Noorwegen: land van natuur en energie

Tijdens een economische missie naar Noorwegen (16-19 juni 2024) stond de groene energietransitie centraal, naast circulaire economie en levenswetenschappen. Ook onze overheerlijke aardbeien en paardensport kregen een ereplaats. De missie leverde 18 contracten op.

Jaarlijks gaan er gemiddeld 2 prinselijke economische missies door onder leiding van Prinses Astrid. Telkens wordt een land gekozen dat een duidelijke meerwaarde kan bieden voor België én omgekeerd. In juni 2024 was het de beurt aan Noorwegen.

Gas, aardolie en hernieuwbare energie

Noorwegen kennen we vooral van zijn fabelachtige landschappen: fjorden, bergen, bossen, rivieren en meren. Met zijn 5,5 miljoen inwoners – half zoveel als in België, ruim 80% woont in verstedelijkte centra – en een oppervlakte van 385.200 km² - 13 keer België – is er dan ook ongelooflijk veel ruimte voor natuur.

Maar wist je dat Noorwegen met een bbp van ongeveer 75.000 dollar/hoofd ook een van de rijkste landen ter wereld is? De VN rangschikt het Scandinavische land qua ontwikkelingsgraad steevast als eerste.

Die rijkdom en hoge ontwikkeling heeft het voor een groot deel te danken aan zijn enorme voorraden aan gas en aardolie op zee. Noorwegen is de 3^de grootste uitvoerder van gas in de wereld en de 6^de van aardolie. De winsten worden belegd in buitenlandse aandelen via het Government Pension Fund.

Terzelfder tijd is het land zelf een toonbeeld van hernieuwbare energie. Zowat al zijn elektriciteit haalt het uit hernieuwbare bronnen – vooral waterkracht – terwijl 70% van zijn energieverbruik hernieuwbaar is. Noorwegen is vast van plan om het aandeel van zijn hernieuwbare energie uit te breiden met windenergie, getijdenturbines – energie uit eb en vloed – en groene waterstof.

Energiesamenwerking op Noordzee

Het spreekt dan ook voor zich dat de groene energietransitie één van de kernthema’s was van de prinselijke missie. Want België en Noorwegen kunnen op dat vlak veel voor elkaar betekenen! Meteen werd gevolg gegeven aan de Verklaring van Oostende op de Noordzeetop vorig jaar.  

Enerzijds tekende minister van energie Tinne Van der Straeten met haar Noorse homoloog een gemeenschappelijke verklaring over energiesamenwerking op de Noordzee. Doel: in de toekomst het elektriciteitsnet van België en Noorwegen met elkaar verbinden. In de praktijk betekent dat een verbinding tussen Noorse windparken op de Noordzee en het energie-eiland Prinses Elisabeth voor de Belgische kust (in aanbouw). Bij een tekort kan de andere partner zijn overschot doorsturen. Dat moet leiden tot stabielere prijzen.

Noorwegen wil zijn windenergie op zee opschalen tot 30 GW tegen 2040. Belgische knowhow kan daar heel behulpzaam bij zijn. Vandaag al heeft het Belgische Parkwin een contract in de wacht gesleept om een windpark van 1.500 MW uit te bouwen voor de Noorse kusten.

Koolstofopslag

Anderzijds beschikt Noorwegen over gigantische lege gasvelden in de ondergrond van zijn territoriale wateren. En die vormen een buitenkans voor Belgische energie-intensieve bedrijven die nooit aan 100% nul-uitstoot van CO2 zullen raken. Denk aan het staalbedrijf ArcelorMittal, de cementfabriek Holcim en de kalkproducent Carmeuse.

Het komt erop aan die overblijvende CO2-uitstoot in België op te vangen en vervolgens naar Noorwegen te transporteren – onder meer via een aan te leggen pijplijn – om de CO2 daar veilig en permanent op te slaan in een ondergronds leeg gasveld in de Noordzee. Er werd een bilaterale verklaring rond CCUS (Carbon Capture, Utilisation and Storage) voorgesteld in aanwezigheid van minister van de Noordzee Paul Van Tigchelt.

