JPO: een unieke gelegenheid om terreinervaring op te doen bij een VN-organisatie

INTERVIEW – Via Belgische financiering biedt het Junior Professional Officer-programma (JPO) aan jonge Belgen de kans om ervaring op te doen bij een VN-organisatie. Camille Balfroid was een van de gelukkigen. 3 jaar lang werkte ze als JPO bij de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) in Mali en Benin. Ze vertelde ons over haar belevenissen.

Welk parcours heb je afgelegd alvorens JPO te worden?

Ik heb rechten gestudeerd aan Saint-Louis Bruxelles gevolgd door een master internationaal recht in Maastricht. En dat was meteen best internationaal. Tijdens het 2^de jaar studeerde ik 6 maanden in Singapore en 6 maanden in Istanbul.

Na mijn studies kon ik aan de slag als stagiaire bij de European Landowners’ Organization in Brussel, op een project omtrent het beheer van natuurlijke hulpbronnen. Daarna was ik stagiaire op de VN-Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) en nadien consultant. In totaal werkte ik 5 jaar bij de FAO rond voedselzekerheid en natuurlijke hulpbronnen.

Hoe ben je te weten gekomen dat er zoiets bestond als JPO?

Aangezien ik bij de FAO werkte – een VN-organisatie – wist ik al af van het bestaan van JPO. En sowieso was ik al aan het nadenken wat ik verder met mijn loopbaan zou doen, want een baan als consultant bij de VN is nu eenmaal heel onzeker. Ik wou vooral verschrikkelijk graag eens op het terrein werkzaam zijn en proeven van een andere VN-organisatie.

Toen ik in 2021 de aankondiging voor een JPO-positie in Mali op de website van Buitenlandse Zaken ontdekte, paste de inhoud ervan me als gegoten! Mali mag dan al bekend staan als een moeilijk land, het leven in Europa – in volle coronacrisis – was toen ook niet simpel. Dat heeft zeker ook doorgewogen bij de keuze.

Wat deed je daar precies in Mali?

Ik was vooral betrokken bij projecten rond migratie, milieu en klimaatverandering (MECC). Daarbij moest ik heel wat partnerschappen aanknopen. Met het Malinese ministerie van Milieu bijvoorbeeld, met het VN-Ontwikkelingsprogramma (UNDP), met donoren… Eén mooi project dat we met mijn hulp konden opstarten, was voor 5 miljoen euro gefinancierd door de Zweedse ambassade.

De projecten hadden voornamelijk 2 assen. Enerzijds zochten we meer gegevens over de impact van de klimaatverandering op een bevolking die al door conflicten geteisterd werd in fragiele zones. Anderzijds probeerden we oplossingen te vinden om de mensen er weer bovenop te helpen.

Ik vond het wel leuk dat onze inspanningen de basis gelegd hebben om ook Belgische financiering aan te trekken voor een gelijkaardig project, weliswaar in een andere regio.

Door de oplopende politieke spanningen in Mali ben je na 2 jaar naar Benin getrokken. Wat heb je in Mali meegemaakt?

In Bamako ontmoette ik een zeer vriendelijke bevolking en ontdekte ik een fascinerende eeuwenoude cultuur. Ik heb er zelfs les gevolgd om kora – een soort Malinese harp – te leren spelen. Ik vind het wel jammer dat ik niet meer van het binnenland heb kunnen zien waar zich veel culturele schatten bevinden. Maar de veiligheidssituatie liet het op dat moment niet toe.

Professioneel gezien maakte het zeer veranderlijke politieke klimaat het niet gemakkelijk. Tijdens mijn verblijf in Mali verslechterden bovendien de relaties tussen ECOWAS (de economische gemeenschap voor West-Afrikaanse staten) en buitenlandse donoren. Dat zette een rem op de interventies die de VN in Mali uitvoerden.

En wat deed je dan in Benin?

De functie was eigenlijk dezelfde: bestaande projecten opvolgen en nieuwe formuleren. Alleen lag de klemtoon meer op partnerschappen ontwikkelen en crisissen voorkomen. Er was immers geen humanitaire crisis in Benin. De projecten wilden vooral verhinderen dat het geweld uit de Sahel zou overslaan. Er ging ook aandacht naar hoe we er overstromingen zouden kunnen opvangen.

En nu mag je op 1 november blijkbaar beginnen bij het hoofdkwartier van de IOM in Genève?

Ja, ik kreeg zelfs promotie! De jobinhoud zal ongeveer dezelfde zijn. Ik zal me bezighouden met de beperking van het risico op rampen (disaster risk reduction) en aanpassing aan de klimaatverandering.

Denk je dat je ervaring als JPO in Mail en Benin geholpen heeft om de job in Genève te bemachtigen?

Heel zeker! Als je al werkt bij de IOM, verhoogt dat je kansen aanzienlijk. Daar komen mijn 3 jaren terreinervaring bovenop. Het is duidelijk dat je het als externe kandidaat veel lastiger zou hebben.

Als JPO krijg je begeleiding. Hoe is dat bij jou verlopen?

Het blijft toch heel sterk ‘leren door het te doen’. Maar ik kon wel beroep doen op beschikbare collega’s die een beetje de rol van mentor op zich namen. Bijvoorbeeld op het moment dat ik contacten moest leggen met de Malinese overheid. En niet te vergeten, helemaal aan het begin volgde ik een integratieweek op het hoofdkwartier in Genève, samen met de 30-tal andere JPO’s bij de IOM. Heel interessant!

Ook boeiend was een vorming van 2 weken rond migratie bij de European University Institute (EUI) in Florence. Ik had daar contacten met mensen uit alle continenten, leerde uiteenlopende migratietoestanden kennen, diverse donoren. Het was tevens gewoon tof om eens buiten VN-verband te toeven.

Had je eigenlijk contact met de Belgische ambassades?

Ja, dat verliep heel vlot, zowel in Mali als in Benin. Kort na mijn aankomst al had ik een lunch met de ambassade. Daarnaast zat ik in een maandelijkse VN-werkgroep waar ook iemand van de ambassade aan deelnam.

Voorts waren de collega’s van de ambassade uitstekende gesprekspartners om het land beter te leren begrijpen. Ze hielpen me ook aan contactpersonen bij de Malinese overheid.

Welke momenten zijn je het meest bijgebleven van je 3 jaar JPO?

Allereerst denk ik aan een bezoek aan een kamp voor ontheemden, net buiten Bamako. Heel indrukwekkend om met eigen ogen de impact van het conflict en de klimaatverandering op de bevolking te aanschouwen.

Voorts was ik sterk onder de indruk van een vastberaden vrouwenvereniging in Kayes (Mali). Ze creëren er groene jobs – vooral via recyclage – om zo zowel het milieu als het levensonderhoud van de gezinnen te verbeteren.

Laatst in september nog vond ik een conferentie in Lomé (Togo) een onvergetelijke ervaring. We vergaderden er met maar liefst 18 landen uit West- en Centraal-Afrika om er de komende klimaattop COP29 voor te bereiden. Met de IOM ondersteunen we die landen om beter te begrijpen wat de risico’s zijn van de klimaatverandering.

Welk advies wil je nog meegeven voor jongeren die bij de VN willen werken?

Ik zou aanraden om terreinervaring op te doen in een land waar het veilig genoeg is om stage te lopen of vrijwilligerswerk te doen. Dat kan bij de VN zijn, maar evengoed bij een Belgische ambassade of een ngo.