Waarom biodiversiteit belangrijk is

Biodiversiteit – ook wel ‘biologische diversiteit’ genaamd – is de verzamelnaam van de uitzonderlijke variatie aan leven op aarde. Die variatie speelt zich af op 3 niveaus:

• De diversiteit aan soorten: dieren, planten, zwammen, algen, bacteriën, virussen…
   
• De diversiteit aan erfelijke informatie (genen) binnen eenzelfde soort. Dat geeft aanleiding tot verschillen in vorm, grootte, kleur…
   
• De diversiteit aan ‘ecosystemen’ - met name de verschillende leefomgevingen zoals bossen, woestijnen, moerassen, vijvers en koraalriffen, maar ook parken en steden - en de soorten die er leven en hoe ze met elkaar interageren.

De biodiversiteit vormt een onmetelijke bron van rijkdom. Jammer genoeg wordt deze rijkdom bedreigd. De mens heeft immers de aarde en al zijn ecosystemen serieus toegetakeld. Door te bouwen, wegen aan te leggen, aan landbouw te doen, water, lucht en bodem te verontreinigen, de zeeën te overbevissen en zo meer.

Misschien vraag je je af: waarom zo zwaar tillen aan het verlies van de biodiversiteit? Wat maakt het uit als er een vlindersoort meer of minder rondvliegt of er hier en daar een zoogdierensoort uitsterft?

Vooreerst verdwijnen er momenteel niet zomaar een paar, maar massaal veel soorten, en pijlsnel bovendien. Wetenschappers spreken zelfs van de 6de grote uitstervingsgolf. De 5de was die van de dinosaurussen, een hele tijd geleden.

Voorts vormen alle levende wezens een fijnmazig web waarin alle soorten door honderdduizenden jaren evolutie heel nauwkeurig op elkaar afgestemd raakten. Zelfs wanneer slechts enkele schakels verdwijnen, kan dat een impact hebben op een deel van het levensweb.

Gelukkig staat een grotere biodiversiteit borg voor een grotere veerkracht van het web. Met andere woorden, met een grotere biodiversiteit beschikt het levensweb over voldoende reserves om zich te herstellen en normaal te blijven functioneren, zelfs nadat een verstoring optrad. Tenzij de veranderingen te groot worden, zoals een natuurramp of de klimaatcrisis. Het laatste globale biodiversiteitsrapport vreest zelfs voor de instorting van hele ecosystemen.

Dieren en planten worden dus massaal bedreigd, en dat is al erg op zich. Maar er is meer, de mens en de planeet hangen voor hun voortbestaan van die biodiversiteit af. We onderscheiden voornamelijk 4 diensten die ecosystemen ons leveren:

Producerende diensten

De biodiversiteit levert diverse grondstoffen. Zo vormen bossen een bron van voeding, vezels (papier, textiel …), energie, zuiver water, genetisch materiaal, bestanddelen voor geneesmiddelen en cosmetica, bouwmaterialen …

Regulerende diensten

De biodiversiteit regelt het klimaat en de waterkringloop, zuivert water en lucht, breekt organisch afval af, bestuift planten en verspreidt zaden, beschermt tegen ziektes en zo meer.

Ook hier zitten economische waarden aan vast. Zo is drie kwart van onze voedingsgewassen geheel of gedeeltelijk afhankelijk van bestuiving door natuurlijke bestuivers – vooral insecten - om eetbare vruchten of zaden te vormen. Denk aan kersen, appelen, mango’s, avocado’s, courgettes, groentezaden, zonnebloemolie, mosterd…

Culturele, sociale en recreatieve diensten

Biodiversiteit speelt een rol bij sociale relaties, esthetische waarden, toerisme en vrije tijd, in de natuur vertoeven helpt tegen depressie, … Het vormt ook een bron van culturele identiteit.

Ondersteunende diensten

Dat zijn de diensten die de andere diensten mogelijk maken. Zonder deze diensten zouden de andere niet bestaan: fotosynthese en zuurstofproductie (atmosferisch), de waterkringloop, voedingselementen, bio-geo-chemische bestanddelen, de vorming, bescherming en verrijking van de bodem, …

Kortom, hoewel de biodiversiteit vaak onderschat wordt, is ze van levensbelang voor ons bestaan. Wil ook jij je steentje bijdragen aan het behoud en herstel ervan? Lees dan 12 tips om klimaatverandering tegen te gaan.