-
Laatst bijgewerkt op
Ferdinand Verbiest leerde de Chinese taal en kleedde zich als de Chinezen (© Wikimedia Commons).
Wist je dat een West-Vlaming het in de 17de eeuw tot hofastronoom en persoonlijke leraar van de Chinese keizer schopte? We hebben het over Ferdinand Verbiest die 400 jaar geleden in Pittem geboren werd. Een ideale gelegenheid voor onze ambassade in Beijing om deze belangrijke Belg in de kijker te zetten als symbool van vriendschap en uitwisseling tussen China en Europa.
Op 9 oktober 1623 – exact 4 eeuwen geleden – werd Ferdinand Verbiest in Pittem geboren. Als ijverige student in exacte wetenschappen zoals meetkunde en sterrenkunde koestert hij een droom: intreden bij de jezuïeten om missionaris te worden in Zuid-Amerika. Maar zijn bestemming wordt uiteindelijk het mysterieuze China. Na een heroïsche boottocht van anderhalf jaar komt hij heelhuids aan in Macao, een toenmalige Portugese handelspost aan de Chinese kust.
Het schepencollege van Pittem (met centraal de burgemeester) op bezoek in het oud observatorium waar hun dorpsgenoot ooit directeur was (© FOD Buitenlandse Zaken).
Armillaria en antazimuts
Vervolgens slaagt hij erin de Chinese keizer Kangxi te overtuigen van zijn astronomische kennis. Zo kan hij perfect voorspellen waar op een bepaald uur de schaduw van een zonnewijzer zal vallen. Hij wordt hofastronoom en intimus van de Chinese keizer die beseft dat hij op vlak van wiskunde, natuurkunde, astronomie en geografie van Europa kan leren.
Verbiest wordt onder andere directeur van het observatorium van Beijing en maakt er tal van ingenieuze toestellen. Denk aan armillaria – driedimensionale voorstellingen van ons zonnestelsel –, altazimuts – instrumenten waarmee zowel de hoogte als het azimut van sterren kan worden gemeten – en een hemelglobe.
Als jezuïet toonde hij oprecht grote belangstelling voor de Chinese denkwereld. Hij leert de taal en wil de Chinese geschiedenis en cultuur doorgronden. Hij heeft ook veel respect voor Chinese tradities zoals de verering van de voorouders.
Mysteriën van de hemel
400 jaar na zijn geboorte organiseerde onze ambassade in Beijing er een internationaal symposium ter nagedachtenis van deze historische figuur. De seminaries gingen door in prestigieuze instellingen zoals het Beijing Center for Chinese Studies en het Yale Centrum. Thema: verkenning van de mysteriën van de hemel – innovatieve dialoog met China via wetenschap.
Het symposium werd bijgewoond door een divers gezelschap van onder meer sterrenkundigen, religieuze geleerden, historici en wetenschappers van verschillende universiteiten en denktanks. Onder de sprekers zaten onder anderen een aantal Chinese en Belgische experten, naast de Belgische ambassadeur in Beijing Bruno Angelet en de gouverneur van West-Vlaanderen Carl Decaluwé.
De deelnemers kregen ook de gelegenheid om het oude observatorium van Beijing te bezoeken waar Verbiest ooit directeur was. Ze maakten er kennis met de nog steeds indrukwekkende apparaten die Verbiest destijds ontwikkeld heeft.
Een kleine, speciaal opgezette tentoonstelling toonde een selectie van uitzonderlijke kaarten en boeken van de Verbiest-collectie en de Ron Anton-bibliotheek. Deze laatste beschikt over een van de grootste collecties van Engelstalige boeken over China en biedt een uniek uitgangspunt om dit eeuwenoude land beter te leren kennen.
Groepsfoto op het podium van het herdenkingsevent, met onder andere het schepencollege van Pittem, de Belgische ambassadeur (3de van links) en de gouverneur van West-Vlaanderen (4de van rechts) (© FOD Buitenlandse Zaken).
Nederigheid en empathie
De Chinese pers bracht verslag uit over het evenement en het Macau Ricci Institute – medeorganisator van het symposium – zal er een tweetalig academisch nummer aan wijden. Het Macau Ricci Institute wil bruggen bouwen tussen China en het Westen en werd genoemd naar de Jezuïet Matteo Ricci (1552-1610).
Deze Matteo Ricci legde de basis voor de empathische manier van werken van de jezuïeten in China. Zoals ambassadeur Angelet in zijn toespraak vermeldde, was hij immers ‘de eerste die zei dat de priesters die in China werkten dat moesten doen in een geest van nederigheid en empathie, met diep respect voor de Chinese beschaving. Ze moesten Chinees leren en zich gedragen en zich kleden als Chinezen en de Chinese intellectuelen en de keizer bieden wat ze zochten: wetenschap en innovatie.’
Wederzijdse interesse en nieuwsgierigheid
Met het symposium kon onze ambassade eer betonen aan deze opmerkelijke wiskundige en astronoom die uitgroeide tot een symbool van vriendschap en uitwisseling tussen China en Europa. De naadloze samenwerking tussen 4 Chinese instellingen zorgde voor een onvergetelijke viering die Verbiests nalatenschap en impact getrouw weerspiegelde.
Ook China kijkt nog altijd positief terug naar de periode waarin Ferdinand Verbiest werkzaam was aan het hof. Deze eerste ontmoeting tussen oost en west beschouwt het land nog altijd als een voorbeeld van hoe de relaties tussen oost en west zouden moeten verlopen, met name uitgaande van wederzijdse interesse en nieuwsgierigheid.
Bekijk de VRT-reportage
Meer over Onze ambassades in actie
België ondersteunt vrijheid van media in Jordanië
Onze ambassade in Amman (Jordanië) nam actief deel aan een conferentie die zich boog over de toekomst van de klassieke media in ...
Onze ambassade in Nairobi wordt klimaatneutraal
De werken zijn gestart om de volledige compound van onze ambassade in Nairobi klimaatneutraal te maken, een primeur! Met zonnepa...
De Afrikaanse Unie: sterke, persoonlijk relaties smeden met Afrika
De 60-jarige Afrikaanse Unie (AU) – met zetel in Addis Abeba, de hoofdstad van Ethiopië – heeft een ambitieuze Agenda 2063 uitge...