Cijfer van april 2023: 16 km archieven

Onze FOD beschikt in totaal over 16 km archieven. Het koloniaal of Afrika-archief is met 10 km het grootste. Het diplomatiek archief is 4 km lang en het archief ontwikkelingssamenwerking 2 km.

Al kort na de onafhankelijkheid van België in 1830, op 25 februari 1831, werd het ministerie van Buitenlandse Zaken opgericht. Sindsdien werden de belangrijke documenten bijgehouden in een archief. Dit zogenaamde diplomatiek archief is ondertussen uitgegroeid tot 4 km.

Daarbij voegden zich na de koloniale periode in 1960 de archieven van het oude ministerie van Koloniën. Dit Afrika-archief of koloniale archief is niet minder dan 10 km lang.

Nadien startte België met ontwikkelingssamenwerking. Dat werd vroeger uitgevoerd door het Algemeen Bestuur voor Ontwikkelingssamenwerking (ABOS). Toen ontwikkelingssamenwerking bij Buitenlandse Zaken gevoegd werd, kwam het archief van ABOS over. Dat archief ontwikkelingssamenwerking is 2 km lang.

In totaal beschikt de FOD dus over 16 km archief.

Onze archieven bevatten best een aantal historische documenten. Zo beschikken we over de oorspronkelijke onafhankelijkheidsverklaring van België. Maar ook het koninklijk besluit dat de Belgische vlag beschrijft. Of nog de brief met de onafhankelijkheidsverklaring van Congo.

Toegankelijk voor iedereen

Het is een mythe dat de archieven verborgen worden voor het grote publiek. Iedereen die daar interesse voor heeft, kan ons schriftelijk of per mail contacteren. We sturen op uw vraag de inventaris door waarna u de dossiers die u interesseren kunt aanvragen. We leggen de dossiers dan voor u klaar en u kan ze in onze leeszaal doornemen. U kunt er gerust foto’s van nemen of de gewenste pagina’s inscannen.

Vorig jaar hebben 1255 bezoekers onze archieven geraadpleegd. Dat zijn in hoofdzaak studenten, academici of leerkrachten die bijvoorbeeld aan een boek of thesis werken of een voordracht voorbereiden. Meestal historici en politicologen, maar soms ook biologen, landbouwkundigen of zelfs architecten. Het Afrika-archief omspant immers heel uiteenlopende domeinen die alle in de kolonies aan bod kwamen: landbouwbeleid, gezondheidszorg, plannen van gebouwen in Congo en zo meer.

Andere bezoekers zijn op zoek naar informatie over bijvoorbeeld een grootvader die als ambtenaar in Congo gewerkt heeft. Want de archieven bevatten ook de dossiers van het personeel. Op dit moment bevinden de personeelsdossiers zich wel in het Algemeen Rijskarchief.

Nog steeds veel papier

We hebben het hier vanzelfsprekend over papieren archieven. Is papier nog wel van deze tijd? Er is effectief al een medewerker die gespecialiseerd is in digitale archivering. Toch blijven er ook vandaag nog veel papieren documenten. En dat zal op korte termijn niet veranderen. Er moeten immers nog behoorlijk wat problemen opgelost worden rond digitale archivering zoals hoe we de posts op sociale media moeten archiveren. Ook de digitalisering van het papieren archief is voorlopig nog niet aan de orde.

De meeste archieven worden bewaard in de kelders van het hoofdkwartier in Brussel. We zijn wel bezig met een geleidelijke verhuizing van het Afrika-archief naar het Algemeen Rijksarchief. Ongeveer de helft ervan heeft al een nieuwe thuis gevonden.