Midden-Oosten en Noord-Afrika

Dat België een positief imago geniet in de Maghreblanden is voornamelijk toe te schrijven aan de grote Maghrebijnse gemeenschap in ons land en aan het dynamische handelsverkeer tussen beide landen.

Algerije

Ons land staat goed aangeschreven bij Algerije, onder andere omdat de ambassade van België als een van de weinige tijdens het donkere decennium van de Algerijnse burgeroorlog niet de deuren sloot. Zo onderhouden onze landen diepgaande bilaterale relaties en een regelmatige politieke dialoog, die nog werd versterkt door de ondertekening van een Memorandum of Understanding omtrent het houden van jaarlijkse bilaterale politieke consultaties in januari 2018. Verder heeft 40 jaar van ononderbroken intergouvernementele samenwerking sterke en diepgaande banden tussen onze landen gecreëerd.

Libië

Wat Libië betreft heeft België, net zoals de internationale gemeenschap, de regering van nationale eenheid (GNA) erkent die in Tripoli zetelt en ondersteunt ze de inspanningen van de Speciale Gezant van de Secretaris Generaal van de VN teneinde een duurzame en vreedzame oplossing te bewerkstelligen.

Marokko

De Marokkaanse gemeenschap in België telt naar schatting bijna een half miljoen mensen, de betrekkingen tussen België en Marokko zijn op alle niveaus sterk ontwikkeld. De talrijke bilaterale contacten waaronder het bilateraal bezoek van Minister Reynders en de Prinselijke economische missie in 2018 weerspiegelen het belang van de betrekkingen tussen beide landen.

Tunesië

In 2019 wordt de 180ste verjaardag gevierd van de basistekst van onze bilaterale relatie met Tunesië, namelijk het Vriendschaps-, Handels- en Scheepvaartverdrag dat in 1839 werd gesloten tussen Leopold I, Koning der Belgen, en Ahmed Pacha Bey, vorst van het Koninkrijk Tunis. Begin jaren 60 ondertekenden beide landen een aantal directe bilaterale samenwerkingsovereenkomsten die ervoor hebben gezorgd dat een nauwe band werd opgebouwd tussen België en Tunesië. Hoewel Tunesië sinds mei 2000 geen partnerland meer van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking is, zet een intense samenwerking tussen onze beide landen zich harmonieus verder, ook op het niveau van de Gewesten en de Gemeenschappen die eveneens vertegenwoordigd zijn in Tunesië. Na Tunesië te hebben ondersteund tijdens de democratische transitieperiode via financiële steun aan projecten van UNDP in het kader van de Arabische Lente, zoals ondersteuning van het grondwettelijk proces en de nationale dialoog, ondersteuning van de veiligheidssector en aan de transitionele justitie, enzovoort, blijft België Tunesië actief steunen in haar hervormingsprojecten, onder andere. in de veiligheidssector waar ons land haar expertise levert op het vlak van politiehervorming en defensie. De talrijke Belgische investeringen en de regelmatige bilaterale bezoeken zijn een bewijs van de goede bilaterale betrekkingen tussen beide landen.

Onderstaand overzicht belicht enkele aspecten van de bilaterale betrekkingen tussen België en de landen uit het Nabije Oosten. 

Egypte

De bilaterale betrekkingen tussen België en Egypte zijn goed. België tracht bij te dragen aan de economische heropleving van het land, maar er zijn nog bijkomende mogelijkheden om de economische samenwerking uit te diepen. Verder erkent België de belangrijke rol die Egypte speelt als bemiddelaar in het Arabisch-Israëlische conflict en als belangrijke speler in de regio. Belangrijk is echter dat daarbij de mensenrechten niet uit het oog worden verloren en dus pleit België tijdens contacten en in multilaterale fora voor bijzondere waakzaamheid.

Israël

België onderhoudt regelmatige en nauwe contacten met Israël inzake politieke, economische, administratieve, zakelijke en culturele aangelegenheden en dit zowel op diverse officiële niveaus als op het niveau van de privésector. De ministeriële onderhouden en de politieke consultaties, en andere officiële contacten, zijn de gelegenheid om de internationale actualiteit, de multilaterale dossiers, het VPMO, de regionale situatie, de mensenrechten met inbegrip van de strijd tegen discriminatie en antisemitisme en de Holocaustherdenking te bespreken. Verder wordt nagedacht over manieren om de economische, technologische en commerciële contacten uit te diepen.

