“We moesten de Belgen laten voelen dat ze er niet alleen voor stonden”

Het ambtsgebied van het Belgische consulaat-generaal in Chennai (Zuid-India) is enorm uitgestrekt. Het omvat immers 6 staten, elk met ongeveer de grootte van Frankrijk of Duitsland. Naast megasteden als Bangalore en Chennai bevinden er zich ook heel wat toeristische plekken: de mooie binnenwaters van Kerala, de stranden van Kerala, Tamil Nadu en Karnataka, en veel tempelsteden.

En dat trekt ook Belgische toeristen aan. Anderen hebben hier familie of verblijven hier tijdelijk voor hun werk. Er zijn studententuitwisselingen en een aantal mensen werkt als vrijwilliger bij een ngo. Er verblijven ook Indiërs die in België wonen en nu hun familie bezoeken. Ten slotte hebben er zich op het consulaat-generaal 250 Belgen geregistreerd die hier permanent wonen en werken, onder meer in de IT- en technologiehubs van Zuid-India.

Een aantal Belgen komt hier om te mediteren of om gezondheidsredenen. Zuid-India is immers een goed ontwikkeld deel van India en beschikt over een gezondheidszorg van hoge kwaliteit. Het biedt ook gezondheidskuren aan op basis van ayurveda, de aloude Indische geneeswijze. Van overal ter wereld komen daar mensen op af.

Maar plots sloeg ook hier het fameuze coronavirus toe en werd er een lockdown afgekondigd. We moesten afstand houden van elkaar en verplicht een mondmasker dragen. Ook het openbaar vervoer werd in de meeste regio’s ingeperkt.

Voor de aanwezige Belgische reizigers was dat natuurlijk even schrikken. Middenin hun verblijf werden ze geconfronteerd met maatregelen zoals verplichte medische testen en quarantaines. Voor velen had het dan ook weinig zijn hier nog langer te blijven. Maar dan hadden ze wel een terugvlucht nodig en sommigen dienden vanuit afgelegen gebieden een luchthaven te bereiken. Alsof je vanuit het Zuiden van Italië in Zaventem moet zien te raken in een land in lockdown.

Vanuit het consulaat-generaal hebben we er dan ook alles voor gedaan om hen veilig weg te loodsen en voor hen een vlucht te regelen.

Zodra de Indische overheid de lockdown had afgekondigd, hebben we de gestrande Belgische reizigers gecontacteerd. Reizigers bevinden zich immers in de zwakste positie omdat ze hier geen familie of netwerk hebben. We maakten daarbij gebruik van Travellers Online, een databank van de FOD Buitenlandse Zaken waarin reizende Belgen zich kunnen registreren. Daarnaast hebben sommige gestrande Belgen ons zelf gemaild of gebeld. In totaal kregen we meer dan 250 vragen voor consulaire steun.

Het kwam er toen op aan voor hen vluchten te vinden. Net voor de lockdown hadden we al ruim 80 Belgen kunnen helpen met commerciële vluchten. Maar vanaf 24 maart maakten we gebruik van terugkeervluchten van verschillende Europese landen. We dienden daartoe bij de EU-delegatie in New Delhi lijsten in met kandidaten voor de diverse vluchten. Ook via andere Europese consulaten-generaal in ons ambtsgebied konden we een aantal vluchten regelen. Op die manier hebben we zo’n 90 Belgen kunnen repatriëren vanuit 7 verschillende luchthavens.

Maar dan dienden de Belgen nog wel op de luchthavens te raken! En dat in een context van gesloten interne grenzen tussen staten en overal controleposten. Ze moesten vervoer vinden, een taxi bijvoorbeeld, voor soms een nachtelijke trip door meerdere staten. En ze hadden een machtiging nodig om staatsgrenzen te passeren.