Duurzame bouwsector

Ook circulaire economie was een kernthema. Tijdens een workshop werden oplossingen aangereikt om de bouwsector te verduurzamen, via innovatie en hergebruik. Dat start al vanaf de ontwerpfase - waar ‘regeneratief bouwen’ centraal staat - tot het gebruik van innovatieve en circulaire (= herbruikbare) bouwmaterialen. Regeneratief bouwen doet meer dan de negatieve impact beperken. Het wil een positieve bijdrage leveren aan milieu en samenleving, bijvoorbeeld door CO2 op te slaan.

Ook de vele elektrische auto’s in Noorwegen bieden mogelijkheden voor hergebruik. 90% van de nieuwe aankopen van wagens zijn er al elektrisch! De recyclage van gebruikte stekkerauto’s en hun batterijen is interessant voor een aantal Belgische spelers.  

Een derde kernthema waren levenswetenschappen en biotechnologie. Zo stond een bezoek aan het Oslo Science Park – een incubator rond biotech - op het programma. Noorwegen streeft naar diversificatie van zijn economie en kijkt naar Belgische knowhow om de Noorse biofarmasector verder uit te bouwen (op vlak van radiofarmacologie, oncologie…). Vooral inspirerend daarvoor is de Belgische Health & Biotech Valley die onderzoek, industrie en distributie bijeenbrengt.

Delicatesse

Ook qua groenten en fruit heeft ons land heel wat te bieden. Noorwegen importeert immers 70% van zijn groenten, fruit, aardbeien en bessen. Tijdens de missie vond een proeverij plaats van desserten op basis van Belgische aardbeien, een delicatesse die immens populair blijft in Noorwegen. Onze aardbeien staan er bekend om hun hoge kwaliteit en verdienen meer marktaandeel. Maar ook bessen, paprika, asperges, prei en conferenceperen hengelen naar meer afzet.

Ten slotte vermelden we nog de Belgische leiderspositie in de paardensport. De Noorse ruiter Emma Tallulah Behn - kleindochter van Koning Harald V en Koningin Sonja - bereed een Belgisch kwaliteitspaard tijdens een jumpingdemonstratie in aanwezigheid van Prinses Astrid en de officiële delegatie.

Noorse kampioenen zakken af naar België omdat ze er ’s werelds beste paarden en training vinden. Ons land kan ook bogen op een volledige logistieke keten met onder andere paardentransport, kwaliteitsvoeder, aanleg van pistes, materiaal voor jumpings en gespecialiseerde advocatenkantoren.

18 contracten

Zoals bij elke prinselijke missie was er ook gelegenheid voor contacten op politiek niveau. Zo sprak minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib met haar Noorse homoloog over onder meer Oekraïne, Gaza, DR Congo, Soedan en de Sahel. Prinses Astrid – samen met minister Lahbib en minister-president Jambon – werden door Kroonprins Haakon onthaald in het Koninklijk Paleis. Ook een ontmoeting met het Government Pension Fund stond op de agenda.

Naar gewoonte bevonden er zich ook heel wat academici onder de 450-koppige delegatie. Zij maakten van de gelegenheid gebruik om de banden aan te halen met Noorse onderzoekscentra die de Belgische wetenschappelijk expertise sterk appreciëren.

Uiteindelijk werden 18 contracten ondertekend tussen Belgische en Noorse bedrijven en academische instellingen. Eens te meer is bewezen hoe vruchtbaar de prinselijke missies zijn, zeker in een tijd waar we voor tal van uitdagingen staan.

De prinselijke economische missies zijn een gezamenlijke organisatie van onze FOD, het Agentschap Buitenlandse Handel en de 3 regionale agentschappen die verantwoordelijk zijn voor de promotie van handel en investeringen (Flanders Investment & Trade/FIT, Brussels Invest & Export /hub.brussels, Agence Wallonne à l'Exportation et aux Investissements étrangers/Awex).