Staatsbezoek Vietnam: een oprechte, duurzame vriendschap

België onderhoudt al sinds 1973 nauwe banden met Vietnam. Een staatsbezoek hernieuwde ons partnerschap dat gebaseerd is op gelijkheid, wederzijds voordelige investeringen en oprechte vriendschap. Duurzaamheid vormde een belangrijke rode draad.
 

Vietnamoorlog

De Vietnamoorlog doet bij velen allicht nog een belletje rinkelen. Tijdens de jaren 1960 leidde die tot grootschalige studentenprotesten in het Westen. Het betrof een conflict tussen het communistische noorden en het zuiden dat steun kreeg van onder andere de VS.

Vooral de massale inzet van gruwelijke chemische middelen zoals napalm en Agent Orange gaf aanleiding tot verzet. Agent Orange is een ultragiftig ontbladeringsmiddel dat een verwoestend effect had op het milieu en de bevolking. Tot op de dag van vandaag – de 5^de generatie al – veroorzaakt het gif verminking of ziekte bij kinderen. Nog steeds is in Vietnam een oppervlakte zo groot als België zwaar vervuild met dioxine, een bestanddeel van Agent Orange.
 

5.000 Vietnamese alumni

In 1973 trok het Amerikaanse leger zich terug en werd aanstalten gemaakt om het Zuidoost-Aziatische land opnieuw te verenigen. Onmiddellijk daarop knoopte België als een van de eerste landen diplomatieke relaties aan met het herenigde Vietnam dat vanaf 1976 zijn weg vervolgde als ‘Socialistische Republiek Vietnam’.

Ons land was ook één van de eerste westerse landen die een akkoord voor ontwikkelingssamenwerking afsloot met Vietnam, in 1977 al. Jarenlang hielpen we mee aan de heropbouw van het land. We focusten daarbij onder andere op water, sanering en afvalbeheer, bestuur en institutionele capaciteitsopbouw, onderwijs en landbouw.

Opvallend is de uitgebreide universitaire samenwerking. Nog steeds reizen jaarlijks vele tientallen Vietnamese studenten naar België voor onderwijs en onderzoek. In de periode 2019-2022 reikten we ongeveer 400 studiebeurzen uit. In totaal tellen we nu al meer dan 5.000 Vietnamese alumni (= oud-leerlingen) van Belgische universiteiten. Allen hebben een speciale band met ons land opgebouwd en zetten vandaag in Vietnam hun talenten in in een brede waaier van sectoren.

Economische tijger

Geleidelijk aan ontwikkelde het Zuidoost-Aziatische land zich tot een economische tijger. Dat had onder andere te maken met de instelling van een marktgeleide economie midden de jaren 1980 (‘Đổi mới’) en de openstelling voor buitenlandse investeringen. Zo groeide een van de armste landen ter wereld in 1990 uit tot een (lager) middeninkomensland in 2010.

In 2019 besloten België en Vietnam gezamenlijk om hun vruchtbare (gouvernementele ) ontwikkelingssamenwerking te vervangen door een nieuw partnerschap. En dat werd een band die gebaseerd is op gelijkheid en wederzijds voordelige investeringen, en ook oprechte vriendschap. Dat belet niet dat er nog steeds Belgische ngo’s actief zijn in Vietnam, met name Rikolto, Oxfam, Plan International en VVOB. Ook de universitaire ontwikkelingssamenwerking gaat door.

De bloeiende, dynamische economie, de strategische ligging in Zuidoost-Azië en de nood aan diversificatie zorgen ook voor een toenemende interesse door Belgische bedrijven. In 2023 voerde ons land voor 1 miljard euro uit aan Vietnam, vooral vaccins en medicijnen (45%) en edelmetalen en -stenen (10,1%). De invoer bedroeg 3,27 miljard euro, voornamelijk schoenen, hoofddeksels en textiel.
 

Hoogste niveau

Ondanks onze solide banden vond tot nu toe nog geen staatsbezoek plaats, het hoogst mogelijke diplomatieke bezoek tussen 2 landen. Wel leidde toenmalig Prins Filip al 2 handelsmissies. En in 2023 bracht Koningin Mathilde – in haar hoedanigheid van erevoorzitster van UNICEF België – een bezoek aan Vietnam om kinderrechten te promoten.

Hoog tijd dus voor een heus staatsbezoek, op uitnodiging van het Vietnamese staatshoofd. En dat vond plaats van 1 tot 3 april 2025. Naar gewoonte had onze FOD – het hoofdkwartier in Brussel, maar vooral onze ambassade in Hanoi – een stevige inbreng in de organisatie. Zo regelden we mee de ontmoetingen op het hoogste niveau. Onder andere met president Lương Cường en zijn echtgenote, de secretaris-generaal van de communistische partij, Tô Lâm, de premier en de voorzitter van het parlement.

Het ontbrak evenmin aan culturele momenten. Ons vorstenpaar bezocht onder meer het Hô Chi Minh-mausoleum waar de stichter van de Vietnamese communistische partij Hô Chi Minh begraven ligt. Het is tevens de plek waar hij in 1945 de onafhankelijkheid verklaarde. In Hô Chi Minh City brachten ze een kort bezoek aan de Vĩnh Nghiêm -pagode, een belangrijke boeddhistische site.