Jordanië

Onder meer vanwege de goede samenwerking in de strijd tegen ISIS en de Belgische standpunten met betrekking tot het Vredeproces in het Midden-Oosten geniet ons land een goed imago in Jordanië. België waardeert de inspanningen die door Jordanië worden geleverd in het kader van de opvang van een groot aantal Syrische en Palestijnse vluchtelingen en draagt bij tot de financiering van verschillende fondsen en projecten om het land hierin te steunen. De bilaterale handel behelst vooral de Belgische uitvoer naar Jordanië, waar onze kwalitatief hoogstaande industriële goederen zeer geapprecieerd worden. De twee koningshuizen onderhouden eveneens een goede band. Koning Abdullah II is regelmatig in ons land te gast en Belgische ministers brengen geregeld een bezoek aan Jordanië.

Libanon

Libanon en België hebben een aantal overeenkomsten. Beide zijn bekend met de zoektocht naar het compromis, hebben politieke systemen gebaseerd op overleg en samenwerking tussen verschillende bevolkingsgroepen, en streven naar behoud van eenheid in diversiteit. De regelmatige bilaterale contacten op hoog niveau zijn het bewijs van de uitstekende relaties tussen onze beide landen. België steunt de inspanningen van de Europese Unie, onder meer in het kader van het EU-Libanon Associatieverdrag, om de samenwerking tussen beide zijden rond onderwerpen als veiligheid en terrorismebestrijding, bestuur en rechtstaat, economische groei en jobcreatie, en migratie en mobiliteit te versterken. België is zich bewust van de zeer zware impact van het conflict in Syrië op de Libanese samenleving en economie en de inspanningen die het land zich getroost in de opvang van vluchtelingen. Via steun aan internationale humanitaire organisaties en ngo’s die in het land actief zijn, tracht België dan ook een bijdrage te leveren om de lasten voor Libanon in dit kader te verlichten. In VN-kader pleit België voor de volledige uitvoering van alle relevante resoluties van de Veiligheidsraad door de betrokken partijen. Ons land blijft ook groot belang hechten aan de werking van VN-vredesmacht UNIFIL, dat een vitale rol speelt in het bewaren van de stabiliteit aan de Blauwe Lijn tussen Libanon en Israël.

Palestijnse Gebied

In het Palestijnse Gebied levert België op bilateraal niveau een bijdrage aan de politieke en financiële steun die de Europese Unie verleent aan de opbouw van staatsinstellingen door de Palestijnse Autoriteit. Ondanks de impasse in de onderhandelingen, blijft België voorstander van het zoeken naar een onderhandelde oplossing met Israël opdat de Staat Palestina kan ontstaan, met een oplossing voor Jeruzalem als hoofdstad van twee staten. Het Palestijns Gebied is een van de partners van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking (en geldt als 4e op de rangschikking qua hulp die wordt geboden). De politieke bilaterale relaties zijn ook verder ontwikkeld, wat zich o.a. vertaald heeft in de organisatie van ministeriële bezoeken, politieke consultaties et de verhoging van het statuut van de Palestijnse diplomatieke Missie in Brussel.

Syrië

België blijft ervan overtuigd dat een politieke oplossing voor het conflict in Syrië de beste optie is om een stabiel einde te brengen aan dit conflict. Daarom steunt België samen met de Europese Unie de inspanningen van de VN om het politieke proces tot een goed einde te brengen. De humanitaire situatie in Syrië en zijn buurlanden is nog steeds zeer precair en België zal ook in de toekomst nog inzetten om die humanitaire noden van de Syrische bevolking te lenigen. De strijd tegen Daesh/ISIS gaat in de goede richting maar is nog niet ten einde. De uitroeiing van deze terreurorganisatie blijft dan ook een prioriteit voor België. 

De zoektocht naar een vreedzame oplossing voor het Israëlisch-Palestijns geschil houdt de internationale diplomatie al decennia bezig. Twee volkeren werden door de draaikolken van de geschiedenis in een conflictsituatie gebracht waarvan de duurzame oplossing alleen bij onderhandelingen ligt.

De verslechtering van de huidige situatie toont de noodzaak aan van een snelle herneming van de onderhandelingen op basis van de parameters bepaald door de Europese Unie, die zullen leiden tot een tweestatenoplossing met een onafhankelijke, democratische, soevereine, aaneengesloten en levensvatbare Palestijnse staat die in vrede en veiligheid naast Israël leeft met wederzijdse erkenning.

Er is geen alternatief voor die onderhandelde twee-staten-oplossing, en om onderhandelingen mogelijk te maken is het noodzakelijk die oplossing te behouden en een klimaat van vertrouwen te creëren. België verzet zich dan ook tegen alles dat die twee-staten-oplossing ondermijnt, zoals de kolonisatie en alle aanverwante maatregelen.

België pleit, in overeenstemming met de aanpak van de EU, ook voor de volledige opheffing van de blokkade van Gaza. De inspanningen om Gaza herop te bouwen moeten versneld worden en deze inspanningen moeten ook ingepast worden in het grotere politieke kader van de herneming van het vredesproces in het Midden-Oosten. De terugkeer van de Palestijnse Autoriteit naar Gaza is eveneens een prioriteit zodat die haar regeringsfuncties, inclusief in de domeinen van veiligheid en burgeradministratie, kan opnemen. België beschouwt, net zoals de EU, de Palestijnse verzoening daarbij van belang.

