25,3 miljard dollar. Er zijn dan ook heel wat Belgische bedrijven actief in het land van de samba waaronder een aantal grote namen zoals Fluxys, AB Inbev, Barry Callebaut, John Cockerill, Solvay, Haven van Antwerpen-Zeebrugge, BESIX en DEME. Velen waren vertegenwoordigd tijdens de economische missie.
- Zo’n 5.000 Belgen zijn in Brazilië ingeschreven in onze consulaire registers, vooral in São Paulo, in mindere mate in Rio de Janeiro. In België zelf wonen er legaal om en bij de 10.000 Brazilianen, naast naar schatting 50.000 personen in een irreguliere situatie.
- Ons land beschikt over een ambassade in hoofdstad Brazilië en een consulaat-generaal in São Paulo en in Rio de Janeiro. Daarnaast hebben we 12 ereconsuls en 4 adviseurs in economische diplomatie, verspreid over het land.
De boom van Koning Albert I
Al in 1834 knoopte Brazilië als allereerste Latijns-Amerikaanse land diplomatieke betrekkingen aan met het piepjonge België. Onmiddellijk trokken er talloze Belgen naar het verafgelegen Portugeessprekende land om er bij te dragen aan het elektriciteits-, spoorweg- en tramnet. En in 1895 verkende een missie onder leiding van de Belgo-Braziliaan Louis Cruls een centraal plateau waar uiteindelijk in 1960 de hoofdstad Brasilia zou ingeplant worden.
Tijdens WOI brachten de Brazilianen enorm veel sympathie op voor het geteisterde België. Vandaar dat Koning Albert I en Koningin Elisabeth in 1920 als eerste buitenlandse staatshoofden de Braziliaanse republiek bezochten. Koning Albert plantte toen een boom in de plantentuin van Rio de Janeiro die een gedenkplaat meekreeg. Tijdens de recente economische missie heeft zijn achterkleindochter Prinses Astrid de bewuste boom trouwens opgezocht en er een foto van gemaakt.
Maar ook Leopold III hield van Brazilië. In de jaren 1960 bracht bij verschillende bezoeken aan het Amazonewoud. Hij deed er onder andere antropologisch onderzoek en maakte er veel waardevolle foto’s. Ook Koning Filip was al in het land naar aanleiding van de Olympische Spelen (2016) en de Wereldbeker Voetbal (2014).
Prinses Astrid neemt een foto van de boom die haar overgrootvader Koning Albert I geplant heeft in Rio de Janeiro (© FOD Buitenlandse Zaken).
400 deelnemers
Het is dan ook niet te verwonderen dat dit jaar Brazilië gekozen werd voor een economische missie onder leiding van Prinses Astrid. Sinds vorig jaar vertoont de handel een licht dalende trend terwijl beide landen heel veel voor elkaar betekenen: in voeding en duurzame landbouw; farma en chemie; hernieuwbare energie; circulaire en bio-economie; havens, infrastructuur en constructie; lucht- en ruimtevaart, digitale en financiële technologieën; entertainment en gaming; en onderzoek in de gezondheids- en levenswetenschappen.
Vandaar dat een delegatie van niet minder dan 400 deelnemers naar Brazilië reisde: naast de officiële delegatie met onder meer Belgische politici, ook de vertegenwoordigers van een 170-tal bedrijven, organisaties en academische instellingen. Op het programma: ontmoetingen met lokale bedrijven en academische en onderzoeksinstellingen, seminaries, proeverijen en terreinbezoeken aan de belangrijkste Belgische bedrijven die actief zijn in Brazilië of hun lokale partners.
Prinses Astrid en minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib onthullen een gedenkplaat bij Solvay (© FOD Buitenlandse Zaken).
