België herbevestigt zijn engagement voor vrouwen, vrede en veiligheid op 20ste verjaardag van baanbrekende VN-resolutie

Dag op dag 20 jaar geleden nam de VN-Veiligheidsraad unaniem de baanbrekende resolutie 1325 over vrouwen, vrede en veiligheid aan. Daarmee erkende de Veiligheidsraad dat gewapende conflicten een andere impact hebben op vrouwen dan op mannen. Zo maakt conflict-gerelateerd seksueel geweld hoofdzakelijk vrouwelijke slachtoffers, nemen vrouwen niet op dezelfde manier deel aan conflicten of worden ze amper betrokken bij de oplossing ervan. Vrouwen krijgen veel minder dan mannen de kans te wegen op besluitvorming tijdens vredesbesprekingen en wederopbouw, waardoor hun perspectieven en specifieke noden vaak niet gehoord en over het hoofd gezien worden.

Belang van vrouwenparticipatie

De vrouwen-vrede-veiligheidsagenda overstijgt trouwens de context van conflict. Het streven naar een gelijke en betekenisvolle participatie van vrouwen aan vredes- en veiligheidsprocessen is immers ook van toepassing op bredere veiligheidsvraagstukken zoals terrorisme, ontwapening, klimaatsverandering en COVID-19. Bovendien betreft het beschermingsluik van deze agenda niet enkel het vermijden van gendergerelateerd geweld en het bestraffen van daders, maar raakt het ook aan onderwerpen zoals de socio-economische positie van vrouwen en meisjes, kinderen geboren uit seksueel geweld, stigma, herstelrechten (reparations) voor slachtoffers en een veralgemeende toepassing van gender mainstreaming.

Genderstrijd nog niet gestreden

Op papier zijn vrouwen en meisjes vandaag beter beschermd in conflict. Maar de realiteit op het terrein toont dat de doelen nog lang niet bereikt zijn. We zijn getuige van een wereldwijde conservatieve pushback tegen gendergelijkheid. Het is belangrijk hier tegenin te gaan en te blijven streven naar volwaardige mensenrechten voor àlle vrouwen en meisjes.

Strijd tegen seksueel geweld

Als lid van de VN-Veiligheidsraad in 2019 en 2020 onderhandelde ons land actief mee over recente resoluties over de strijd tegen seksueel geweld en de betere uitvoering van eerder gemaakte afspraken. België pleit daarbij consistent voor een balans tussen preventie, bescherming en participatie. Verder beschouwt ons land het thema vrouwen, vrede en veiligheid als een integraal onderdeel van discussies over gelijk welk conflict.

België hamert er telkens opnieuw op dat vredesmissies uitgerust worden met experts ter zake. Ook strijdt ons land onophoudelijk tegen straffeloosheid van schendingen van vrouwenrechten en betere opvang voor de slachtoffers van zulke schendingen. De Belgische steun voor het Multi-Partner Trust Fund van de Verenigde Naties voor de aanpak van conflictgerelateerd seksueel geweld kadert in die inspanningen.

Gender mainstreaming doorheen beleid

Om de doelstellingen van de resolutie 1325 te bewerkstelligen, riep de VN-Veiligheidsraad al in 2004 alle lidstaten op om rond het thema vrouwen, vrede en veiligheid een eigen Nationaal Actieplan (NAP) uit te werken. België gaf hieraan gehoor en voert op dit moment al een derde Nationaal Actie Plan uit voor de periode 2017-2021, waarbij zowel binnen als buiten België acties ondernomen worden om de perspectieven van vrouwen en meisjes in conflictsituaties te verbeteren.

De vrouwen-vrede-veiligheidsagenda bepaalt ook in sterke mate de Belgische inzet inzake ontwikkelingssamenwerking en humanitaire hulp. Bij het verwezenlijken van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s) is België niet alleen een pleitbezorger van doelstelling 5 voor gendergelijkheid, maar ook van gender mainstreaming doorheen alle andere doelstellingen.

Naast een geografische nadruk op de Democratische Republiek Congo, Burkina Faso en Mali, bevat het Nationaal Actie Plan ook thematische klemtonen. Voor België zijn de integratie van de genderdimensie in zijn eigen acties rond conflict, vrede en veiligheid cruciaal. Ook de strijd tegen alle vormen van geweld ten aanzien van vrouwen en meisjes, in het bijzonder seksueel geweld, is een prioriteit.

Zowel in EU-verband als in het kader van de NAVO spant België zich in voor de concrete uitvoering en realisatie van de vrouwen, vrede en veiligheidsdoelstellingen. Ook een permanente dialoog met het maatschappelijke middenveld is essentieel voor de vooruitgang op het terrein van vrouwen, vrede en veiligheid.