Duurzame architectuur legt basis voor groene en sociale toekomst

Het Belgisch Ontwikkelingsagentschap (Enabel) besteedt veel aandacht aan ‘duurzame architectuur’. In Rwanda bijvoorbeeld ondersteunt het de sector van bouwmaterialen ‘Made in Rwanda’. Deze lokale materialen worden vervolgens ingezet voor de bouw van economische infrastructuur zoals ambachtencentra, lokale markten, jeugdcentra en verbindingswegen.

In Burundi kunnen jongeren een vak aanleren dat onder meer zijn toepassing vindt in de bouw: metser, lasser, loodgieter en zo meer. Enabel introduceerde er het concept ‘bouwwerfschool’: een bouwwerf die enkel werkt met pas afgestudeerden. Op die manier kunnen ze onmiddellijk na hun studies een eerste beroepservaring opdoen, terwijl ze begeleid worden door leraren en ervaren vakmensen.

In een duurzame architectuur doet men er goed aan beton zo veel mogelijk te vermijden. Beton moet in Rwanda en Burundi immers ingevoerd worden én de productie ervan verslindt energie. Lokale materialen daarentegen – denk aan stenen, bamboe en bijproducten uit de landbouw - zijn veel klimaat- en milieuvriendelijker.

Ook geperforeerde baksteen is uitermate veelbelovend. Het wordt gemaakt uit traditionele materialen en kan gewapende beton vervangen. De lokale productie ervan stimuleert de economie.

Enabel ziet erop toe dat er een ‘deugdzame cirkel’ ontstaat. Daarom is het niet alleen van belang om architecten op te leiden die geperforeerde bakstenen gebruiken, maar ook degelijke vakmensen die ervaring hebben met het materiaal. De gerealiseerde gebouwen vormen het overtuigende bewijs dat het materiaal werkt.

De sterke link met lokale bouwtradities maakt het onderhoud makkelijker en goedkoper. Bovendien geeft het werk aan talrijke jongeren. Verder ondersteunt Enabel bedrijven om meer te werken volgens de principes van een waarachtige circulaire economie.

Maar duurzame architectuur gaat verder dan duurzame materialen alleen. Het houdt eveneens in dat gemeenschappen betrokken worden. Want wie luistert naar de mensen, kan gebouwen en projecten realiseren die veel beter aansluiten bij hun noden. Zo kan je, als je een lokale markt aanlegt, er ook kleinere winkels op laten aansluiten. Op die manier voelen de kleine winkeliers zich niet uitgesloten. Je kan ook gemeenschappelijke tuinen integreren, zorgen voor afvalbeheer, jongeren en kunstenaars betrekken en zo meer.

Zoals Elodie Deprez, Enabel-medewerkster in Rwanda, het formuleert: ‘We beschouwen steden als levende wezens, met een complex ecosysteem dat plaats creëert voor burgers, milieu én private sector. Opdat ze zouden gedijen hebben ze allemaal ruimte nodig.’