Het beleid van België binnen de EU

Kort samengevat

Sinds het Verdrag van Lissabon in 2009 in werking trad, is de Europese Unie in wezen aanzienlijk gewijzigd. De EU werd verheven tot een ware ruimte van vrijheid, veiligheid en recht met aandacht voor de grondrechten. De doelstellingen die aan die ruimte werden verbonden, maken volledig deel uit van het communautair acquis en worden vermeld in artikel 67 van het EU-werkingsverdrag. Het is met name de bedoeling om:

• Aan de binnengrenzen geen personencontroles te verrichten en een gemeenschappelijk beleid te ontwikkelen op het gebied van asiel, immigratie en controle aan de buitengrenzen;
• Een hoog veiligheidsniveau te waarborgen, door middel van maatregelen om criminaliteit, racisme en vreemdelingenhaat te voorkomen en te bestrijden;
• De toegang tot de rechter te vergemakkelijken, met name door het beginsel van wederzijdse erkenning van gerechtelijke en buitengerechtelijke beslissingen in burgerlijke zaken.

Doelstellingen voor België

Vrij verkeer en veiligheid

De COVID-19-pandemie heeft de Schengenruimte sterk verstoord. Met zijn open economie en centrale geografische ligging was België steeds een van de grootste voorvechters van die ruimte van vrijheid. Op voorwaarde dat de volksgezondheid voldoende wordt beschermd, is het voor ons land dus een prioriteit om terug te keren naar het vrije verkeer. In dat kader was het EU-COVID-certificaat een nuttig instrument. België, dat zich gesterkt ziet door de ervaringen van de laatste maanden, levert inspanningen om de Schengenruimte weerbaarder te maken tegen toekomstige crisissen.

Ons land is ook voorstander van een beschermend en veilig Europa. Hoewel veiligheid vaak nog een nationale bevoegdheid is, werden de veiligheidsstructuren en het Europese rechtskader de laatste twintig jaar aanzienlijk versterkt. Ons land is van mening dat een nauwere internationale politionele en justitiële samenwerking noodzakelijk is om de globalisering van de criminaliteit aan te pakken. Dat geldt ook voor de toegang tot de nodige instrumenten of bevoegdheden om het hoofd te bieden aan de laatste technologische ontwikkelingen of aan nieuwe dreigingen.

Om terrorisme te bestrijden, is ook een benadering op EU-niveau vereist. In december 2020 toonde België zich dan ook verheugd toen de Commissie haar nieuwe terrorismebestrijdingsagenda voorstelde, die vier pijlers bevat om de lidstaten te helpen in hun strijd tegen de terroristische dreiging: anticiperen, voorkomen, beschermen en reageren.

 
Recht en rechtsstaat

Ons land ijvert voortdurend voor een echte gemeenschappelijke Europese rechtsruimte die op vertrouwen, mobiliteit en duurzame groei is gebaseerd. Ook al werd onlangs vooruitgang geboekt op het gebied van de grensoverschrijdende tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken, toch moet verder werk worden gemaakt van het beginsel van wederzijdse erkenning.

De bevordering van de rechtsstaat en van de mensenrechten vormt op haar beurt een hoeksteen van ons buitenlands beleid. Bovendien besteedt ons land voortdurend aandacht aan goed bestuur, gendergelijkheid en gelijke kansen, en kinder- en lgbtqia+-rechten. 

Binnen de Unie zet België zich voornamelijk in voor de versterking van de instrumenten om de rechtsstaat te beschermen en ondersteunt het de Commissie bij haar inspanningen om een mechanisme te ontwikkelen dat de rechtsstaat in de lidstaten bewaakt.

 
Asiel en migratie

In september 2020 stelde de Europese Commissie een nieuw migratie- en asielpact voor. In de zoektocht naar een globale migratieaanpak moet dat pact de onderhandelingen over de hervorming van het gemeenschappelijk Europees asielstelsel weer op gang trekken. Daarvoor is de goedkeuring van de Raad en van het Europees Parlement nodig.

België heeft steeds de tenuitvoerlegging van een Europees asielbeleid ondersteund. Ons land is van mening dat de samenwerking in Europa moet worden opgevoerd om een akkoord te bereiken over eenvormige procedures, een eerlijke lastendeling, betere opvangstandaarden, versterkte buitengrenzen of nog een betere bescherming in de regio’s van herkomst.

In de besprekingen over het Europese pact en tegen de achtergrond van de globale versterking van de mensenrechten volgt ons land een constructieve aanpak, voornamelijk met het oog op een goed evenwicht tussen solidariteit en verantwoordelijkheid enerzijds en tussen de interne en externe aspecten anderzijds.