-
Laatst bijgewerkt op

Een ‘free from explosive’ - een lege verpakking die explosieven bevat heeft - als restant van submunitie (= onderdeel van een groter wapen) van dichtbij gefotografeerd in nat bosgebied met het Tech4Tracing-syteem.
Wapens en munitie worden gebruikt in heel uiteenlopende situaties: oorlogen, terrorisme, misdaad... Om korte metten te maken met misbruik is het essentieel om wapens te identificeren en hun herkomst na te gaan. Technologie en artificiële intelligentie komen dan goed van pas. Tech4Tracing, een ngo die de steun geniet van de FOD Buitenlandse Zaken, is een heuse innovator op dat gebied.
Illegale wapens traceren helpt om verduisteringscircuits bloot te leggen, handelaars te ontmaskeren en hun methodes te achterhalen. Die tracering gebeurt doorgaans aan de hand van het serienummer dat op een wapen gegraveerd staat. Zodra er een illegaal wapen wordt aangetroffen - in oorlogsgebied of bij criminele of terroristische groeperingen - nemen de ordediensten contact op met de fabrikant. Zo kunnen ze nagaan welke weg het wapen heeft afgelegd tussen de eerste eigenaar en de verduistering, het moment dus waarop het illegaal werd.
Het is een langdradig proces: het wapen moet voorhanden zijn (of op zijn minst heel scherpe foto’s ervan), het moet correct worden geïdentificeerd, en dan volgt er een administratieve rompslomp die niet altijd succesvol afloopt. Voor een goede tracering moeten landen immers bereid zijn om op aanvragen in te gaan. Ook moeten er degelijke registers worden bijgehouden, soms voor heel oude wapens.
Videotracering
Naast die, laten we zeggen, eerder oubollige methodes, kunnen ook nieuwe technologieën worden ingezet om aan de hand van videomateriaal wapens en munitie te identificeren en op die manier verduisteringscircuits bloot te leggen of het gebruik van bepaalde wapens op welbepaalde plaatsen aan het licht te brengen. De conflicten van tegenwoordig worden immers uitgebreid in beeld gebracht, denk maar aan de oorlogen in Syrië en Oekraïne.
Voor mensen is het evenwel onbegonnen werk om alle filmpjes die op sociale media verschijnen, uit te pluizen op zoek naar bepaalde types wapens of munitie. Zou artificiële intelligentie dat in onze plaats kunnen? Met die vraag ging Tech4Tracing aan de slag, een ngo die door de FOD Buitenlandse Zaken wordt gepromoot tijdens tal van internationale fora. Tech4Tracing wil twee schijnbaar onverzoenbare werelden samenbrengen: wapencontrole en nieuwe technologieën.
Een 3D-beeld
Om een AI-systeem te trainen om voorwerpen op beeld of video te herkennen, moet het duizenden foto’s te zien krijgen die het desbetreffende voorwerp tonen vanuit alle invalshoeken, bij elke lichtsterkte en in alle mogelijke omgevingen. Als het om specifieke munitie gaat, is dat niet vanzelfsprekend. Tech4Tracing loste dat probleem op door een 3D-beeld te reproduceren van inerte clustermunitie die van alle kanten en in alle mogelijke weersomstandigheden en omgevingen was gefotografeerd.
Een AI-model dat gespecialiseerd is in gegevensextractie uit beeldmateriaal, kan je vervolgens aanleren om dat type munitie te herkennen op filmpjes en foto’s van echte conflicten. Die aanpak kan bovendien worden overgenomen voor alle wapens en munitie, aan de hand van foto’s van munitie die - bij voorkeur - onklaar is gemaakt.
Talloze toepassingen
Zodra het AI-systeem is getraind, kunnen met zogeheten scraping tools duizenden filmpjes worden verzameld via sociale media. Die kan het systeem dan analyseren en, wanneer een wapen of welbepaald type munitie wordt herkend, situeren in plaats en tijd.
Wat zijn de praktische toepassingen? Die zijn legio, zo te zien. De geïdentificeerde videobeelden kunnen gebruikt worden als bewijsmateriaal in hoven en tribunalen, om aan te tonen dat het gaat om verboden wapens, zoals clustermunitie, of dat hun gebruik indruist tegen het oorlogsrecht, bijvoorbeeld in geval van oorlogsmisdaden. Ook kunnen regio’s die bezaaid liggen met onontplofte munitie, mijnen en clusterbommen zo in kaart worden gebracht met het oog op hun latere ontmijning.
Aan de hand van de identificatie van wapens of munitie die enkel een bepaald land bezit, kan bewijsmateriaal worden vergaard om aan te tonen dat dat land mee in een conflict is verwikkeld. De technologie kan ook worden ingezet om toe te zien op de naleving van een staakt-het-vuren of wapenembargo. En ook het strafrecht kan er baat bij hebben, denk maar aan de identificatie van kogelhulzen die op plaatsen van delict worden aangetroffen.
Met de steun van onze FOD
Tech4Tracing onthulde zijn technologie tijdens een side event bij de Verenigde Naties in juni 2022, dat werd gesponsord door België en Mexico. Daarop nodigde de FOD Buitenlandse Zaken Tech4Tracing uit om zijn ontwikkelingen ook bij de Europese Unie en de NAVO uit de doeken te komen doen. Tech4Tracing woonde ook de recente top over het gebruik van artificiële intelligentie voor militaire doeleinden (REAIM) bij, die werd georganiseerd door Nederland en Zuid-Korea. Wordt ongetwijfeld vervolgd!
Meer over Vrede & veiligheid

UNCAC: 20 jaar VN-strijd tegen corruptie
Corruptie berooft samenlevingen van bestaansmiddelen en van hoop. Daarom doet de VN al 20 jaar inspanningen om corruptie in te d...

3D-aanpak moet van Niger een stabieler land maken
Op 1 juni 2023 was minister van Ontwikkelingssamenwerking Caroline Gennez in Niger om er een proefproject volgens de 3D-aanpak t...

Historisch verdrag laat efficiënter onderzoek en vervolging toe van ergste internationale misdaden
Een nieuw multilateraal verdrag creëert een kader voor wederzijdse rechtshulp en uitlevering. Dat moet landen toelaten om veel e...