Ook hier konden we als consulaat-generaal van dienst zijn. We vaardigden een “laissez-passer” uit en zorgden voor een transitpas via de lokale autoriteiten, alsook voor de nodige vergunning van het Indische ministerie van Buitenlandse Zaken. In een zeldzaam geval dat een Belg werd opgehouden aan een controlepost, overlegden we met de lokale autoriteiten.

We willen het graag benadrukken: we zijn uitermate tevreden over de samenwerking met de lokale autoriteiten. Ze waren op elk moment beschikbaar en vaak belden of mailden ze ons tot laat in de avond om te melden dat ze een oplossing gevonden hadden. We voelden dat de Belgen in goede handen waren bij hen. Soms organiseerden ze zelf het transport naar de luchthaven voor de Belgen!

Want zelf konden we meestal niet “op het terrein” gaan. Daarvoor was de lockdown te streng en ons ambtsgebied - zowat half de oppervlakte van Europa - te groot. We deden alles vanop het consulaat-generaal, of beter gezegd van thuis uit, via telefoon, mail of WhatsApp. Want ook op het consulaat-generaal golden en gelden strikte “coronamaatregelen”. Behalve de consul-generaal blijven de medewerkers bij voorkeur thuis. Als we al op kantoor moeten zijn, zorgen we ervoor dat er telkens maar één persoon is, naast de consul-generaal.

Bezoek is enkel mogelijk op afspraak en als het niet anders kan. Als er Belgen door de lockdown niet bij ons kunnen raken, regelen we een autorisatie via de lokale autoriteiten. We aanvaarden geen formulieren en documenten zonder gebruik van handgel.

In feite namen we al begin maart, dus voor de lockdown, voorzorgsmaatregelen. We kochten handgel, mondmaskers, handschoenen en speciaal poetsmateriaal. Posters over handhygiëne werden opgehangen. Onze arts lichtte ons goed in over preventie en over wat te doen bij besmetting.

Het waren best spannende tijden. Onze vaardigheden in communicatie en basiskennis om vluchten op te zoeken, kwamen goed van pas. Maar ook onze team spirit vormde een sleutel tot succes. Zo heeft collega Swathi Balasubramanian nog voor een luchtvaartmaatschappij gewerkt. Daardoor konden we terugvallen op een aantal nuttige contacten. Geetha Mahendran op haar beurt zorgde ervoor dat onze infrastructuur en benodigdheden op punt bleven.

Het waren ook drukke tijden, zeker de eerste 5 weken: een 9 to 5-ritme volstond niet. Dikwijls werden het lange avonden, ook weekendwerk was onvermijdelijk. We moesten nu eenmaal beschikbaar zijn voor de Belgen. Maar toen er minder repatriëringsvluchten waren, daalde ook de werklast.

De meeste Belgen die dat wilden, zijn nu inderdaad teruggekeerd. Maar sommigen die eerst te kennen gaven dat ze graag terugkeerden, aarzelen nu. Toch blijven we ook hen informeren als er een nieuwe mogelijkheid is voor een vlucht. De beslissing ligt dan bij hen. Ze weten dat ze altijd op onze volle steun kunnen rekenen.

We kunnen zeker tevreden op onze job terugkijken: we hebben de Belgen goed kunnen helpen. Sommigen reageerden wat angstig en in paniek. Er stelden zich plots immers veel onbekenden. Maar we boden hen altijd realistische, maar hoopvolle boodschappen. We vonden het essentieel om hen te laten voelen dat ze er niet alleen voor stonden. Ze wisten dat we een oplossing zochten en dat kalmeerde hen. We behandelden niet zomaar hun geval, we schonken hen ook een luisterend oor.

De gerepatrieerde Belgen blijken dan ook best tevreden. Dat leiden we af uit het feit dat velen ons lieten weten dat ze weer thuis waren. Hun overvloedige dankwoorden klonken heel bemoedigend voor ons. Dat hield ons gemotiveerd om verder te werken. Al bij al is het dat wat het meest voldoening geeft van dit soort werk. Zelf hebben we geen weet van een negatieve feedback. 99% van de Belgen waren altijd respectvol en dankbaar.