De veiligheid van Israël moet absoluut gegarandeerd worden en het is onaanvaardbaar dat raketten afgevuurd worden vanuit Gaza naar Israël. De bedreigingen van Hamas en andere milities moeten dus stoppen.

België vindt dat de Europese Unie een belangrijkere rol zou kunnen spelen in het vredesproces, in nauw overleg met de andere betrokken spelers.

Irak

België verdiept zijn diplomatieke betrekkingen met Irak. De krachtlijnen van het Belgische beleid ten aanzien van Irak zijn: steun aan meer "inclusiviteit" in het Iraakse politieke proces, namelijk de deelname van alle gemeenschappen aan de wederopbouw van het land. Er is ook de noodzaak van wederopbouw van het land alsmede strijd tegen corruptie en voor het verbeteren van de basisvoorzieningen ten bate van de bevolking. De misdaden die tijdens de campagne tegen Daesh zijn begaan mogen niet onbestraft blijven. De systematische toepassing van de doodstraf baart de Europese Unie en haar lidstaten zorgen.

Iran

Ook na de Amerikaanse terugtrekking uit het nucleaire akkoord met Iran (Joint Comprehensive Plan of Action) blijft België voorstander van het akkoord dat de beste garantie is om ervoor te zorgen dat Iran geen nucleair wapen kan bekomen. België steunt de inspanningen van de Europese Unie om dat akkoord te vrijwaren door onder meer de oprichting van een Special Purpose Vehicle en de uitbreiding van het mandaat van de Europese Investeringsbank, dat ervoor moet zorgen dat er nog bilaterale handel met Iran mogelijk blijft. Ook op bilateraal vlak wil België onderzoeken hoe de bilaterale relaties versterkt kunnen worden.

Dit neemt niet weg dat België niet kritisch is voor andere aspecten van de Iraanse politiek. België is ervan overtuigd dat Iran meer moet doen om een constructieve houding aan te nemen in de regio, zeker in de verschillende conflicten waarin het betrokken is zoals in Syrië, Jemen en Irak. Daarnaast baart ook de mensenrechtensituatie in Iran ons land grote zorgen en moeten we de kritische dialoog op dat vlak blijven aangaan.

België onderhoudt geregelde en nauwe contacten met de landen van de Samenwerkingsraad van de Arabische Staten van de Golf (GCC), zijnde Saudi-Arabië, Bahrein, de Verenigde Arabische Emiraten, Koeweit, Oman en Qatar. Deze contacten behelzen politieke, economische, administratieve, zakelijke en culturele aangelegenheden en dit zowel op diverse officiële niveaus als op het niveau van particuliere initiatieven. De thema’s die bij de officiële contacten aan bod komen zijn de regionale situatie, de internationale actualiteit en de multilaterale dossiers, de strijd tegen terrorisme en radicalisering, en de mensenrechten met inbegrip van de strijd tegen de doodstraf en de genderdiscriminatie, alsook de vrijheid van meningsuiting, vergadering en vereniging. In deze strategische regio zijn tal van Belgische bedrijven actief op de volgende gebieden: bouw, engineering, baggerwerken, transport, geneeskunde, consultancy, enzovoort.

De Europese Unie en de GCC knoopten een dertigtal jaar geleden betrekkingen aan op basis van een samenwerkingsovereenkomst. Op 24 mei 2015 vond in dit kader de 24ste Ministeriële vergadering EU-GCC plaats. Deze ministeriële vergaderingen laten toe om de politieke dialoog tussen de GCC en de EU te verdiepen over kwesties van gemeenschappelijk belang zoals, onder andere, de regionale crises in Jemen, Syrië, Irak, Libië en het VPMO. De stabiliteit van de regio is belangrijk. Daarom steunt België Koeweit in haar inspanningen om te bemiddelen tussen sommige Golfstaten en Qatar.

Het conflict in Jemen waarvoor ons land bijzondere aandacht heeft, is eveneens zeer onrustwekkend. De burgerbevolking, vrouwen en kinderen in het bijzonder, zijn de eerste slachtoffers in dit conflict. De catastrofale humanitaire situatie wordt nog verergerd door het conflict. België steunt de inspanningen van Martin Griffith, de Speciale gezant van de Verenigde Naties en dringt bij alle betrokken partijen aan om zich aan te sluiten bij het politieke proces dat door de Speciale Gezant is opgestart. Enkel een inclusieve politieke oplossing zal een duurzame oplossing van het conflict kunnen bewerkstelligen.