Gendergelijkheid staat centraal in Belgisch buitenlands beleid

In de rubriek ‘SDG van de maand’ stellen we elke maand een actie (of acties) van onze FOD voor die een steentje bijdraagt tot de SDG’s. Die SDG’s, dat zijn de 17 Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties, een routekaart voor een betere wereld tegen 2030.

Gendergelijkheid vormt daar een belangrijk onderdeel van. SDG5 omschrijft minutieus wat er allemaal nodig is om gendergelijkheid te realiseren: een einde maken aan elke vorm van discriminatie, alle geweld tegen vrouwen elimineren, alle schadelijke praktijken zoals kindhuwelijken en vrouwelijke genitale verminking uit de wereld bannen, gelijke kansen verzekeren, en zo meer.

Gendergelijkheid is ook cruciaal om veel andere SDG’s te kunnen realiseren. Stel je de impact voor op economieën en gemeenschappen als de helft van ’s werelds talent zich vrijuit zou kunnen ontplooien!

Toch ziet de situatie er niet bijster rooskleurig uit. Volgens een rapport van het Wereld Economisch Forum uit eind 2019 zou het nog 99,5 jaar duren eer we gendergelijkheid bereiken. De COVID-19-pandemie maakte de toestand voor vrouwen nog slechter: meer armoede, meer (huiselijk) geweld, een ongelijkere verdeling van onbetaalde huiselijke en zorgtaken…

Daarom neemt België het genderthema nauw ter harte, zowel in zijn binnenlands als buitenlands beleid. Veel van het binnenlands genderbeleid wordt ondersteund door internationale verdragen die België bekrachtigd heeft. Het ‘VN-Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie tegen vrouwen’ (CEDAW) bijvoorbeeld verplicht ons land om regelmatig te rapporteren aan het CEDAW-comité.

Ons ‘Nationaal Actieplan ter bestrijding van alle vormen van gendergerelateerd geweld’ ligt volledig in lijn met het Verdrag van Istanbul, een juridisch bindend verdrag van de Raad van Europa. Dat is een organisatie waarvan 47 Europese landen lid zijn, 6 niet-Europese landen zijn waarnemer. Ze legt zich vooral toe op mensenrechten, democratie en de rechtsstaat.

België doet serieuze inspanningen om gendergelijkheid te promoten op het internationale niveau. Ons land werkt daartoe samen met gelijkgezinde landen. Zo pleiten onze diplomaten overal ter wereld voor een zo breed mogelijke bekrachtiging en uitvoering van het Verdrag van Istanbul en het CEDAW-verdrag. En dat ondanks de tegenwind vanuit conservatieve hoek. Een aantal landen meent immers dat het begrip gendergelijkheid traditionele familiewaarden – met een traditionele rol voor de vrouw - zou ondermijnen en LGBTI zou promoten.

België deelt ook graag zijn ervaringen met het genderthema en geeft ruchtbaarheid aan succesvolle initiatieven. Zo installeerde ons land Zorgcentra voor Seksueel Geweld in Gent, Brussel en Luik waar slachtoffers van seksueel geweld 24/24 terecht kunnen.

In navolging van de VN-Veiligheidsraadresolutie 1325 inzake Vrouwen, Vrede en Veiligheid (WPS) voert België momenteel zijn 3^de ‘Nationaal Actieplan Vrouwen, Vrede en Veiligheid’ uit. De resolutie stelt dat vrouwen, evengoed als mannen, moeten kunnen deelnemen aan de preventie en het beheer van conflicten, en aan vredes- en veiligheidsprocessen. Vrouwen moeten ook beschermd worden tijdens (post-)conflictsituaties.

België’s WPS-actieplan omvat een belangrijk luik voor het buitenlands beleid. Met name moet het thema expliciet aan bod komen in de partnerlanden van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking, in de internationale organisaties waar België lid van is, in landen waar Belgische strijdkrachten actief zijn en in landen waarmee we bilaterale betrekkingen onderhouden. De 3 focuslanden zijn Mali, DR Congo en Burkina Faso. 

Ook de Belgische Ontwikkelingssamenwerking stelt de problematiek centraal. Ze wil vrouwen economisch onafhankelijk maken: door vrouwelijk ondernemerschap te promoten en hen gelijke toegang te verschaffen tot grondstoffen en inkomen. Ook gelijke toegang van meisjes tot onderwijs is essentieel. Seksuele en reproductieve rechten vormen een aandachtspunt in elk project.

In haar nota die de sociaaleconomische gevolgen van de COVID-19-pandemie wil verzachten, maakt de Belgische Ontwikkelingssamenwerking werk van de strijd tegen seksueel geweld. Een aantal ngo’s, actief in het domein, ontvangen steun, maar ook het Belgisch Ontwikkelingsagentschap (Enabel) voert projecten uit rond seksueel geweld. Zo testte Enabel in Congo met succes een holistische benadering uit. Slachtoffers kunnen er niet alleen rekenen op medische en psychologische opvolging, maar krijgen tevens juridische hulp en bijstand voor re-integratie in de maatschappij.

Tot slot wil de FOD zijn hand in eigen boezem steken. Zeker in de buitencarrière (ambassades en consulaten) en het hogere kader van de binnencarrière (hoofdbestuur Brussel) zijn de cijfers qua gendergelijkheid voor verbetering vatbaar. De Minister van Buitenlandse Zaken wil er dan ook alles aan doen om de situatie recht te trekken. Er werd een actieplan gender goedgekeurd en een interne bevraging onderzocht de obstakels die de ambities van vrouwen afremmen. En op 8 maart 2021 – wereldvrouwendag – vond een druk bijgewoond intern seminarie plaats over gendergelijkheid binnen de FOD, in aanwezigheid van de minister.