Verdragen
Bekijk hier de verdragen waarvoor België als depositaris optreedt.
Consulteer hier de databank Verdragen vanaf 1987.
Rol van de directie Verdragen
De directie Verdragen is bevoegd voor alle formele aspecten van het sluiten van verdragen en internationale overeenkomsten op federaal niveau. De directie ziet toe op het correcte verloop van de procedure voor de opneming van deze verdragen in de interne juridische orde vanaf het ogenblik van de ondertekening tot de bekrachtiging.
Sinds de grondwetsherziening van 1993 zijn de gemeenschappen en de gewesten (de gefedereerde entiteiten) gemachtigd verdragen te sluiten voor de materies waarvoor zij bevoegd zijn. Wat de gemengde verdragen betreft, draagt de directie Verdragen bij tot de coördinatie tussen de verschillende betrokken instanties en zorgt ervoor dat de ratificatieprocedure tot een goed einde gebracht wordt.
Tot slot bewaart de directie ook de originele exemplaren van de verdragen en treedt zij op als depositaris van een aantal multilaterale conventies.
Hoe komt een verdrag tot stand?
Verdragen zijn internationale juridische overeenkomsten die meestal in geschrifte worden gesloten tussen Staten en/of andere subjecten van het volkenrecht met het oog op de regeling van hun onderlinge verhoudingen, ongeacht de benaming ervan (verdrag, overeenkomst, akkoord, protocol).
De intensieve ontwikkeling van de internationale betrekkingen heeft de laatste decennia een verdragenexplosie tot gevolg gehad, zowel in de bilaterale als in de multilaterale sector.
De verdragen zijn de belangrijkste bron van het internationaal recht en geven de onderlinge relaties tussen staten juridisch vorm.
De federale staatsstructuur van België en de toekenning van internationale bevoegdheden aan de gemeenschappen en de gewesten, inclusief het "ius tractati", hebben belangrijke gevolgen voor het sluiten van verdragen. Naargelang de bevoegdheidsverdeling tussen de federale overheid en de gefedereerde entiteiten onderscheidt men exclusief federale verdragen, exclusieve gemeenschaps- en gewestelijke verdragen en gemengde verdragen.
Het sluiten van verdragen omvat verschillende stappen:
1. De onderhandelingen
Voor multilaterale verdragen zijn onderhandelingsvolmachten, ook geloofsbrieven genoemd, vereist. Met een dergelijke machtiging kan de Belgische delegatie deelnemen aan de werkzaamheden van een diplomatieke conferentie, haar stem uitbrengen en eventueel de op de conferentie overeengekomen teksten aannemen.
2. De ondertekening
De ondertekening houdt in dat de verdragstekst als authentiek en definitief wordt erkend en dat hij niet meer kan worden gewijzigd. De meeste verdragen wordt geauthentificeerd door middel van ondertekening. Een verdrag kan pas ondertekend worden wanneer de ondertekenaar(s) in het bezit is (zijn) van de nodige volmachten verleend door de titularis(sen) van het "ius tractati". Voor exclusief federale verdragen is het de Koning die de volmacht verleent in de vorm van een bijzonder Koninklijk Besluit. De Eerste Minister en de Minister van Buitenlandse Zaken beschikken over een permanente volmacht, zoals het Verdrag van Wenen inzake het verdragenrecht voorschrijft. Voor gemeenschaps- of gewestverdragen is het hoofd van de gemeenschaps- en gewestregering de titularis van het "ius tractati". Hij/zij kan een verdrag zelf ondertekenen of volmachten verlenen aan een vertegenwoordiger die hij/zij aanduidt.
3. De parlementaire instemming
Alle door de Koning gesloten verdragen moeten de instemming krijgen van de Kamer in de vorm van een instemmingswet. Alle door de gemeenschaps- en gewestregeringen gesloten verdragen moeten de instemming krijgen van de respectieve parlementen. De gemengde verdragen moeten de instemming krijgen van alle betrokken wetgevende machten.
4. De bekrachtiging
Om op internationaal vlak gebonden te zijn moet het verdrag bekrachtigd worden door de Koning. De bekrachtigingsoorkonde wordt uitgewisseld met de andere partij of neergelegd bij de depositaris. De Koning kan gemengde verdragen pas bekrachtigen nadat het federale parlement en alle bevoegde gefedereerde parlementen hun goedkeuring hebben gegeven.
5. De publicatie en de registratie
De instemmingswet en de verdragstekst worden in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd. Overeenkomstig het Verdrag van Wenen inzake het verdragenrecht moet de verdragstekst ook geregistreerd worden bij het Secretariaat-generaal van de Verenigde Naties.