Met hart en met passie
Er werden langlopende samenwerkingen gevierd, activiteiten uitgebreid en nieuwe activiteiten opgestart. Sommige bedrijfsleiders tastten de mogelijkheden van de Braziliaanse markt af. In São Paulo – de grootste economische pool van Brazilië – werden 29 akkoorden getekend tussen Belgische en Braziliaanse bedrijven en academische instellingen. In Rio kwamen daar nog eens 10 akkoorden bovenop.
Zo’n prinselijke economische missie werpt dus duidelijk haar vruchten af. Wellicht wordt in 2025 de kaap gerond van 1.000 ondertekende akkoorden sinds de prinselijke missies in 2003 georganiseerd worden à rato van 2 per jaar. De prinselijke aanwezigheid – aanvankelijk toenmalig Kroonprins Filip, later Prinses Astrid – is daar zeker niet vreemd aan. De prinses kreeg achteraf dan ook felicitaties voor haar inzet, “met het hart en met passie”.
Een nieuwigheid was dat bedrijfsleiders enkele keren mee konden aanschuiven bij officiële politieke contacten zoals tijdens een videoconferentie met de Braziliaanse vicepresident en tijdens een ontmoeting met de gouverneur van São Paulo. “Zo kregen ze de kans om heel gericht hun bedrijfspitch te doen”, zei Prinses Astrid.
Onze posten aan zet
Vanzelfsprekend draagt ook de uitstekende organisatie bij aan het succes. Een prinselijke economische missie is een gezamenlijk wapenfeit van het Agentschap voor Buitenlandse Handel, de FOD Buitenlandse Zaken en de 3 regionale agentschappen die instaan voor de promotie van handel en investeringen (FIT, AWEX en hub.brussels).
Zeker voor onze posten in het bezochte land (zie cijferkader) is het steeds weer een heus karwei om een dergelijk uitgebreid programma in elkaar te boksen, met talloze afspraken, verplaatsingen en logies. Maar tegelijkertijd zijn het natuurlijk ook hoogdagen.
Braziliaanse chefs in spe van de Puratos Bakery School hadden enkele lekkernijen klaargemaakt (© FOD Buitenlandse Zaken).
Belangrijk voor onze welvaart
Ook de leiders van de regionale overheden toonden zich achteraf uiterst tevreden. Zo verklaarde Vlaams minister-president Matthias Diependaele dat "de welvaart die we in Vlaanderen hebben van dergelijke missies afhangt. Ze hangt samen met buitenlandse bedrijven die bij ons komen investeren. En omgekeerd, Vlaamse of Belgische bedrijven die naar het buitenland gaan.”
En hoewel de nadruk ligt op het economische luik, biedt een prinselijke missie ook een ideale gelegenheid om de banden aan te halen. Dat was zeker het geval voor Brazilië dat onze ondernemersgeest en onze kernwaarden deelt, én een brug vormt tussen Europa en de BRICS-landen. Volgend jaar staan alvast India (maart) en California (oktober) op de agenda.
Overigens heeft de Braziliaanse president Lula da Silva tijdens zijn verblijf in België in 2023 – naar aanleiding van de EU-CELAC-top – ons vorstenpaar uitgenodigd voor een officieel staatsbezoek. Ook dat zit in de pipeline.
Enkele hoogtepunten
- Op de Solvay-site in Paulinia (nabij São Paulo) bezocht de delegatie het grootste project in de Amerika’s om de uitstoot van broeikasgassen te beperken – met 95% al! – met een biomassaboiler op basis van suikerriet en houtvezels van Eucalyptus en een sterk waterbesparend koelsysteem. Een staaltje van Belgisch leiderschap in chemische innovatie! Op het uitgestrekte terrein doet Solvay ook inspanningen voor de biodiversiteit, onder andere door kinderen te sensibiliseren via lieveheersbeestjes en angelloze bijen.
