Verkiezingswaarnemingsmissies

België heeft een lange traditie van democratische instellingen en mensenrechten. Om onze democratische waarden ook uit te dragen selecteert de FOD Buitenlandse Zaken regelmatig Belgische burgers om deel te nemen aan verkiezingswaarnemingsmissies (EOM - Election Observation Missions).

  1. Laatst bijgewerkt op

Deze selectie gebeurt veelal in samenwerking met de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (verkiezingen binnen de OVSE-lidstaten) en de Europese Unie (verkiezingen buiten de OVSE-lidstaten).

Een EOM wordt geleid door een ‘Core Team’ (CT), bestaande uit een beperkte groep medewerkers met een zeer uitgebreide ervaring inzake verkiezingswaarneming. Zij verblijven het langst in het betreffende land om er de missie voor te bereiden en te coördineren. Deze personen worden rechtstreeks geselecteerd door de OVSE en de EU.

Daarnaast selecteren de lidstaten van de OVSE en de EU twee categorieën van waarnemers voor hun respectievelijke missies:

  • ‘Short Term Observers’ (STO): deze waarnemers blijven een tiental dagen ter plaatse en observeren de korte periode voor, tijdens en na de verkiezingsdag;
  • ‘Long Term Observers’ (LTO): deze waarnemers blijven zes tot acht weken ter plaatse en observeren de aanloop naar de verkiezingen op langere termijn in een bepaalde regio van het betreffende land. Ze hebben grotere verantwoordelijkheden dan de STO en zijn het niveau tussen STO en CT.

Belgische verkiezingswaarnemers hebben de meest uiteenlopende achtergrond, maar hebben dikwijls vanuit hun studie- of beroepsbezigheden belangstelling voor democratie en mensenrechten. Hun deelname aan EOM gebeurt naast hun gewone werk en is onbezoldigd (al worden kosten gedekt).

Belgische burgers die zich kandidaat willen stellen voor deze verkiezingswaarnemingsmissies kunnen zich melden bij de FOD Buitenlandse Zaken. De manier waarop dit dient te gebeuren hangt af van of het een EU EOM (zie A.) of een OSCE EOM (zie B.) betreft.
 

A. Verkiezingswaarnemingsmissies van de Europese Unie (EU EOM)


Om u kandidaat te stellen als STO of LTO voor een EU EOM volgt u de volgende stappen:

  1. een cv aanmaken in het EOM 'Roster' van de Europese Commissie;
  2. twee e-Learning cursussen (online) van de Europese Commissie volgen;
  3. contact opnemen met het Belgisch EU EOM Focal Point;
  4. solliciteren voor een specifieke EU EOM;
  5. afwachten;
  6. debriefing.
     

Een cv aanmaken in het EOM ‘Roster’ van de Europese Commissie


U moet uw contactgegevens, opleiding, ervaring en motivatie invullen in een gestandaardiseerd cv-formulier van de Europese Commissie.

Dit is een verplichte formaliteit en betekent niet dat u uw kandidatuur al ingediend hebt voor een bepaalde missie. Het is belangrijk dat u de gegevens in de databank up-to-date houdt.

Ter info, onze dienst krijgt een melding van elk nieuw of gewijzigd cv in het ‘Roster’.
 

Twee e-Learning cursussen (online) van de Europese Commissie volgen


Om kandidaat-waarnemers een idee te geven van wat een EOM inhoudt, heeft de Commissie twee e-Learning cursussen opgesteld: 

  • de EU STO e-Learning Course;
  • de EU STO Safety and Security Training.

Beide cursussen zijn opgebouwd uit 6 modules, waarbij elke module 20 à 30 minuten in beslag neemt. De e-Learning cursussen kunnen op elk moment worden gestopt, opgeslagen en hervat.

Wanneer u een e-Learning module succesvol hebt afgerond, kunt u er een certificaat van downloaden.

De data en SN-codes van beide certificaten moeten worden vermeld in uw cv in het ‘EOM Roster,’ meer bepaald in de tab ‘Education and Training’, onder ‘EU e-Learning Certification’.

Belangrijk: opdat waarnemers hun kennis regelmatig zouden opfrissen en op te hoogte blijven van nieuwe ontwikkelingen in de materie verwacht de FOD Buitenlandse Zaken van haar waarnemers dat zij deze certificaten om de vier jaar hernieuwen. Waarnemers waarvan de meest recente certificaten ouder zijn dan vier jaar zullen geweerd worden uit de selectieprocedure.
 

Contact opnemen met het Belgische EU EOM Focal Point


Wanneer uw ‘Roster’-cv is ingevuld en u de beide e-Learning certificaten heeft gekregen, vragen wij u om die laatste door te sturen naar waarnemers.eu@diplobel.fed.be

In de mail kunt u desgewenst meer informatie vragen over geplande EU EOM, de data ervan, de voorwaarden of de sollicitatietermijn.

In de mate van het mogelijke zullen wij, naar aanleiding van uw mail, een kort (virtueel) kennismakingsgesprek inplannen.
 

Solliciteren voor een specifieke EU EOM


Om niet overspoeld te worden met kandidaatstellingen publiceren noch de Europese Commissie, noch onze dienst een kalender met opkomende verkiezingen en/of waarnemingszendingen.

Het is de verantwoordelijkheid van elke kandidaat-waarnemer om zich daarover te informeren. Interessante kanalen hiervoor zijn de websites van EDEO en EODS, waar u onder ‘Useful readings’ zoals het EU EOM Handbook, kan raadplegen.

