België en 16 andere staten lanceren een onafhankelijk onderzoek naar mensenrechtenschendingen in Wit-Rusland

België volgt de situatie in Wit-Rusland op de voet en met toenemende bezorgdheid. In de afgelopen weken zijn geloofwaardige meldingen van schendingen van de mensenrechten en de fundamentele vrijheden in het land blijven toenemen. Daarom heeft België op 17 september 2020 besloten om samen met 16 andere deelnemende landen van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) een mechanisme in te roepen om een expertenmissie te belasten met het onderzoeken van deze bezorgdheden en het formuleren van aanbevelingen en advies over mogelijke oplossingen.

"Dit gezamenlijke initiatief binnen de OVSE beantwoordt aan de nood aan een onafhankelijk onderzoek naar mensenrechtenschendingen en -misbruik in Wit-Rusland, dat steeds dringender wordt gezien het gebrek aan verbetering ter plaatse", legt minister van Buitenlandse Zaken en Defensie Philippe Goffin uit.

Bezorgdheid over de situatie in Wit-Rusland

Voor, tijdens en na de presidentsverkiezingen van 9 augustus 2020 in Wit-Rusland heeft België, samen met zijn Europese partners, in vele internationale fora zijn bezorgdheid geuit over de bijzonder ernstige bedreigingen van de verbintenissen van Wit-Rusland op het gebied van de mensenrechten in deze periode. Deze zorgen betreffen onder meer de intimidatie en vervolging van politieke activisten, kandidaten, journalisten, mediamedewerkers, advocaten, vakbonds- en mensenrechtenactivisten, alsmede de detentie van potentiële kandidaten; verkiezingsfraude; en belemmeringen voor de verspreiding van informatie; buitensporig gebruik van geweld tegen vreedzame betogers; willekeurige of onwettige arrestatie of detentie; mishandeling; seksueel en gender gerelateerd geweld; ontvoeringen en gedwongen verdwijningen; foltering en andere wrede, onmenselijke of vernederende behandelingen of bestraffingen; en wijdverspreide straffeloosheid voor al deze vormen van misbruik.

De internationale gemeenschap heeft de Wit-Russische autoriteiten herhaaldelijk opgeroepen een inclusieve nationale dialoog aan te gaan en een einde te maken aan het geweld tegen het Wit-Russische volk, dat zich blijft inzetten voor een democratische toekomst.

Activering van het "Moskou-mechanisme"

België, Canada, Denemarken, Estland, Finland, Frankrijk, IJsland, Letland, Litouwen, Nederland, Noorwegen, Polen, Roemenië, Slowakije, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten hebben op 17 september het "Moskou-mechanisme" ingeroepen. Dit is een instrument dat voorzien is binnen de verbintenissen op gebied van de humane dimensie van de OVSE. In de komende dagen zal een deskundige formeel worden benoemd door het Bureau voor Democratische Instellingen en Mensenrechten (ODIHR) van de OVSE. Het is mogelijk dat er vervolgens twee andere deskundigen aan de missie worden toegevoegd, indien de Wit-Russische autoriteiten dat wensen. Eens de missie gevormd is, zal zij haar onderzoek kunnen beginnen, dat zal resulteren in een verslag over de feiten die zij heeft kunnen vaststellen, met eventuele aanbevelingen aan Wit-Rusland, de OVSE en de internationale gemeenschap in het algemeen.

Minister Goffin hoopt dat de resultaten van het onderzoek een positieve bijdrage kunnen leveren om terug te keren naar een klimaat waar ruimte is voor een inclusieve nationale dialoog in Wit-Rusland. Tegelijkertijd blijft België de inspanningen steunen van de fungerend voorzitter van de OVSE, premier en minister van Europa en buitenlandse zaken van Albanië, Edi Rama, en van de toekomstige voorzitter van de OVSE, de Zweedse minister van Buitenlandse Zaken Ann Linde, die hun hulp aan Wit-Rusland hebben aangeboden om de nationale dialoog te vergemakkelijken. De OVSE beschikt over de nodige instrumenten om als onpartijdige tussenpersoon op te treden in een dergelijke crisis.