De Golfregio zit in de lift

Van 2 tot 5 februari 2022 ging ons vorstenpaar op officieel bezoek naar Oman en de Verenigde Arabische Emiraten (VAE), waar tot eind maart de Wereldexpo 2020 Dubai doorging. Het was overigens niet het eerste Belgische bezoek op hoog niveau in de regio: H.K.H. Prinses Astrid leidde in 2014 al een economische missie naar Saoedi-Arabië en Oman, in 2015 naar Qatar en de VAE.

Begin 2021 begaf Z.M. de Koning zich naar Oman om er zijn deelneming te betuigen aan de nieuwe Sultan na het overlijden van Z.M. Sultan Qaboos, de vader van deze kleine Golfstaat. Die koninklijke en prinselijke bezoeken aan de Golfmonarchieën dragen bij tot de versteviging van onze bilaterale betrekkingen met die landen, zowel op politiek als op economisch vlak.      

België besteedt opvallend veel aandacht aan de Golfregio (zie kader). Ons land heeft er 4 ambassades en ook de gewestelijke agentschappen voor de bevordering van de buitenlandse handel (FIT, AWEX en hub.brussels) zijn er goed vertegenwoordigd. Onze uitvoer naar die 6 landen bedroeg in 2021 ongeveer 7 miljard euro tegenover 6,5 miljard voor onze invoer. Ook de Europese Unie (EU) neemt zich ook voor om de banden met de Golfregio aan te halen.   

De Golfstaten hebben een bijzonder politiek en geopolitiek belang voor België en de EU. Zo liggen ze in een regio die geconfronteerd wordt met belangrijke conflicten (Syrië, Jemen,…) én spanningen kent, met name met de regionale grootmacht Iran. Daarbij mag niet uit het oog verloren worden dat ze onderling diverser zijn dan men zou denken. Getuige daarvan is de ernstige interne crisis die de GCC (zie kader) heeft doorgemaakt tussen 2017 en 2021.

Het is dan ook van groot belang dat de EU en haar lidstaten er een goede dialoog en een vruchtbare samenwerking mee onderhouden. De stabiliteit van de Golfregio en de wijdere omgeving, de zoektocht naar een uitweg uit de vele conflicten, de gezamenlijke strijd tegen terreur en extremisme, en de steun aan het multilateralisme vormen slechts een greep uit de vele onderwerpen die hoog op de agenda staan.

Ook de mensenrechten – een centraal thema voor de Belgische diplomatie - vormen een prioriteit in onze politieke dialoog met de landen van de regio. Kwesties zoals de doodstraf, vrouwenrechten, rechten van gastarbeiders en vrijheid van meningsuiting worden op alle niveaus aangekaart.

Op economisch vlak is de regio al decennialang van groot belang omwille van zijn olie- en gaswinning. De landen van de Golfregio blijven nog steeds in belangrijke mate afhankelijk van de inkomsten uit olie en gas – deze bedragen meer dan de helft van de publieke inkomsten - maar zijn zich bewust van de noodzaak om hun economieën te diversifiëren.

Die noodzakelijke diversificatie vereist onder meer een aanpassing van onderwijs en vorming, en ook een grotere rol voor de vrouwen binnen de economie en de samenleving. Voldoende jobs aanbieden aan de zeer jonge bevolking is ook vaak een uitdaging. Al deze elementen zorgen ervoor dat de landen van de Golfregio momenteel diepgaande maatschappelijke evoluties doormaken.

De meeste Golfstaten voeren een actief beleid om de eigen aantrekkelijkheid te vergroten, zowel voor investeerders als voor toeristen. Zo organiseerden zij de voorbije jaren meer en meer grootse internationale evenementen. Denk alleen al aan de Wereldkampioenschappen atletiek in Qatar in 2019 en de FIFA Wereldbeker van eind dit jaar. Of nog de Dakar-rally in Saoedi-Arabië en de Wereldexpo in Dubai.

Hun economische diversificatie slaat onder meer op hernieuwbare energie, gezondheidszorg, afvalbeheer, haven- en infrastructuurwerken, toerisme, voedselzekerheid en technologie. Laat dat nu net allemaal domeinen zijn waar België in uitblinkt.

Nu al is de Belgische economische aanwezigheid in de Golfregio aanzienlijk en vaak ook zeer zichtbaar. Zo heeft de Belgische firma BESIX deelgenomen aan de bouw van de wereldberoemde Burj Khalifa in Dubai, met zijn 828m momenteel de hoogste wolkenkrabber ter wereld. Ook onze baggeraars Deme en Jan De Nul hebben actief hun stempel gedrukt met onder meer de creatie van kunstmatige eilanden voor de kust van de VAE.

Met een reëel potentieel om die Belgische economische aanwezigheid en onze handelsbetrekkingen verder te versterken, kwam het recente koninklijke bezoek aan de regio alvast niet ongelegen.  

De energietransitie biedt tal van mogelijkheden voor onze bedrijven. De Golfregio beschikt immers over heel wat troeven: zon, wind, ruimte, zee en... investeringskapitaal. Ons land is helaas minder toebedeeld met deze troeven, maar heeft wél veel expertise in huis. Kortom, België en de Golfregio vullen elkaar hier perfect aan. Voor ons land is dat een unieke kans. Op zijn eentje kan België immers nooit klimaatneutraal worden tegen 2050, en dus zijn dergelijke samenwerkingen broodnodig. 

Het bezoek van ons vorstenpaar aan Oman illustreert het potentieel van de Golfregio voor onze bedrijven en de complementariteit met ons land. In Duqm bezochten Hunne Majesteiten Hyport, een fabriek voor groene waterstof in aanbouw die het resultaat is van een ambitieuze samenwerking tussen het Belgische DEME en het Omaanse energiebedrijf OQ.

Hyport zal wind- en zonne-energie oogsten die het deels zal omzetten naar groene waterstof en afgeleide producten zoals groene methanol en ammoniak.  Daarvan zal een deel worden uitgevoerd naar Europa, onder meer naar de petrochemische cluster in Antwerpen.

Die uitvoer zal geschieden vanuit de nieuwe haven van Duqm, die Z.M. de Koning officieel mede-ingehuldigd heeft samen met de broer van Z.M. de Sultan. Die nieuwe haven is eveneens de vrucht van een Belgisch-Omaans partnerschap, tussen het Belgische consortium CAP (Consortium Antwerp Port, een alliantie van de haven van Antwerpen met DEME) en het Omaanse bedrijf Asyad. 

Zoals België zijn de landen van de Golfregio zich goed bewust van de uitdagingen inzake klimaat. Toch maken niet alle landen van de regio op hetzelfde tempo werk van de energietransitie en zij hebben ook niet allemaal hetzelfde potentieel qua hernieuwbare energie. Wel hebben alle Golfstaten ambitieuze klimaatplannen aangekondigd op de recente klimaattop COP26 in Glasgow. Het is ook heel symbolisch dat de VAE - één van de voorlopers op vlak van diversificatie - de COP28 zullen organiseren in 2023.

De Golfregio heeft heel veel te bieden aan België. En dat niet alleen om de transitie naar klimaatneutraliteit mogelijk te maken, maar ook op tal van andere domeinen. Talloze Belgische bedrijven zijn er al actief en speelden zelfs een cruciale rol in de gigantische transformatie die de regio op korte tijd heeft doorgemaakt. Samen met de EU, wil ons land mee bijdragen tot de verdere ontplooiing van deze veelbelovende regio.