Deep C

Maar het accent lag in de eerste plaats op het economische en academische luik. Verschillende rectoren van Belgische universiteiten en hogescholen – Thomas More, KULeuven, ICHEC Brussels Management School, Université de Namur, Artevelde… – ondertekenden overeenkomsten, naast Belgische bedrijven als Sterop (farmacie), John Cockerill (energie, waterstof, staalverwerking…) en IBA (protontherapie…). Het totaal komt op 17 academische en 10 economische overeenkomsten.

Een belangrijke rode draad was duurzaamheid. Zoals koning Filip er in zijn toespraak aan herinnerde, zijn beide landen “verenigd in de strijd tegen klimaatverandering en werken ze samen aan klimaatneutraliteit in 2050. (…) Het beschermen van de biodiversiteit en de weergaloze schoonheid van de Vietnamese kusten is werkelijk essentieel.”

Een mooi voorbeeld daarvan – en een hoogtepunt van het staatsbezoek – is het ecologisch geïnspireerde Deep C. Met bijna 0,5 miljard euro vormt dat de grootste Belgische investering in Vietnam. Sinds 1997 ontwikkelde Deep C al 5 industrie- en havenzones in Noord-Vietnam, met een totale oppervlakte van 3.400 hectare. Het initiatief trok een bijkomende 7 miljard dollar aan investeringen aan en droeg zo bij aan de creatie van 8.800 directe jobs en ongeveer 12.000 indirecte jobs.

Deep C besteedt veel aandacht aan duurzaamheid en is een ware ESG-kampioen: Environment (milieu), Social en Governance (degelijk bestuur). Bedrijven die zich in de industriezones vestigen, krijgen diensten aangeboden zoals behandeling van afvalwater, voorziening van hernieuwbare energie, stockeringsplaatsen en afgewerkte industriegebouwen. Deep C is een samenwerkingsverband tussen de Belgische bedrijven Ackermans & van Haaren en CFE.

Nog een ESG-kampioen is Puratos Grand Place Vietnam in Hô Chi Minh City. Deze grootste chocoladeproducent in Vietnam werd opgestart door de Belg Gricha Safarian, met steun van de Belgische Investeringsmaatschappij voor Ontwikkelingslanden (BIO), gelieerd aan onze FOD. Het vorstenpaar bezocht er zijn Cocoa Project, een Puratos-bakkerijschool waar kwetsbare jongeren gratis een beroep leren met garantie op werk.

Agent Orange

Tijdens het bezoek werd de horror van de Vietnamoorlog niet uit de weg gegaan. De Koning en de Koningin legden een bloemenkrans neer bij het Monument voor de Nationale Helden, waar ze “diep geraakt werden door het immense lijden van het Vietnamese volk”. Koning Filip herinnerde eraan dat de Belgen tijdens WOI als eersten de gruwelen van gifgas hadden ondergaan. Vandaar “de diepe sympathie die het Belgische volk voelt voor de Vietnamese oorlogsslachtoffers”.

In 2023 keurde de Belgische Kamer – als eerste parlement ter wereld – unaniem een resolutie goed die oproept om de slachtoffers van Agent Orange te ondersteunen. En het Belgische Haemers Technologies ontwikkelde een veelbelovende technologie om met Agent Orange vervuilde bodems te saneren. Het kreeg daarvoor een duwtje in de rug van Finexpo, verbonden aan onze FOD.

Een proefproject op de sterk gepollueerde luchtbasis van Bien Hoa toonde aan dat de technologie heel doeltreffend en duurzaam is. Haemers Technologies stelt nu aan de Vietnamese overheid voor om land te saneren in ruil voor een concessie voor industriële ontwikkeling. Ons vorstenpaar ontmoette ceo Jan Haemers en sprak met Vietnamezen met aangeboren afwijkingen veroorzaakt door Agent Orange.

Stralende toekomst

Het staatsbezoek is in een allerbeste sfeer verlopen. Dat er zich grote verschuivingen voordoen in de machts- en handelsverhoudingen in de wereld, is geen nieuws meer. Daarom zijn partnerschappen zo essentieel, zeker met landen waarmee we veel waarden delen. “België en Vietnam zijn verenigd in hun toewijding aan multilateralisme, het bouwen van bruggen en internationaal recht, vooral op vlak van conflictpreventie”, zei de Koning nog.  “Onze landen streven naar een rechtvaardiger wereld, waar het welzijn van de mensheid voorrang heeft op kortetermijnwinst.”

Geënt op onze oude, nauwe banden – waarbij ontwikkelingssamenwerking een voorname rol speelde – smeedde het staatsbezoek nieuwe partnerschappen “als glanzende parels in een Vietnamese kroon. Ze weerspiegelen een stralende toekomst, die is gebouwd op vrede, welvaart en inclusiviteit”, aldus nog Koning Filip.

Tijdens het staatsbezoek werd ons vorstenpaar vergezeld door de minister van Buitenlandse Zaken, Maxime Prévot, de voorzitster van het directiecomité van Buitenlandse Zaken, Theodora Gentzis, de minister-president van het Brusselse gewest, Rudi Vervoort, de minister-president van de Franse gemeenschap, Elisabeth Degryse, de minister-president van de Waalse regering, Adrien Dolimont, en Vlaams minister van Brussel en Media, Cieltje Van Achter – naast een delegatie van zakenmensen en academici (31 ceo’s en 16 rectoren).