Cijfer van februari 2022: 12 adellijke titels in 2021

De Koning verleende vorig jaar aan 12 verdienstelijke landgenoten de persoonlijke (niet-erfelijke) titel van baron of barones.  Daarbij werd het evenwicht tussen man en vrouw en de taalgroepen scrupuleus gerespecteerd. Zo wordt deze selecte kring van nieuwe edelen elk jaar wat groter. 

De leden van de erfelijke adel zijn echter beduidend talrijker. Voor België gaat het om een 1200-tal families met zo’n 32.500 leden.

Dat weten we zo precies omdat België een van de weinige landen ter wereld is dat het adellijk statuut van zijn burgers officieel erkent en wettelijk regelt. De directie Protocol van onze FOD leverde in 2021 325 attesten van adeldom af.

Hoe komt het toch dat die toekenning van adellijke titels onder de minister van Buitenlandse Zaken valt? Een brokje geschiedenis maakt alles duidelijk. De adel stamt uit het zogenaamde 'Ancien Régime’, de periode vóór de Franse Revolutie. Die revolutie maakte een einde aan de adelstand. Maar toen onze regio in 1815 deel ging uitmaken van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden, werd de adel geleidelijk opnieuw erkend.

Bij de afscheiding van ons land in 1830 onderhandelde de Belgische minister van Buitenlandse Zaken jarenlang met Nederland over de boedelscheiding. Zo wilde hij onder andere de archieven van de Belgische adel terugkrijgen die zich in Den Haag bevonden. Het was dus maar normaal dat ons ministerie de voogdij kreeg over deze materie.

Artikel 113 van de Belgische Grondwet bepaalt dat de Koning adellijke gunsten (en titels) kan verlenen, zonder er een voorrecht aan te koppelen.

In wezen kan iedereen een adellijke titel aanvragen of je kan een titel aanvragen voor een andere persoon. Je stuurt daarvoor een gemotiveerd verzoek naar de koning. Deze stuurt de aanvragen door naar de Consultatieve Commissie die een advies formuleert. In die Commissie zetelen een aantal vooraanstaanden zoals professoren, provinciegouverneurs en mensen van adel. De directie Protocol verzorgt het secretariaat.

Als het verzoek aanvaard wordt, stuurt de minister van Buitenlandse Zaken het advies van de Commissie ter ondertekening naar de Koning. Meestal op 21 juli of 15 november overhandigt de Koning officieel de ‘adelbrieven’ aan de betrokkenen. Onder andere omwille van COVID ging dat vorig jaar niet door. Het aantal nieuwe adellijke titels is beperkt tot 12 per jaar.

Naast de Consultatieve Commissie is ook de Raad van Adel betrokken bij de verlening van adellijke titels. Zij helpt de adelbrieven opstellen en een wapenschild uitwerken van de nieuw-geadelde personen. Elke familie die tot de Belgische adel behoort, beschikt over minstens 1 adelbrief. Eén familie heeft er zelfs 9. Ook hier verzorgt de directie Protocol het secretariaat.  

Jaarlijks worden er tegelijkertijd ook 12 eretekens van hoog niveau verleend aan verdienstelijke landgenoten. Het betreft hier Nationale Orden zoals de Leopoldsorde en de Kroonorde, met graden zoals Commandeur en Grootofficier. Onze FOD coördineert de aanvragen voor de Nationale Orden van alle Federale Overheidsdiensten. De minister van Buitenlandse Zaken ondertekent de ‘oorkonden’, het officiële bewijs voor de toekenning van een ereteken in de Nationale Orden.

Protocol behandelde ook de toekenning van 76 decoraties aan buitenlanders en Belgen in het buitenland op voordracht van onze posten. Op verzoek van andere FOD’s en regionale overheden maakte de directie in 2021 ongeveer 15.500 oorkondes op, behandelde  ze 124 aanvragen voor onderscheidingen in de ridderorden en kende ze 365 eretekens voor de arbeid toe.