Landen

Burkina Faso ligt in het zuidelijke deel van het Sahelgebied en heeft geen kustlijn. Omdat het er zo weinig regent en de regenval bovendien ongelijk verdeeld is over het land, is er een sterke bevolkingsvlucht ontstaan: vooral vanuit het noorden, het zuiden en het centrum richting de steden, het zuidwesten en de buurlanden.

Ondertussen zijn meer dan 1,8 miljoen mensen gemigreerd naar elders in het land.
 

Een verslechterende veiligheidssituatie

Het geweld dat niet-statelijke gewapende groepen plegen heeft geleid tot de sluiting van scholen en gezondheidscentra. Zowel de mijnbedrijven als de sites voor goudwinning zijn steeds vaker het doelwit omdat de traditionele en industriële goudwinning interessante financieringsbronnen zijn voor de gewapende groepen.

Deze verslechterende veiligheidssituatie heeft geleid tot een humanitaire crisis en een grote bevolkingsvlucht.

Door de staatsgreep van 24 januari 2022 is er nu een overgangsregering aan de macht.
 

Heel wat uitdagingen voor duurzame ontwikkeling

Burkina Faso staat voor heel wat uitdagingen, vooral op het vlak van de plattelandsontwikkeling:

• het aandeel van de werkende bevolking in de landbouw;
• de kwetsbaarheid voor natuurrampen en klimaatverandering;
• de uitdagingen op het vlak van het milieu  ;
• de terugkerende voedingscrises;
• de demografische uitdagingen;
• de sociale en economische ongelijkheid, genderongelijkheid, moeilijkheden om publieke middelen aan te trekken, kwaliteit van de sociale dienstverlening;
• de druk op de productieactoren als gevolg van nieuwe gebruiken en een ongelijke toegang tot water en tot grond;
• de kwetsbaarheid van het land en de verslechtering van het sociale weefsel, de vrede en de legitimiteit van de staat.
   

De Belgische ontwikkelingssamenwerking in Burkina Faso gebeurt via verschillende kanalen:

• gouvernementele ontwikkelingssamenwerking;
• niet-gouvermentele samenwerking;
• multilaterale ontwikkelingssamenwerking.

Ook is er

• humanitaire hulp;
• transitionele ontwikkeling en goed bestuur.

De Belgische Ontwikkelingssamenwerking in Burkina Faso is gericht op de verbetering van de levensomstandigheden van de Burkinese bevolking.

Sinds de hervatting van de samenwerking in 2015 heeft ons land zich geëngageerd om de democratische en sociaaleconomische ontwikkeling van het land structureel te ondersteunen op basis van twee pijlers:

• een duurzame en inclusieve economische groei;
• een aanpak gebaseerd op mensenrechten.

In het kader van een vijfjarig samenwerkingsprogramma is België actief in de centraal-oostelijke regio van Burkina Faso en dit in zes sectoren:
 

1. Ondernemerschap

België ondersteunt inclusief en duurzaam ondernemerschap in Burkina Faso. De doelstellingen zijn:

• het concurrentievermogen van de bedrijven verbeteren, zowel op het platteland als in de steden;
• meer waardig werk creëren;
• de kleine en middelgrote bedrijven in de sectoren van de groene economie, de voedingsindustrie en het vakmanschap ondersteunen en helpen groeien.

Het project streeft ernaar om producentenorganisaties op te nemen in waardeketens en heeft als doel om financiële diensten te diversifiëren en geschikter te maken.
 

2. Veiligheid

België wil de veiligheid in de regio versterken door de lokale politie te ondersteunen. Die steun uit zich onder meer door de bouw en de bevoorrading van gemeentelijke politieposten in gebieden waar momenteel geen binnenlandse veiligheidsdiensten aanwezig zijn.

Enabel, het Belgische agentschap voor ontwikkelingssamenwerking, helpt om de prioriteiten te bepalen van de lokale veiligheidsplannen. Enabel draagt ook bij tot de verbetering van de samenwerking tussen de binnenlandse veiligheidsdiensten en de Burkinese bevolking.
 

