Wat gebeurt er met je CO2-compensatie?

Om de klimaatverandering tegen te gaan, moeten we evolueren naar een klimaatneutrale wereld. Dat betekent in wezen een wereld zonder fossiele brandstoffen. Maar vaak is er nog geen geschikt alternatief. Zo blijft kerosine voorlopig onmisbaar voor vliegtuigreizen.

Op dit moment kunnen velen niet meer zonder het vliegtuig. Dat is het geval voor heel wat beroepen in een geglobaliseerde wereld: zakenlui, wetenschappers, politici, ontwikkelingswerkers… Maar ook de particulier pikt graag een (verre) reis mee. Bovendien gaan ook onze reizen met bus, trein en wagen gepaard met CO2-uitstoot, naast het energieverbruik van onze huizen, onze voeding, onze aankopen.

Diverse organisaties kunnen je CO2-uitstoot compenseren. In België zijn dat bijvoorbeeld Treecological en Greentripper, een filiaal van CO2logic. Het principe is eenvoudig: uitstoot die je niet kan vermijden, compenseer je door elders dezelfde hoeveelheid CO2 te laten opslaan. Op hun site kan je berekenen hoeveel CO2 – en dus hoeveel geld - je moet compenseren.

Treecological – een initiatief van BOS+ - compenseert je CO2-uitstoot door bomen aan te planten in Ecuador. BOS+ is een partner van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking. ‘Voor Treecological zijn er momenteel al zo’n 30 hectare bos aangeplant’, zegt Debbie Eraly die het project in Ecuador opvolgt.

Maar bomen planten alleen is niet genoeg. ‘We planten de bomen op gronden die in de jaren 1960 ontbost zijn voor de veeteelt,’ zegt ze. ‘Daar groeien nu grassen die heel agressief zijn en alles meteen overwoekeren. Om de jonge boompjes een kans te geven, moet je ze 4 jaar lang vrij houden van die grassen. Doe je dat niet, dan overleeft amper een tiende van de boompjes die je geplant hebt.’

Treecological zoekt ook een meerwaarde voor de lokale gemeenschappen én de biodiversiteit. Eraly: ‘We gebruiken bijna uitsluitend inheemse boomsoorten en trachten bestaande natuurgebieden te vergroten of opnieuw te verbinden.’

De precieze berekening van de CO2 –opname blijkt een complexe materie, zeker in de tropen. ‘Daarvoor werken we samen met de Universiteit Gent. De bestaande modellen zijn immers vaak ontwikkeld voor Europese wouden, terwijl de biodiversiteit in de tropen veel hoger is en de modellen daardoor ook complexer zijn.’

Ook CO2logic compenseert de uitstoot van CO2, en dat al sinds 2007. Daarmee is het de pionier in België. In eerste instantie richt CO2logic zich op bedrijven. ‘In wezen zijn we een consultancybedrijf’, zegt Herman Noppen, project director bij CO2logic. ‘We berekenen de CO2-voetafdruk van een bedrijf en adviseren dan hoe het zijn uitstoot kan verminderen. De compensatie is pas de allerlaatste stap en gaat enkel op voor de uitstoot die niet te vermijden is.’

De compensatie gebeurt onder andere via projecten in landen als Oeganda, Kenya en Benin. Sommige projecten leveren verbeterde oventjes die 50% minder hout verbruiken. In Afrika gebruiken veel mensen hakhout om hun eten te bereiden en ze doen dat met redelijk primitieve ovens. Dat brandhout – en ook houtskool - vormen een belangrijke oorzaak van ontbossing. In Oeganda zorgt elk verbeterd ovens ervoor dat er op jaarbasis 1,4 ton CO2 minder uitgestoten wordt.

De verbeterde ovens leiden ook tot een gezonder leefklimaat in de woningen. En doordat minder hout gesprokkeld moet worden, hebben vrouwen tijd over om aan andere dingen te besteden, zoals de zorg voor de geiten en de gewassen op het land. Of ze kunnen geld uitsparen omdat ze minder brandstof moeten kopen.

‘Voor onze projecten volgen we de veeleisende Gold Standard’, zegt Noppen. ‘We berekenen heel nauwkeurig de vermeden ontbossing ervan, en dus de CO2-opslag, en gaan grondig na of de ovens goed gebruikt worden.’

CO2logic heeft ook een CO2-neutraal label ontwikkeld dat internationaal erkend wordt. Dat gebeurde samen met het Belgische keuringsbedrijf Vinçotte. Een bedrijf dat het label draagt, kan garanderen dat het stevige klimaatinspanningen geleverd heeft en niet aan greenwashing doet. Onlangs haalde BIO – de Belgische Investeringsmaatschappij voor Ontwikkelingslanden, hechte partner van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking – dat CO2-neutrale label voor het 4de jaar op rij.

‘Ook particulieren kunnen bij ons terecht’, zegt Noppen. ‘Maar dan wel via ons onderbedrijfje Greentripper. Reisbureaus raden Greentripper aan bij klanten die hun trip willen compenseren.’

Ook het Belgisch Ontwikkelingsagentschap (Enabel) is klant bij CO2logic. Enabel voert onder meer de Belgische gouvernementele ontwikkelingssamenwerking uit. En dat vergt heel wat onvermijdelijke vliegtuigreizen naar de projectlanden in het Zuiden. Het compensatiegeld gaat naar de verdeling van verbeterde ovens in Oeganda.

‘Om de 4 jaar schrijven we een openbare aanbesteding uit om een organisatie te vinden die de uitstoot van onze vliegtuigreizen kan compenseren’, legt Claude Croizer uit, verantwoordelijke milieu bij Enabel. ‘We gebruiken daarbij heel strikte criteria. Zo moet het project een duidelijke sociale impact hebben en plaatsvinden in een van onze partnerlanden.’

Bij de laatste aanbesteding kwam CO2logic er als sterkste uit. Croizer is heel tevreden over de samenwerking. ‘Dit jaar schrijven we een nieuwe aanbesteding uit die ruimer zal opgevat worden. Zo willen we in het vervolg ook het energieverbruik van onze hoofdzetel in Brussel compenseren.’

‘Let wel’, zegt hij nog met nadruk. ‘We beschouwen de CO2-compensatie louter als kers op de taart. Ze gaat immers gepaard met een rits andere milieumaatregelen. Zo moedigen we ons personeel in Brussel aan om de fiets te gebruiken en we betalen de verplaatsing met openbaar vervoer volledig terug.’

Zowel Treecological als CO2logic zien de interesse in CO2-compensatie duidelijk toenemen. Een goed teken! Het ziet er ook naar uit dat je in volle vertrouwen je CO2-utistoot door beide bedrijven kan laten compenseren. Maar idealiter pas nadat je er alles aan hebt gedaan om je uitstoot te beperken.