Het beleid van België binnen de EU

Kort samengevat

De doelstellingen van de ruimte van veiligheid, veiligheid en recht worden vermeld in artikel 67 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie:

• de Unie zorgt ervoor dat aan de binnengrenzen geen personencontroles worden verricht en zij ontwikkelt een gemeenschappelijk beleid van asiel, immigratie en controle aan de buitengrenzen, dat is gebaseerd op solidariteit tussen de lidstaten en dat billijk is ten aanzien van de onderdanen van derde landen;
• de Unie streeft ernaar een hoog niveau van veiligheid te waarborgen, door middel van maatregelen ter voorkoming en bestrijding van criminaliteit, en van racisme en vreemdelingenhaat en de samenwerking tussen politie en justitie te bevorderen;
• de Unie vergemakkelijkt de toegang tot de rechter, met name door het beginsel van wederzijdse erkenning van gerechtelijke en buitengerechtelijke beslissingen in burgerlijke zaken.

Doelstellingen voor België

Vrij verkeer en veiligheid

Opeenvolgende crisissen - zoals migratiecrisissen, terroristische aanslagen en de COVID-19-pandemie - hebben de Schengenruimte sterk onder druk gezet. Met zijn open economie en centrale geografische ligging was België steeds een van de grootste voorvechters van de integriteit van die ruimte van vrijheid. Het levert daarom inspanningen om de Schengenruimte weerbaarder te maken tegen toekomstige crisissen.

Ons land is ook voorstander van een beschermend en veilig Europa. Hoewel veiligheid vaak nog een nationale bevoegdheid is, werden de veiligheidsstructuren en het Europese rechtskader de laatste twintig jaar aanzienlijk versterkt. Ons land is van mening dat een nauwere internationale politiële en justitiële samenwerking noodzakelijk is om grensoverschrijdende criminaliteit aan te pakken. Dat geldt ook voor de toegang tot de nodige instrumenten of bevoegdheden om het hoofd te bieden aan de laatste technologische ontwikkelingen of aan nieuwe (hybride) dreigingen (zoals desinformatie en buitenlandse inmenging).

Om terrorisme te bestrijden, is ook een benadering op EU-niveau vereist. België verwelkomt de EU-strategie voor de veiligheidsunie 2020-2025, waar de agenda voor terrorismebestrijding een belangrijk onderdeel van is. Deze agenda bevat vier pijlers om de lidstaten te helpen in hun strijd tegen de terroristische dreiging: anticiperen, voorkomen, beschermen en reageren.

 
Recht en rechtsstaat

Ons land ijvert voortdurend voor de verdere uitbouw van de gemeenschappelijke Europese rechtsruimte die op vertrouwen, mobiliteit en duurzame groei is gebaseerd. Ook al werd recent vooruitgang geboekt op het gebied van de grensoverschrijdende tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken, toch moet verder werk worden gemaakt van het beginsel van wederzijdse erkenning.

De bescherming en bevordering van de rechtsstaat, de democratische waarden en processen en de mensenrechten vormt op haar beurt een hoeksteen van ons buitenlands beleid. Bovendien besteedt ons land voortdurend aandacht aan goed bestuur, transparantie, burgerparticipatie, gendergelijkheid en gelijke kansen, alsook aan kinder- en lgbtqia+-rechten.

Binnen de Unie zet België zich voornamelijk in voor de versterking van de instrumenten om de rechtsstaat en de democratie te beschermen en ondersteunt het de Commissie in haar rol als hoedster van de Verdragen.

 
Asiel en migratie

In september 2020 stelde de Europese Commissie een nieuw migratie- en asielpact voor. Het pact werd uiteindelijk in mei 2024, onder Belgisch Voorzitterschap van Raad, aangenomen. Het pact zorgt voor een brede aanpak inzake migratie en heeft als doel de onderhandelingen over de hervorming van het gemeenschappelijk Europees asielstelsel weer op gang te trekken.

De uitvoering van dit pact, daarenboven de beste garantie voor het respect van de grondrechten en in het bijzonder het recht om asiel aan te vragen, is prioritair.

Een correct evenwicht tussen solidariteit en verantwoordelijkheid en een humaan en doeltreffend beheer van de migratiestromen zijn volgens ons bijzonder belangrijk. Daarnaast is het afsluiten van alomvattende, duurzame partnerschappen die van wederzijds voordeel zijn voor ons en de herkomst- en doorreislanden eveneens prioritair. Dat geldt ook voor de bestrijding van smokkelaarsnetwerken.

Ten slotte is het voor ons belangrijk er tevens op toe te zien dat in afwachting van de uitvoering van het pact het bestaande acquis wordt uitgevoerd.