3. Vrouwenrechten

België promoot gezinsplanning en strijdt tegen het geweld ten aanzien van vrouwen en meisjes. Ons land baseert zich hiervoor op het programma “She Decides” van het UNFPA, het Bevolkingsfonds van de Verenigde Naties.

Dit programma geeft toegang tot geverifieerde informatie over verschillende gezondheidsthema’s.

Enabel ondersteunt ook de lokale overheden bij het nemen van de nodige maatregelen om seksuele en reproductieve rechten te verankeren.
 

4. Digitalisering

De Belgische Ontwikkelingssamenwerking wil ook de Burkinese innovatieve en digitale vaardigheden versterken, in het bijzonder bij jongeren, volwassenen en bedrijven.

Het doel is om hen meer te betrekken bij de sociaaleconomische ontwikkeling van Burkina Faso.
 

5. Drinkbaar water

De samenwerking heeft als doel om de inwoners van de stad Fada N’Gourma, in het oosten van Burkina Faso, een betere toegang tot drinkwater te verschaffen. In deze stad en de omliggende regio werkt België ook voor de verbetering van de watersaneringsfaciliteiten.
 

6. Klimaat

De portefeuille Klimaat in de Sahel helpt Burkina Faso om antwoorden te vinden op de uitdagingen op het vlak van veeteelt. Dit initiatief draagt bij tot:

• de verbetering van het geïntegreerde beheer van natuurlijke hulpbronnen;
• het duurzame herstel van natuurlijke ecosystemen.
   

Transversale aandacht voor kwetsbaarheid

Het huidige vijfjarenprogramma is aangepast om rekening te houden met de kwetsbaarheid van de bevolking. Het doel van deze transversale werking is om:

1. de kwetsbaarheden van lokale actoren beter te monitoren;
2. het reactievermogen (voor noodsituaties en op lange termijn) aan te passen;
3. het sociale weefsel te versterken in de programmagebieden.
    

Niet-gouvernementele samenwerking

De organisaties van het lokale maatschappelijk middenveld spelen een belangrijke rol in Burkina Faso en zijn erkend als officiële partners. Hun ontwikkeling wordt echter steeds vaker bedreigd door twijfels over de kwaliteit en de doeltreffendheid van hun werk.

Ook de toenemende beperkingen op de vrijheid van meningsuiting, vergadering en vereniging vormen een bedreiging voor deze organisaties.
 

5 strategische doelstellingen

De Belgische actoren van de niet-gouvernementele samenwerking die actief zijn in Burkina Faso, werken nauw samen met het lokale maatschappelijk middenveld.

Hun huidige strategische doelstellingen zijn:

1. het promoten, met de participatie van vrouwen en jongeren, van een performante, duurzame landbouwsector gebaseerd op familiale landbouw om duurzame voedselsystemen te garanderen;
2. duurzame opkomende dynamieken bevorderen die thema’s zoals milieu en klimaatverandering integreren;
3. op een inclusieve en duurzame manier de gezondheid en het welzijn van de Burkinese bevolking verbeteren, alsook hun toegang tot water, hygiëne en sanering, in het bijzonder voor de meest kwetsbare groepen;
4. de toegang tot cultuur, onderwijs en beroepsopleidingen verbeteren door middel van innovatieve benaderingen die de inclusieve en duurzame ontwikkeling van de samenleving bevorderen;
5. de verbetering van de capaciteit voor een gecoördineerd beheer van het grondgebied door publieke instellingen die een beleid voeren dat een rechtsstaat waardig is. Daarbij hoort een participatief beleid dat de bevolking, in het bijzonder vrouwen en kinderen, een eerlijke toegang biedt tot burgerschap en publieke goederen en diensten.
    

De lokale organisaties in Burkina Faso werken nauw samen om de strategische doelstellingen te behalen. Dat geldt zowel voor de organisaties van het maatschappelijk middenveld als voor de overheidsinstellingen. De belangrijkste doelstelling van de Belgische ANGS is de versterking van het lokale maatschappelijk middenveld om zo de ongelijkheid te verminderen.

België draagt ook bij tot de verwezenlijking van de Doelstellingen voor duurzame ontwikkeling in Burkina Faso via partnerschappen met de agentschappen van de Verenigde Naties, de Wereldbank en de Europese Unie.

