Een recordjaar voor humanitaire hulp

Ook in coronatijden blijft België de meest kwetsbaren in noodsituaties steunen. In 2020 maakte ons land zelfs een recordbedrag van 197 miljoen euro vrij. Dat is een stijging van bijna 16 % tegenover 2019, toen België 170 miljoen euro besteedde aan humanitaire hulp.

Speciaal voor de coronacrisis trok België 22 miljoen uit voor onder andere OCHA, het VN-Bureau dat de respons op humanitaire crisissen coördineert. Volgens het Global Humanitarian Assistance Report 2021 staat België op de 16de plaats van ’s werelds voornaamste humanitaire donoren.

België vindt het uitermate belangrijk om zich in te zetten voor mensen in noodsituaties. ‘Humanitaire hulp is een morele plicht en een uitdrukking van de universele waarde van solidariteit tussen volkeren’, verduidelijkt Nora Loozen, hoofd van de dienst Humanitaire Hulp op de FOD Buitenlandse Zaken. ‘België laat zich voor zijn humanitaire hulp inspireren door het humanitair recht, de beginselen en praktijken van goed humanitair donorschap en de Europese consensus over humanitaire hulp.’

Wat opvalt, is dat het budget dat België besteedt aan humanitaire hulp de laatste jaren voortdurend stijgt. Die stijging weerspiegelt de toename van de humanitaire behoeften, volgens Nora Loozen. ‘Het aantal natuurrampen en complexe conflictgerelateerde crisissen is de afgelopen jaren sterk toegenomen. De crisissen zijn langer en complexer. Door oorzaken zoals de klimaatverandering, de mondiale voedselcrisis, de bevolkingsgroei, de verstedelijking en andere sociaaleconomische verschijnselen loopt een steeds groter deel van de bevolking, vooral in het Zuiden, meer kans om in een noodsituatie terecht te komen. Pandemieën, economische onzekerheid en conflicten zetten de meest kwetsbare bevolkingsgroepen extra onder druk.’

Het merendeel van de Belgische humanitaire hulp gaat naar het Midden-Oosten, met de langlopende conflicten in Jemen en Syrië. Toen België niet-permanent lid was van de VN-Veiligheidsraad, heeft het altijd gepleit voor een ongehinderde humanitaire toegang in de regio. Daarnaast focust België zich sterk op de Sahel. Ook de regio van de Grote Meren heeft opmerkelijk veel steun ontvangen, vooral de Democratische Republiek Congo.

België besteedt dus vrij veel geld  aan humanitaire hulp, maar wat is precies het onderscheid met ontwikkelingssamenwerking?  ‘Ontwikkelingssamenwerking richt zich op armoedebestrijding, terwijl humanitaire hulp in de eerste plaats levens wil redden, lijden wil verlichten en de menselijke waardigheid wil behouden’, aldus Loozen. 

Humanitaire hulp verschilt bovendien van ontwikkelingssamenwerking op vlak van doelstellingen, methoden en vaak ook van regio. Zo zijn humanitaire hulpverleners vaak aanwezig in gebieden waar geen ontwikkelingsactoren aanwezig zijn. Voor alle duidelijkheid: de partners van onze humanitaire hulp zijn humanitaire organisaties, geen staten.

‘Het is wel zo dat humanitaire crises sterk kunnen variëren, van eenmalige, plotselinge crisissen tot chronische crisissen die vele jaren kunnen duren’, zegt Loozen. Die crisissen kunnen te wijten zijn aan natuurrampen, menselijke factoren of een combinatie van beide. De Belgische humanitaire hulp beperkt zich alvast niet tot noodinterventies in geval van een crisis, maar ondersteunt ook acties ter voorbereiding op rampen (early warning, early action) en acties voor herstel en wederopbouw.