- Toegankelijke kwaliteitszorg kwam prominent aan bod. Zo bespraken Braziliaanse en Belgische experts tijdens panelgesprekken hoe de ongelijkheid in de Braziliaanse gezondheidszorg kan aangepakt worden. Belgische farmabedrijven zoals UCB en GSK doen alvast inspanningen via innovatieve tools, vaccintechnologieën en artsentrainingen in epilepsie. UCB Brazil werkt nauw samen met het Hospital Israelita Albert Einstein om onderzoek, patiëntenzorg en sociale impactprojecten te bevorderen.
- Het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM) organiseerde een proeverij van conferenceperen. Prinses Astrid en de delegatie konden er proeven van lekkernijen op basis van de Belgische peer, naast koffie uit de Braziliaanse deelstaat Minas Gerais. Conferenceperen vormen voorlopig een nichemarkt, maar het potentieel is groot. De Belgische groente- en fruitveiling BelOrta wil alvast zijn kennis rond logistiek en de bewaring van peren delen met een Braziliaanse retailer.
- Puratos is een wereldwijd vertakt Belgisch familiebedrijf in bakkerij, patisserie en chocolade, met al 35 jaar ervaring in Brazilië. In São Paulo beschikt het over een Puratos Bakery School waar jongeren het bakkersambacht kunnen leren. Daarmee helpt het die jongeren uit de armoede en leidt het tegelijkertijd potentiële werkkrachten op. De delegatie mocht proeven van de creaties van enkele Braziliaanse chefs in spe.
- Havens zijn cruciaal voor de Braziliaanse economie en dienen zich verder te ontwikkelen. Bovendien zoekt Brazilië duurzame en vernieuwende oplossingen om zijn bevaarbare binnenwateren beter te benutten. Een kolfje naar de hand voor Belgische engineeringbedrijven!
- Het gerenommeerd Belgisch luchtvaartbedrijf Sonaca werkt al 30 jaar samen met Embraer, ’s werelds 3de grootste luchtvaartbedrijf en vlaggenschip van de Braziliaanse industrie. Duurzaamheid en de energietransitie worden echter een enorme uitdaging. Dit eerste Belgische bezoek op hoog niveau aan Embraer legde de basis voor een nog dynamischer luchtvaartdiplomatie tussen beide landen.
- Wellicht het opvallendste hoogtepunt was de videoprojectie op de Cristo Redentor (Christus de Verlosser), het befaamde 38 m hoge Christusbeeld dat torenhoog uitkijkt boven de baai van Rio de Janeiro vanop de 700 m hoge Corcovado-berg. Op het beeld verschenen de Braziliaanse en Belgische vlag, naast landschappen en structuren die beide landen symboliseren zoals de tropische vegetatie van het Amazonewoud en de gebogen lijnen van de Art Nouveau. Een spectaculaire manier om de vriendschapsbanden tussen beide landen te vieren! De beeldenshow was een realisatie van de Belgische bedrijven Barco (projectie), Dirty Monitor (inhoud) en Many Mind Media (drones).
- Ook een bezoek aan Stichting Oswaldo Cruz (Fiocruz) stond op de agenda, de grootste instelling voor volksgezondheid in Zuid-Amerika. Het Europese Plotkin-Instituut voor Vaccinologie – gevestigd in Brussel – en het Belgische Quantoom Biosciences (mRNA-vaccins) namen er deel aan een seminarie over de toekomst van epidemieën en vaccins.
Meer over Economie
Ondernemen in en met Oekraïne
Wil je als bedrijf bijdragen aan de heropbouw van Oekraïne? Ons bureau van de Speciale Gezant voor Ukraine geeft je enkele tips ...
Trade for Development Centre: een regionale dag van de fair trade in Ivoorkust
In september 2024 organiseerde RICE - een Ivoriaans netwerk van eerlijke handel - de allereerste regionale dag van de fair trade...
Noorwegen: land van natuur en energie
Tijdens een economische missie naar Noorwegen (16-19 juni 2024) stond de groene energietransitie centraal, naast circulaire econ...