Een netwerk van diplomaten en ambtenaren in het buitenland

Het Egmontinstituut – of het “Koninklijk Instituut voor Internationale Betrekkingen” – is een onafhankelijke denktank gevestigd in het Egmontpaleis in Brussel. Daar voert het baanbrekend onderzoek uit over allerlei thema’s gelieerd aan het buitenland: politiek, maar ook defensie, terrorisme, klimaat & energie ...

Terzelfder tijd is het Egmontinstituut historisch en financieel nauw verbonden met de FOD Buitenlandse Zaken. Zo organiseert het sinds 2014, in opdracht van onze FOD, korte opleidingen voor buitenlandse diplomaten en ambtenaren. ‘Het begon met een verzoek van toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Reynders’, vertelt Julie Godin, directeur opleidingen bij het Egmontinstituut. ‘Hij wilde een vorming voor 9 diplomaten uit DR Congo en Congo Brazzaville.’

Meteen was de toon gezet. Dergelijke vormingen verbeteren niet alleen de capaciteit van de buitenlandse diplomaten, ze creëren ook een netwerk van contacten in de respectieve ministeries. Alles gebeurt in een heel amicale sfeer. 

Momenteel organiseert het Egmontinstituut 7-8 vormingen per jaar. De voornaamste module behandelt “diplomatie in de praktijk”. De uitwisseling van goede diplomatieke praktijken staat er centraal, maar de deelnemers krijgen ook een grondige inkijk in de Belgische instellingen, diplomatie, cultuur en geschiedenis. Ze leren bij wie ze op de FOD Buitenlandse Zaken terecht kunnen voor diverse thema’s en ze bezoeken Belgische en internationale instellingen, zoals het Belgische federale parlement, de Europese Dienst voor Extern Optreden (EDEO) en het hoofdkwartier van de NAVO. Andere modules omvatten strategische en crisiscommunicatie, bemiddeling, onderhandeling en Europese zaken.

‘Daarnaast willen we ook de administratie versterken in een aantal landen’, zegt Godin. ‘Daartoe hebben we een samenwerkingsakkoord met de nationale administratiescholen (Écoles nationales d’administration of ENA) in Mali, DR Congo en Guinée. De studenten voeren stages uit binnen de Belgische federale instellingen. Ook hier is een belangrijk neveneffect de uitbouw van een netwerk.’

Volledigheidshalve dienen we nog een derde luik van opleidingen te vermelden, met name het beheer van civiele crises. ‘Regelmatig doet bijvoorbeeld de Europese Unie een oproep om deel te nemen aan buitenlandse missies rond civiele crises. Wij geven een verplichte basisopleiding - de zogenaamde Belgian Generic Training - voor Belgen die zich kandidaat stellen om aan dergelijke missies deel te nemen. De deelnemers zijn afkomstig van de FOD Justitie en Buitenlandse Zaken, en van de politie. Maar er zijn ook externen waaronder gepensioneerde militairen.’

In 2020 gingen de opleidingen noodgedwongen online door. Uiteindelijk hebben toch 241 buitenlandse diplomaten, alumni en ambtenaren een opleiding gevolgd. Maar liefst 214 deelnemers kwamen uit Sub-Saharaans Afrika: Mali, Ivoorkust, Burkina Faso, Mauritius, Madagaskar, Ethiopië, Senegal, Angola … De voorkeur blijft weliswaar uitgaan naar een opleiding in levende lijve. Al is het mogelijk dat in de toekomst de deelnemers na de vorming verder online gecoacht worden. Sinds 2014 hebben nu al 1091 mensen een vorming genoten.

Dat er zoveel mensen uit Sub-Saharaans Afrika deelnemen vindt Godin eerder toeval. ‘We zijn in Afrika begonnen en de dienst Sub-Saharaans Afrika op Buitenlandse Zaken toonde veel interesse. Maar we hebben ook diplomaten uit Palestina, Irak, Afghanistan en het Arabische schiereiland opgeleid.’