Ook via waarnemers.eu@diplobel.fed.be kunt u ons raadplegen over toekomstige EOM.

Als u zich kandidaat wil stellen voor een specifieke EU EOM, zorg er dan voor dat uw ‘Roster’-cv up-to-date is. Zorg er bijvoorbeeld voor dat u onder ‘Motivatie’ uw motivatie voor de missie in kwestie beschrijft.

Stuur ten slotte een gerichte kandidatuur naar waarnemers.eu@diplobel.fed.be, waarin u uw motivatie bondig herneemt. Stel dit niet uit, zodat u zeker onze deadline niet mist.

In elk geval moet u voor elke EOM een aparte kandidaatstelling versturen.
 

Afwachten


Per EOM vraagt de Europese Commissie de lidstaten om kandidaten door te geven. Het aantal varieert naargelang de grootte van de EOM.

Onder de binnengekomen kandidaatstellingen selecteert onze dienst, als Belgische Focal Point, de kandidaten waarvan wij denken dat zij het meest kans maken om ook door de Commissie weerhouden te worden.

Daarvoor houden wij onder andere rekening met eventuele ervaring als waarnemer, ervaring in (de regio van) het land in kwestie, talenkennis, motivatie, enzovoort.

Belangrijk: wij informeren de kandidaten niet of zij al dan niet in onze ‘shortlist’ aan de Commissie zijn opgenomen.

Kandidaten die door ons werden doorgegeven en naderhand ook door de Commissie werden weerhouden, worden hiervan door de Commissie persoonlijk verwittigd.

Nadat ook wij van de Europese selectie op de hoogte werden gebracht, contacteren wij de overige kandidaten over hun niet-selectie.

Helaas zijn er altijd meer kwalitatieve kandidaten dan er vacante plaatsen zijn. Om een Belgische aanwezigheid te garanderen stellen wij de Commissie vaak meer ervaren waarnemers voor. In het algemeen voorziet de Commissie slechts twee STO-plaatsen voor nieuwkomers op het totale aantal weerhouden STO.

Nieuwe geïnteresseerden dienen dus realistisch te zijn over hun kansen.

Laat een niet-selectie er u evenwel niet van weerhouden te solliciteren voor een volgende EU EOM. Dit toont uw oprechte interesse en wij proberen geregeld om nieuwe profielen bij de Commissie aan te brengen.

Tot slot dient u het volgende te onthouden:

  • Wij dringen erop aan dat elke kandidaat nagaat of hij/zij wel degelijk beschikbaar is voor de periode van de zending waarvoor hij/zij zich kandidaat stelt. Om te vermijden dat een kandidaat na selectie toch niet beschikbaar blijkt te zijn en zo de deelname van een andere kandidaat verhindert, wordt gevraagd dat elke kandidaat de Focal Point zo snel mogelijk inlicht wanneer hij/zij om welke reden ook, toch niet meer beschikbaar is.
  • Wij vestigen de aandacht op het feit dat verkiezingswaarnemer geen professioneel beroep is. Het wordt beschouwd als vrijwilligerswerk en er wordt geen loon uitbetaald, enkel de onkosten van de waarnemers worden terugbetaald. Er is ook geen sprake van aansluiting bij sociale zekerheid zoals bij een klassiek beroep. Toch wordt de betaling van de onkosten door de FOD Financiën beschouwd als een belastbaar loon.
     

Debriefing


Enkele weken na terugkeer van de verkiezingswaarnemingsmissie zal u worden gecontacteerd voor een kort (virtueel) evaluatiegesprek met medewerkers van de FOD Buitenlandse Zaken.

Hierbij vragen wij u om enerzijds uw algemene indrukken van de politieke en maatschappelijke situatie ter plaatse te schetsen en anderzijds uw feedback te geven over de organisatie van de Europese missie zelf.
 

B. Verkiezingswaarnemingsmissies van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OSCE EOM)


De deelnemende Staten van de OVSE stellen waarnemers voor korte en lange termijn ter beschikking. Het is de taak van de FOD Buitenlandse Zaken kandidaten te selecteren op grond van objectieve beoordelingspunten inzake kwalificatie en motivatie.

De indieningsprocedure gaat als volgt:

  1. Een kandidaat moet zich inschrijven in de database door middel van een standaardformulier, dat u in de bijlage onderaan vindt. De inschrijving betekent niet dat u kandidaat bent voor een bepaalde missie. Het is gewoon een verplichte eenmalige stap die aan elke kandidatuur voorafgaat en die dus niet moet worden herhaald. Wel staat het een kandidaat vrij zijn CV te wijzigen of bij te werken.
  2. Een kandidaat moet een e-learningcursus volgen die meerdere modules bevat. U kunt de e-learning op elk ogenblik onderbreken, opslaan en hervatten. Stuur het e-learning attest naar observers.osce@diplobel.fed.be
  3. Wie belangstelling heeft voor een bepaalde missie, kan zich kandidaat stellen via een mail aan observers.osce@diplobel.fed.be. De kandidaatstelling moet zes weken vóór de desbetreffende verkiezingen gebeuren.
  4. Kandidaatstellingen die niet binnen deze termijn hebben plaatsgevonden, komen niet in aanmerking voor selectie door de FOD Buitenlandse Zaken.
  5. De kalender van de waarnemingsmissies staat op de site van de OVSE
  6. Deze procedure moet worden doorlopen voor elke missie waarvoor de kandidaat wil inschrijven.
     

Verkiezingswaarnemingsmissies van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa