Verenigde Naties (VN)

De opdracht en de werkzaamheden van de Verenigde Naties worden gestuurd door de doelstellingen en beginselen die zijn vastgelegd in het oprichtingsverdrag: het VN-Handvest.

Door haar internationaal unieke statuut en de bevoegdheden die het handvest haar verleent, kan de organisatie actie ondernemen om tal van grootschalige uitdagingen aan te gaan waarmee de mensheid in de 21e eeuw geconfronteerd wordt. Denk bijvoorbeeld aan vrede en veiligheid, de klimaatverandering, duurzame ontwikkeling, mensenrechten, ontwapening, terrorisme, humanitaire rampen, gezondheidscrisissen, gendergelijkheid en voedselzekerheid.

De Verenigde Naties heeft ook een belangrijke forumfunctie. De leden kunnen hun standpunten kenbaar maken in de Algemene Vergadering, de Veiligheidsraad en de Economische en Sociale Raad, maar ook in tal van andere organen en commissies die onder het VN-systeem vallen. De organisatie maakt een mondiale dialoog mogelijk die de lidstaten in staat stelt overeenstemming te bereiken en samen problemen op te lossen.

Aan het hoofd van de Verenigde Naties staat de secretaris-generaal. Sinds januari 2017 is dat de Portugees António Guterres. In juni 2021 werd hij door de Algemene Vergadering benoemd voor een tweede termijn.

De Verenigde Naties heeft zijn hoofdzetel in New York, maar is ook nadrukkelijk aanwezig in Addis Abeba, Bangkok, Beiroet, Genève, Nairobi, Rome, Santiago en Wenen, en heeft bureaus over de hele wereld. De organisatie telt zes officiële talen: Arabisch, Chinees, Engels, Frans, Russisch en Spaans.

U vindt hier meer informatie over de Verenigde Naties.

België is een fervent verdediger van de beginselen van het multilateralisme, dat onderdeel is van ons diplomatiek DNA. In een wereld waarin landen steeds afhankelijker worden en samenlevingen onderling meer dan ooit verbonden zijn, is internationale samenwerking een absolute noodzaak. Multilateralisme is bepalend voor internationale stabiliteit, een sterkere democratie en meer welzijn voor iedereen. De Verenigde Naties speelt hierin een doorslaggevende rol.

De doelstellingen van het Belgische buitenland- en ontwikkelingsbeleid zijn afgestemd op die van de Verenigde Naties en zijn gespecialiseerde programma’s, fondsen en agentschappen. Hierbij is ons land voorstander van duurzame en voorspelbare financiële bijdragen en zet het in op een grote politieke betrokkenheid in het VN-systeem. Zo zetelde ons land gedurende de periode 2019-2020 al voor de zesde keer in zijn geschiedenis als niet-permanent lid in de VN-Veiligheidsraad.

Socio-economisch komt ons land op voor een efficiënt en inclusief multilateralisme. België doet er samen met de internationale gemeenschap alles aan om de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s) te halen en steunt de inspanningen van de Verenigde Naties om de mensenrechten te bevorderen. Zo is ons land kandidaat voor een zitje in de VN-Mensenrechtenraad voor de periode 2023-2025. Sinds de oprichting van dit orgaan in 2006 was België al twee keer lid, namelijk van 2009 tot 2012 en van 2016 tot 2018.

Het multilateraal beleid van ons land kadert in dat van de EU. Zo onderschrijft ons land de Conclusies over EU-optreden ter versterking van een op regels gebaseerd multilateralisme, die de Raad van de Europese Unie op 17 juni 2019 heeft aangenomen en begin 2021 nog versterkt werden met een Joint Communication. In deze Raadsconclusies pleit de EU voor een doeltreffend, relevant en veerkrachtig multilateraal systeem dat trouw blijft aan de regels en beginselen van het VN-Handvest.

Multilateralisme met de Verenigde Naties als kern vormt de hoeksteen van het externe beleid van de EU. Als grootste collectieve financiële bijdrager spelen de EU en haar lidstaten een belangrijke rol bij het vaststellen van de multilaterale agenda. Sinds de COVID-19-pandemie stelt de EU nog meer en intensere multilaterale samenwerking in het vooruitzicht.

Net als de EU steunt ons land de noodzakelijke modernisering van de Verenigde Naties en pleit het voor hervormingen die de organisatie doeltreffender, transparanter, democratischer, representatiever en verantwoordelijker maken. Daartoe zijn betere werkmethodes in de Algemene Vergadering en hervormingen van de Veiligheidsraad van wezenlijk belang. Ook wil België de afstemming versterken tussen de drie grote domeinen waarin de Verenigde Naties actief zijn, namelijk vrede en veiligheid, duurzame ontwikkeling en mensenrechten.

Wilt u werken bij de VN? Ga dan naar deze pagina voor meer informatie.

In 2019-2020 zetelde België voor de zesde keer als niet-permanent lid in de VN-Veiligheidsraad. In februari 2020 nam ons land het voorzitterschap van dit orgaan waar. Tijdens zijn vorige mandaten (1947-1948, 1955-1956, 1971-1972, 1991-1992 en 2007-2008) pleitte België steeds voor een sterk multilateralisme. Ons land profileerde zich daarbij als bruggenbouwer en zette in op continuïteit, compromissen, een breed concept van veiligheid (inclusief humanitaire aspecten en mensenrechten), de naleving van het internationaal recht en Europese coördinatie.

Ook tijdens zijn voorbije mandaat vertolkte België in de Veiligheidsraad de multilaterale visie waarop ons buitenlandbeleid sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog is gestoeld. Ons land streefde ernaar een substantiële bijdrage te leveren aan de debatten over alle belangrijke internationale vraagstukken die door de Veiligheidsraad worden behandeld, met eigen accenten die onze waarden en specifieke expertise weerspiegelen. Onder het motto ‘Consensus smeden, bouwen aan vrede’ zette België daarbij in op zijn traditionele rol van bemiddelaar.

Tijdens zijn 2019-2020-mandaat besteedde België bijzondere aandacht aan thema’s waarin het al heel lang investeert:

• Preventie: internationale conflicten voorkomen door bemiddeling is een essentieel onderdeel van het Belgische buitenlandbeleid. Onder meer de bedreiging van de klimaatverandering voor de internationale vrede en veiligheid en de non-proliferatie van massavernietigingswapens vormden een prioriteit tijdens ons voorbije mandaat.
• Bescherming: ons land stelde zich tot doel de bescherming van kinderen in gewapende conflicten, de toegang tot humanitaire hulp en de strijd tegen straffeloosheid hoog op de internationale agenda te plaatsen. In de Veiligheidsraad was België voorzitter van de werkgroep Children and Armed Conflict.
• Efficiëntie: ons land streeft naar een doeltreffender operationeel beheer van de missies van de Verenigde Naties. In dit kader ondersteunt België de hervormingsinitiatieven van de secretaris-generaal, zoals ‘Action for Peacekeeping’.

Ook probeerde ons land ervoor te zorgen dat de EU-landen in de Veiligheidsraad vaker als blok optraden. Een andere prioriteit voor België was een grotere eensgezindheid tussen de zogenaamde ‘E10’ of ‘elected 10’, de tien verkozen niet-permanente leden van de Veiligheidsraad.

In een aantal dossiers speelde België een vooraanstaande rol. Zo was ons land co-penholder van het dossier rond de humanitaire situatie in Syrië en rond UNOWAS, het VN-bureau voor conflictpreventie in West-Afrika en de Sahel. België trad eveneens op als facilitator voor Resolutie 2231, die een einde maakte aan het VN-sanctieregime tegen Iran in het kader van het nucleair akkoord (Joint Comprehensive Plan of Action, JCPoA). Tot slot was ons land voorzitter van het Somalia Sanctions Committee en deed het dienst als focal point voor het Internationaal Strafhof (ICC).

Het feit dat België in vergelijking met andere landen van gelijkaardige grootte vaak verkozen wordt om in de Veiligheidsraad te zetelen, is een bewijs van het vertrouwen dat de internationale gemeenschap in ons land stelt. In het kader van de Benelux-samenwerking stelde België in het verleden bovendien zijn expertise ter beschikking door diplomaten te detacheren wanneer Nederland of Luxemburg in de Veiligheidsraad zetelden. Omgekeerd kan ook België tijdens zijn mandaten rekenen op de steun van de Benelux-partners.

U vindt hier meer informatie over de werking van de Veiligheidsraad.