Saheljongeren op COP27: ‘Wij zijn de toekomst en de toekomst rust op ons’

Op uitnodiging van België konden 8 jongeren uit Senegal, Burkina Faso, Niger en Mali deelnemen aan de recente klimaattop in Sharm-el-Sheikh. Na afloop klonken ze opgetogen over deze bijzonder leerrijke ervaring.

België wil de kwetsbare landen bijstaan om zich te wapenen tegen de gevolgen van de klimaatverstoring. Eén van de programma’s is een klimaatpartnerschap met 4 landen uit de Sahel: Senegal, Burkina Faso, Niger en Mali. Via het Belgisch ontwikkelingsagentschap Enabel zal ons land er onder andere bijdragen aan de Grote Groene Muur, een ambitieus initiatief dat de verdere verwoestijning van kostbare natuur en landbouwgrond wil tegengaan.

Binnen het klimaatpartnerschap in de Sahel ligt ook een focus op jongeren. Zij zullen immers het meest te lijden hebben onder het veranderende klimaat. Op voorstel van toenmalig Minister van Ontwikkelingssamenwerking Meryame Kitir namen daarom voor elk betrokken land 2 jongeren deel aan de COP27, de klimaattop in Sharm-el- Sheikh. En dat omdat het cruciaal is om Afrikaanse jongeren meer te betrekken bij het besluitvormingsproces rond klimaat en ze er hun stem te laten horen.

Enabel en onze posten ter plaatse selecteerden voor elk land 2 jongeren die zich actief inzetten voor milieu en klimaat. Voorwaarde was wel dat ze integraal deel zouden uitmaken van de officiële klimaatdelegatie van de betrokken landen. Op de COP zelf werden ze opgevangen door Enabel en een kabinetsmedewerker van minister Kitir.

Eén van de gelukkigen was de Nigerese Balkissa Daoura die al meerdere jaren projectleidster is van Jeunes Volontaires pour l’Environnement (JVE), een organisatie die met kwetsbare jongeren werkt rond landherstel, stadsbebossing, plasticvervuiling en milieueducatie. Een andere deelnemer was Yero Sarr, de oprichter van de Senegalese tak van Fridays for Future Senegal, een beweging die jongeren oproept om iedere vrijdag deel te nemen aan manifestaties tegen de klimaatverandering.

Wat was de indruk van hun deelname aan een groots evenement als de COP27? Alle uitgenodigde jongeren tonen zich in elk geval dankbaar dat ze konden aanwezig zijn en vonden het een onvergetelijke, rijke ervaring. Wat steevast naar voor komt, is dat de COP27 een unieke gelegenheid bood om andere jonge collega-klimaatactivisten te leren kennen van over de hele wereld. Ze konden ook experten ontmoeten en zaten in diverse panels, als deelnemer, organisator of moderator. Daar konden ze hun visie uiten en vertellen over hun activiteiten.

De Burkinese Nia Sidonie Christiane Ouattara bijvoorbeeld vertegenwoordigde Burkina Faso in een panel over ‘vrouwen en klimaatuitdagingen in Afrika’, ze zat er samen met jongeren uit Senegal en Tsjaad. ‘Dat bood een unieke gelegenheid om mijn ervaring en mijn inzet voor het milieu te delen,’ zegt ze tevreden. Ouattara is verantwoordelijk voor het luik ‘milieu en duurzame ontwikkeling’ van de vereniging African Youth Initiative for Development.

‘Ik heb ook veel geleerd over hoe de onderhandelingen op een COP verlopen,’ voegt ze eraan toe. ‘Zo was ik aanwezig op een onderhandelingssessie over ‘verlies en schade’ (het voornaamste onderwerp van deze COP, red.). Samen met de andere Saheljongeren sprak ik met een onderhandelingsexpert van ECOWAS, de economische gemeenschap van West-Afrika. Door mijn aanwezigheid op de COP27 heb ik duidelijk mijn capaciteiten in leiderschap, ondernemingszin, innovatie en solidariteit kunnen aanscherpen. We hebben zelfs besloten een vereniging van Saheljongeren op poten te zetten om nog beter onze bezorgdheden te kunnen vertolken.’

Niet onbelangrijk, de uitgenodigde jongeren konden er ook de overheden van hun eigen landen ontmoeten, met name de onderhandelaars en politieke en administratieve vertegenwoordigers die met milieu bezig zijn. Dat leidde tot inspirerende uitwisselingen die hen heel wat bijleerden over hoe ze meer impact kunnen hebben met hun acties. ‘Hoe kunnen we als jongere de onderhandelingen vlotter laten verlopen, hoe kunnen we meer impact hebben bij de bevolking, allemaal kwesties die we tijdens onze ontmoetingen besproken hebben,’ zegt de Nigerese Sakina Bawa, de vicevoorzitter van de ngo Save the Nature Against Climate Change.

Alle uitgenodigde jongeren zijn hoe dan ook opgetogen over hun deelname. ‘Al de ontmoetingen die we tijdens de COP27 hebben gehad, hebben ons geleerd dat de klimaatverandering iedereen raakt en dat wij jongeren de strijd moeten voeren om de klimaatverandering af te remmen,’ besluit Bawa. ‘Wij zijn immers de toekomst en de toekomst rust op ons. Zeker in de Sahel waar zeldzame regen, overstromingen en droogte veel jongeren en vrouwen treffen, want zij zijn de eerste slachtoffers. Vandaar onze rol als jongeren om de besluitvormers te beïnvloeden om sneller te handelen.’

Eén van de Malinese deelnemers, Adama Sissoko, kreeg als taak de activiteiten van de Saheljongeren via de media (Malinese televisie, YouTube, TikTok, Facebook…) naar buiten te brengen. Hij slaagde erin om heel wat interviews af te nemen, onder andere met Youba Sokona, de vicevoorzitter van het Internationaal Klimaatpanel. Hij kon ook stevig netwerken met andere Afrikaanse communicatoren zoals journalisten, bloggers en influencers. ‘Via mijn mediaberichtgeving heb ik de COP27 doen leven buiten de stad Sharm-el-Sheikh tot in heel Afrika zoals blijkt uit reacties en commentaren,’ zegt een tevreden Sissoko.

Een hoogtepunt was zeker ook het interview van de Senegalese deelnemer Yero Sarr op BBC Africa. Daar kreeg hij de kans om voor een breed publiek zijn visie op het verloop van COP27 mee te geven.

Sommigen uitten de wens om ook aan de volgende klimaattoppen te kunnen deelnemen. Ons land is in elk geval van plan om de jongerenparticipatie in het internationale klimaatdebat ook in de toekomst te blijven versterken.

De 3 overige deelnemers waren Fatoumata Boubou (Mali), Ndeye Dieng (Senegal) et Hamado Rabo (Burkina Faso).