10 dingen die je nog niet wist over migratie

Migratie is niets nieuws. Mensen hebben altijd al gezocht naar nieuwe plekken om te leven en dat om tal van verschillende redenen. We stellen sinds enkele jaren inderdaad een toename van migranten vast, maar het is belangrijk om dingen in perspectief te plaatsen. Het aantal migranten wereldwijd is sinds 1990 van 2,9 naar 3,3 percent gestegen.
 

Niet alle migranten komen naar hier. Uit een rapport van de Verenigde Naties uit 2018 blijkt dat ontwikkelingslanden 21,7 miljoen migranten opnemen. Ontwikkelde landen zoals de Europese Unie en Noord-Amerika daarentegen nemen ‘slechts’ 3,6 miljoen migranten op. Het aantal migranten opgevangen door ontwikkelingslanden is in tien jaar tijd verdubbeld. De tien landen die de meeste migranten opnemen zijn Turkije, Pakistan, Lebanon, Iran, Oeganda, Ethiopië, Jordanië, Duitsland, de Democratische Republiek Congo en Kenya.

Vooral jongere mensen migreren naar een ander land. Meer dan de helft van alle migranten uit Burkina Faso, Ghana, Nigeria, Senegal en Oeganda zijn minderjarig. Naast leeftijd blijkt ook opleiding een goede voorspeller voor migratie. Migranten zijn vaker hoger opgeleid dan niet-migranten en zoeken naar kansen om hun kennis om te zetten in werk.

Steeds meer vrouwen migreren. Ze vertegenwoordigen nu bijna de helft van alle migranten ter wereld. Ondanks sociale normen die vrouwen beperken in hun mobiliteit, groeit het aantal vrouwelijke migranten. Uit onderzoek blijkt dat meisjes met een hoger opgeleide vader vaker migreren dan meisjes wiens vader niet heeft gestudeerd. Steun van vaders heeft duidelijk invloed op de toekomst van dochters. Vrouwen migreren weliswaar vaker voor familiale redenen, terwijl mannen vaker migreren omwille van werk-gerelateerde redenen.

Elk migratieverhaal is anders. Sommige migranten verlaten hun land omwille van oorlog, terwijl anderen in het buitenland meer kansen zoeken. Vaak is migratie geen keuze, maar een kwestie van leven en dood. In 2016 schatten de Verenigde Naties dat ongeveer 66 miljoen mensen gedwongen werden om hun woning te verlaten omwille van vervolging, conflicten, geweld en mensenrechtenschendingen. Meer dan 40 miljoen daarvan zijn ‘intern ontheemden’ en migreren dus binnen hun eigen land.

In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is migratie geen eenrichtingsverkeer van het platteland naar de stad. De situatie blijkt heel wat complexer. Zo migreren heel wat mensen in plattelandsgebieden tussen de oogsten door naar andere plattelandsgebieden, op zoek naar werk en voedselzekerheid. Bij slechte oogsten zal migratie daarom stijgen. Speciale aandacht voor landbouw in het migratiedebat is dus van groot belang.

Opwarming van de aarde beïnvloedt het leven van mensen in plattelandsgebieden heel sterk. Droogte of overstromingen die ontstaan door de klimaatverstoring zorgen voor mislukte oogsten en vervolgens honger. Daarom besluiten heel wat mensen te migreren, om te ontsnappen aan voedselonzekerheid, inkomensverlies en extreme temperaturen. De Verenigde Naties voorspellen dat de klimaatverstoring vooral mensen in armoede zal treffen en meer migratie zal veroorzaken. 

Migratie kan de arbeidsmarkt in gastlanden gunstig beïnvloeden door arbeidstekorten te compenseren. Maar migratie beïnvloedt ook de arbeidsmarkt in het land van herkomst. Want door het vertrek van de migranten gaan er arbeidskrachten verloren. Dat is in principe nadelig voor de achtergebleven families én voor het land van herkomst zelf.

Toch kiezen heel wat families ervoor om een familielid te laten migreren. Ze rekenen immers op het geld dat het gemigreerde familielid zal terugsturen en dat ze op een nuttige manier zullen kunnen investeren (= de zogenaamde remittances die qua volume 3 keer zo hoog zijn dan de totale ontwikkelingshulp).

Migratie stijgt naarmate landen ontwikkelen. Mensen in extreme armoede migreren niet, omdat ze daarvoor niet genoeg geld hebben. Investeren in ontwikkeling en armoedebestrijding om migratie tegen te gaan, heeft dus aanvankelijk een omgekeerd effect. Pas wanneer een land tot de categorie van een middeninkomensland behoort, zal migratie afnemen (zie ook Migratie als uitweg uit armoede).

Ongelijke kansen leiden tot migratie. Door mensen een betere toegang te bieden tot onderwijs, zorg en werkgelegenheid, neemt migratie op termijn af. Investeren in de toekomst geeft mensen meer kansen om door te groeien om hun potentieel te bereiken, zonder dat ze daarvoor gedwongen worden om te migreren. Migratie moet een keuze zijn, geen noodplan omdat er geen kansen zijn.