Belgian Art & Diplomacy

De kunstcollectie wordt opgebouwd uit aankopen, schenkingen en bruiklenen. Aan de hand van een voorbeeld van een recente vernieuwde collectiepresentatie wordt aangetoond dat kunstprojecten tot stand kunnen komen door een combinatie van kunstwerken uit de eigen collectie in dialoog met kunstwerken in bruikleen.  Na dit illustratief voorbeeld komen de volgende onderwerpen aan bod:

• aankopen;
• schenkingen;
• bruiklenen,.
   

Collectiepresentaties

In 2011 verwierf de Belgische Staat een nieuwe woonst voor de Permanente Vertegenwoordiger van België bij de Europese Unie in Brussel.  In dit woonhuis van de hand van architect Emile de Ligne uit 1903 in eclectische stijl met art nouveau elementen werden in 2013 hedendaagse kunstwerken geïntegreerd.  In 2024, met de komst van de vierde bewoner, werd het tijd om de collectiepresentatie eens te herzien.  Enkele kunstwerken kregen een nieuwe bestemming en enkele andere werden toegevoegd aan de collectie.  Het grootste deel zijn kunstwerken uit de eigen collectie, aangevuld met kunstwerken in bruikleen van het M HKA en de Collectie Vlaamse Gemeenschap.  Voor deze gelegenheid werd ook de publicatie geactualiseerd, gebundeld onder de titel Thuis.

Aankopen

Tussen 2010 en 2022 voerde de FOD een actieve aankooppolitiek, gelinkt aan de grote bouw- en renovatieprojecten. Bij nieuwe aankopen ligt de focus op hedendaagse kunst, voornamelijk Belgische kunst en, na prospectie, ook lokale kunstenaars. Er wordt projectmatig gewerkt. Zowel in de prospectie- als in de valideringsfase speelt het extern kunstaankoop- en adviescomité, met externe experten en interne leden van de organisatie, een rol. De uiteindelijke resultaten zijn de “gecureerde ambassades en ambtswoningen”. In 2024 werden enkele kunstwerken verworven in het kader van het Belgisch voorzitterschap.

De FOD heeft de intentie om zichtbaarheid te geven aan haar kunstcollectie. Naar aanleiding van de zomertentoonstelling in het Egmontpaleis in 2019, met de titel “Kunst & Diplomatie”, werd voor het eerst een focus gelegd op het tonen van kunstwerken uit de eigen collectie. In dit kader werd ook een gelijknamige publicatie uitgegeven. 

In de publicatie wordt o.m. melding gemaakt van 100 hedendaagse kunstenaars wiens werk in de collectie van de FOD Buitenlandse Zaken is opgenomen: Francis Alÿs - Nobuyoshi Araki - Carla Arocha-Abel Auer - Virginie Bailly - Sammy Baloji - Charlotte Beaudry - Charif Benhelima - Marcel Berlanger - Lieve Blancquaert - Guy Bleus - Delphine Boël - Sébastien Bonin - Mon Colonel & Spit - Berlinde De Bruyckere - Celine Butaye - Patrick Van Caeckenbergh - Sarah Carlier - Fia Cielen - David Claerbout - Sara Conti - Delphine Deguislage - Carl De Keyzer - Edith Dekyndt - Colin Delfosse - Ronny Delrue - Wim Delvoye - Alfred d’Ursel - Fred Eerdekens - Hadassah Emmerich - Thierry Falisse - Michel François - Lara Gasparotto - Kaif Ghaznavi -Tina Gillen - Shilpa Gupta - Mona Hatoum - Kati Heck - Ann Veronica Janssens - Viviane Joakim - Reina Saina Kallat - Nikita Kadan - Eddy Kamuanga Ilunga - Anish Kapoor -Marin Kasimir - Jean Katambayi Mukendi - Anne-Mie Van Kerckhoven - An-Sofie Kesteleyn - Aglaia Konrad - Sophie Kuijken - Marie-Jo Lafontaine - Sophie Langhor - Corinne Lecot - Elisabeth Lecourt - Namsa Leuba - Emilio Lopez Menchereo - Mark Luyten - Sarah Van Marcke - Cécile Massart - Michäel Matthys - Marcelo Moscheta - Aimé Mpane - Johan Muyle - Maryam Najd - Otobong Nkanga - Aimé Ntakayica - Sophie Nys - Hans Op de Beeck - Goedele Peeters - Max Pinckers - Marina Pinsky - Tinka Pittoors - Benoît Platéus - Marie-Françoise Plissart - Bernard Queeckers - Kelly Schacht - Georges Senga - Stefan Serneels - Helmut Stallaerts - Bart Stolle - Elly Strik - Walter Swennen - Johan Tahon - Pascale Marthine Tayou - Ana Torfs - Luc Tuymans - Sarah Vanagt - Koen van den Broek - Maarten vanden Eynde - Carole Vanderlinden - Catherina Van Eetvelde - Rinus Van De Velde - Yves Velter - Angel Vergara - Pieter Vermeersch - Katrien Vermeire - Ana Vester - Leen Voet - Jeff Wall - Sophie Whettnall.
 

Onzichtbaar

In de publicatie Onzichtbaar wordt een selectie kunstwerken van vrouwelijke kunstenaars uit de collectie van de FOD gebundeld. Onder meer door de wereldwijde verspreiding in de semi-publieke ruimtes in de Belgische diplomatieke posten waren deze kunstwerken tot dusver niet zo zichtbaar. De FOD wil tonen dat er duurzaam wordt ingezet op diplomatieke posten als plekken voor kunst waarin ook vrouwelijke stemmen gezien en gehoord worden. Deze diversiteit aan stemmen spelen een rol op het artistieke én het diplomatieke toneel. Ze dragen bij tot dialoog en begrip in een steeds veranderende wereld. Deze publicatie is - dat spreekt voor zich - een work in progress. Deze publicatie werd aangekondigd en verspreid naar aanleiding van internationale vrouwendag, op 8 maart, in 2022. Ook meerdere Belgische diplomatieke posten uit het wereldwijde diplomatieke postennetwerk communiceerde via de sociale media over kunstwerken van de hand van een vrouwelijke kunstenaar op hun specifieke post.

Schenkingen

De FOD kan schenkingen aanvaarden die door derden worden aangeboden. Deze schenkingen worden steeds op een officiële wijze afgesloten (schenkingsacte) en de kunstvoorwerpen worden getoetst aan de hand van de verwervingscriteria.

Bruiklenen

Naast het verwerven en tonen van de eigen kunstcollectie ontleent de FOD ook kunstwerken van bij diverse bruikleenpartners. Langdurige bruiklenen werden afgesloten bij de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België in Brussel, de Vlaamse Gemeenschap en de Franse Gemeenschap.

De FOD zelf ontleent ook kunstwerken die deelnemen aan tentoonstellingen georganiseerd door derden. Elke bruikleenaanvraag wordt zorgvuldig geanalyseerd of er al dan niet positief op in kan gegaan worden. Gezien de verspreiding van de collectie en dat de collectiestukken op representatieve locaties opgesteld staan, is het niet altijd mogelijk een werk voor langere tijd ter beschikking te stellen van een externe partner. In de rubriek tentoonstellingen wordt de deelname aan een tentoonstelling ook belicht.

Naar aanleiding van een webinar Art, Heritage & Diplomacy. Belgium and Spain: a case study, een samenwerking tussen de Spaanse ambassade in Brussel en de Belgische ambassade in Madrid, kwamen deze bruiklenen ook ter sprake, o.m. in het discours van de conservator van de KMSKB en het discours van de curator van de FOD Buitenlandse Zaken.