Foto’s van Leopold III zetten Amazonewoud in de kijker

Wist je dat Koning Leopold III een echte wereldreiziger was, plantkundige én fotograaf, gepassioneerd door de natuur en inheemse volkeren? Zeker voor het Amazonewoud in Brazilië had hij een boontje. Hij maakte voor het eerst kennis met het Zuid-Amerikaanse land toen hij als 19-jarige zijn ouders Albert I en Elisabeth achterna reisde naar Rio de Janeiro en São Paulo.

Dat werd gevolgd door maar liefst 3 expedities naar het Amazonegebied in de jaren 1960. Koning Leopold III aanschouwde er plekken die maar weinigen voor hem bezocht hadden. Zijn studiereizen hadden ook wetenschappelijke waarde en inspireerden achteraf menig onderzoeksproject. Op die manier kon de enorme kennis in plantkunde, insectenkunde en tropische geneeskunde die Belgische wetenschappers in Centraal-Afrika hadden opgedaan ten dienste gesteld worden van het Amazonegebied.

Maar Koning Leopold III nam er ook knappe foto’s, onder meer van het nog jonge stamhoofd Raoni. Al zijn foto’s stralen een diepe affectie en respect uit voor de vrouwen en mannen die hij in het Amazonewoud ontmoette, alsook voor de natuur waarin ze leefden.

Onze ambassade in hoofdstad Brasilia besloot dan ook een expo op het getouw te zetten met foto’s van Koning Leopold III. Want het thema is actueler dan ooit. Het Amazonewoud, de grootste long van de wereld, heeft het zwaar te verduren, terwijl we net zo veel mogelijk bos moeten beschermen om de klimaatverstoring in te dammen. Ook de inheemse volkeren staan meer en meer onder druk.

Onze ambassade kon rekenen op de enthousiaste medewerking van het ministerie van Cultuur van de staat Amazonas. Voor de expo kreeg ze de beschikking over het indrukwekkende ‘cultuurcentrum Paleis voor Justitie’ in Manaus. Eén van de meest aangrijpende momenten van de openingsavond was toen de inheemse Xingu-leidster Kaiulu Roberto haar grootouders, grootomen en groottantes herkende op de foto’s van Leopold III.

Onze collega’s in Brasilia maakten tevens van de gelegenheid gebruik om een ronde tafel te organiseren over de rechten van de inheemse volkeren, in aanwezigheid van H.K.H. Prinses Esmeralda van België, dochter van Koning Leopold III. Enkele van de boegbeelden van de politieke strijd voor inheemse vrouwen brachten er ontroerende getuigenissen die balanceerden tussen wanhoop en revolte: Puyr Tembé, Braulina Baniwa, Vanda Witoto evenals de ‘strijdster van de sociale media’ Samela Sateré.  

Uit hun verhalen bleek hoe precair de situatie voor inheemse vrouwen wel is op vlak van veiligheid, gezondheid, onderwijs en sociale positie. Maar ook hoe onvermoeibaar ze opkomen voor hun rechten, onder meer via een sensibiliseringstoer doorheen hun land de komende maanden, naar aanloop van de verkiezingen in oktober 2022.

Dat H.K.H. Prinses Esmeralda erbij kon en wilde zijn, is geen toeval. Natuurlijk is ze het jongste kind van Koning Leopold III, maar ze heeft zich ook ontpopt tot voorvechtster voor klimaat, milieu en vrouwenrechten. Bovendien is ze sinds de dood van haar vader in 1983 voorzitter van de Raad van Bestuur van het Leopold III-fonds. Dat fonds wil de studie en het behoud van de natuur bevorderen via financiering van studiereizen buiten Europa. Het beheert tevens de foto’s waarvan een selectie in Manaus werd tentoongesteld.

Met het evenement slaagde onze ambassade erin een breed publiek te bereiken, waaronder talrijke culturele, economische en politieke persoonlijkheden uit Amazonas en journalisten. Het  zette ons land in de verf als een geëngageerde speler in de strijd tegen klimaatverstoring en racisme.