Solide gezondheidssystemen om de COVID-19-pandemie aan te pakken

De COVID-19-pandemie stelt de gezondheidssystemen van ontwikkelingslanden zwaar op de proef. In normale omstandigheden kampen deze vaak al met gebrek aan degelijk personeel, uitrusting en financiering. Een toevloed aan COVID-19-patiënten kunnen zij veelal niet aan.

Maar ook andere noodzakelijke handelingen zijn niet altijd makkelijk uit te voeren: de snelle identificatie en isolatie van bevestigde gevallen, de opvolging en in quarantaine plaatsen van de contacten, en een heldere communicatie over voorzorgsmaatregelen.

De Belgische Ontwikkelingssamenwerking wil er daarom op toezien dat de nationale  gezondheidssystemen in de landen waar zij actief is, zo goed mogelijk ondersteund worden. Dat kan door de onmiddellijke noden te lenigen. Zo heeft het Belgisch ontwikkelingsagentschap (Enabel) in een aantal partnerlanden mondkapjes geleverd, naast handwaspakketten, ambulances en testkits voor laboratoria. Het ondersteunde de Nigerese overheid bij de coördinatie van een nationaal responsplan.

Maar ook de gezondheidssystemen zelf zullen ondersteund worden. Dat was altijd al de benadering van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking: niet focussen op specifieke ziektes, maar solide gezondheidssystemen helpen uitbouwen die zelf in staat zijn alle uitdagingen op gezondheidsvlak aan te gaan.

Bovendien plaatst België de gezondheidszorg steeds binnen een bredere context. Zo krijgen vrouwen en meisjes extra aandacht. Zij hebben – ook tijdens een pandemie – een hoge nood aan diensten rond ‘seksuele en reproductieve gezondheid en rechten’ (SRGR): familieplanning, opvolging van zwangerschap en abortus. Zij zijn ook vaak slachtoffer van seksueel geweld.

Het concept One Health drukt uit dat de gezondheid van mensen hecht verweven is met die van dieren en de natuur in het algemeen. De gezondheidszorg moet dus ook rekening houden met de interacties met de leefomgeving.

Ook voeding is essentieel voor een goede gezondheid. Een ondervoed persoon kan minder weerstand bieden aan infectieziekten. Maar door de COVID-19-pandemie raken veel kwetsbare mensen nog moeilijker aan voedsel.

Handhygiëne is een doeltreffende maatregel om de verspreiding van een pandemie tegen te gaan. Daarom kan je een degelijke gezondheidszorg niet los zien van een vlotte toegang tot proper water en sanitaire voorzieningen.

Sociale bescherming ten slotte kan ertoe bijdragen dat mensen gegarandeerd toegang hebben tot gezondheidszorg. Deze bescherming kan de vorm aannemen van allerlei inkomenstoelagen en kredieten.

België wil ook investeren in allerlei onderzoek zoals naar een vaccin tegen COVID-19 en snelle diagnosekits. Ons land beschikt daarvoor over heel wat expertise, zowel aan academische instellingen als bij bedrijven.

België schonk tevens 5 miljoen euro aan de Coalition for Epidemic Preparedness and Innovation (CEPI): een platform van private en publieke spelers die de handen in elkaar slaan om sneller vaccins te ontwikkelen. Het is essentieel dat een eventueel vaccin voor iedereen beschikbaar is.

In al haar acties sluit België zich aan bij de internationale gemeenschap: de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) voor de gezondheidszorg en het VN-Bureau voor de Coördinatie van de Humanitaire Hulp (OCHA) voor de humanitaire hulp. Want alleen een gecoördineerde aanpak kan voldoende doeltreffend zijn om de huidige pandemie klein te krijgen. Ook de coherentie tussen ontwikkeling, humanitaire hulp en vrede vormt daarbij een aandachtspunt.