Deze multilaterale samenwerking wordt vooral gerealiseerd via een beleid van core funding, namelijk bijdragen aan de algemene middelen van onze partnerorganisaties. Dit zorgt ervoor dat de middelen flexibel ingezet kunnen worden, in functie van de meest dringende noden.

Wilt u meer weten over de activiteiten van onze multilaterale partners in Burkina Faso en hun bijdragen aan de DDO’s? Kijk dan zeker op deze websites:

• UNICEF, de Kinderrechtenorganisatie van de Verenigde Naties
• PNUD, het ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties
• UNFPA, het Bevolkingsfonds van de Verenigde Naties
• UNWOMEN – VN vrouwen
• FAO, de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties
• WHO, de Wereldgezondheidsorganisatie
• IAO, de Internationale Arbeidsorganisatie
• IOM, de Internationale Organisatie voor Migratie
• OHCHR, het Bureau van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de Mensenrechten
• UNAIDS, het gezamenlijk programma van de Verenigde Naties voor hiv/aids
• CGIAR, het internationale onderzoeksprogramma voor de landbouwsector
• UNEP, het Milieuprogramma van de Verenigde Naties

Een ander aspect van onze multilaterale samenwerking in Burkina Faso is steun aan specifiekere initiatieven (earmarked) of multidonoren zoals:

• Het project FAO in de landbouwsector waarbij huishoudens die lijden onder effecten van de klimaatverandering ondersteuning krijgen
• Het project CGIAR - Nature+Initiative dat zicht richt op positieve oplossingen voor duurzame landbouwpraktijken
• GAVI, de Globale Alliantie voor Vaccinatie
• GPE, het Globale Partnerschap voor Onderwijs
• GFATM, het Globale Fonds dat zich inzet in de strijd tegen hiv, tuberculose en malaria
• GEF, het Global Environment Facility
• LDCF, het Fonds voor minst ontwikkelde landen
• GCF, Green Climate Fund
• Het Programma van jonge deskundigen “JPO” van de Verenigde Naties

Tenslotte draagt ons land ook sterk bij tot de projecten die de Europese Unie en de volgende ontwikkelingsbanken uitvoeren:

• De Wereldbank
• De BAD, Afrikaanse Ontwikkelingsbank
• De BOAD, West-Afrikaanse Ontwikkelingsbank
• Het Internationaal Monetair Fonds
   

Humanitaire hulp

Burkina Faso is een fragiel land dat tot de tien armste landen ter wereld hoort. Bovendien is de humanitaire situatie er dramatisch verslechterd sinds 2020. De oorzaak ligt bij een intern conflict met gewapend geweld in het hele land.

Meer dan 1,8 miljoen mensen zijn het geweld al moeten ontvluchten. Meer dan 3,5 miljoen inwoners hebben nood aan humanitaire hulp.

In 2021 was België de derde grootste humanitaire donor in Burkina Faso. Zo heeft België bijgedragen aan een regionaal fonds voor het Sahelgebied, beheerd door de Verenigde Naties, om snel en flexibel  humanitaire hulp te kunnen bieden aan Burkina Faso.

Daarnaast financiert België meerdere beschermings- en bijstandsprogramma’s ten voordele van de Burkinese bevolking. Daarbij gaat er een bijzondere aandacht naar de mensen die hun thuis zijn moeten ontvluchten als gevolg van het gewelddadige conflict.

In het kader van transitionele ontwikkeling en goed bestuur heeft België verschillende projecten gelanceerd, vooral om de fundamentele oorzaken van kwetsbaarheid en onstabiliteit aan te pakken, alsook om de weerbaarheid van jongeren tussen 15 en 24 jaar te versterken.

Tenslotte overlegt België regelmatig met andere actoren van de ontwikkelingssamenwerking in Burkina Faso (lokale organisaties, andere donoren, andere ngo’s) rond de volgende thema’s:

• de versterking van het democratische eigenaarschap van de partners;
• de afstemming op hun beleid, procedures en beheersystemen;
• de harmonisatie met de andere donoren;
• resultaatgericht beheer;
• wederzijdse verantwoordelijkheid;
• een betere voorspelbaarheid van de beschikbare middelen.