Afrika ten zuiden van de Sahara

België zet zich in Afrika in voor vrede en stabiliteit, respect voor de democratie en de mensenrechten, goed bestuur, ontwikkelingssamenwerking en economische wederopbouw. België stimuleert de regionale samenwerking waaraan gestalte wordt gegeven door de Afrikaanse Unie en andere regionale organisaties en pleit op de internationale fora voor de belangen van de Afrikaanse landen. Ons land besteedt bijzondere aandacht aan het maatschappelijk middenveld en ngo's en steunt hen in aanzienlijke mate.

Hoopgevende tekenen van economische vooruitgang in Afrika zijn de laatste jaren niet onopgemerkt gebleven. België schenkt in toenemende mate aandacht aan de diverse aspecten van de economische diplomatie. De toekenning van Leningen van Staat tot Staat aan een aantal Afrikaanse landen vormt hiervan een voorbeeld.
 

Angola

België ziet haar belangen in Angola groeien. Niet alleen omdat het land een partner in regionale vraagstukken is, maar ook omdat onze handelsrelaties meer aandacht verdienen, bijvoorbeeld in de luchtvaart- en diamantsector.
 

Burundi

De situatie in Burundi is een prioriteit in ons buitenlands beleid gelet op de historische band tussen onze twee landen. Burundi kwam in 2015 in een politieke crisis terecht omdat president Nkurunziza een derde mandaat wenste op te nemen, hetgeen leidde tot protesten waar hard tegen opgetreden werd. De verdere voortdurende aantasting van de politieke vrijheden hebben de internationale gemeenschap ertoe aangezet om te reageren. De Europese Unie heeft in 2016, op grond van artikel 96, maatregelen genomen om de steun op te schorten om de Burundese autoriteiten aan te moedigen vooruitgang te boeken op het domein van politieke openheid en mensenrechten. Tot op heden werd hier geen vooruitgang geboekt, maar de EU en de lidstaten werken aan het opnieuw op gang brengen van een dialoog op grond van artikel 96.

De recente verkiezing van de nieuwe president, Evariste Ndayishimiye, in mei 2020, opent nieuwe vooruitzichten voor een verbetering van de situatie en om onze relaties te normaliseren. Ondanks de moeilijkheden blijft België sterk betrokken bij Burundi. Het is haar belangrijkste bilaterale partner op het gebied van ontwikkelingssamenwerking. De Belgische samenwerking in Burundi richt zich op gezondheid, landbouw en onderwijs. Bovendien zijn in Burundi veel Belgische ngo's actief. Steunend op dit netwerk en zijn diepgaande kennis van Burundi, speelt België een leidende rol in de inspanningen van de internationale gemeenschap om dit land uit de politieke en economische crisis te halen.
 

Centraal-Afrikaanse Republiek

België heeft ook de schouders gezet onder de stabilisering en pacificering van de Centraal-Afrikaanse Republiek. Vanuit de VN-Veiligheidsraad (2019-2020) gaf ons land mee vorm aan het wapenembargo en het sanctiemechanisme tegen de spoilers van het vredesproces en aan het mandaat van MINUSCA, de VN-missie. Onder EU-paraplu kwamen met Belgische actieve betrokkenheid op het terrein de EU Training Mission en de EU Advisory Mission tot stand. ENABEL is actief in de goud- en diamantsector en werkt aan UNDP- en EU-programma’s ter ondersteuning van goed bestuur en ter voorbereiding van de parlements- en presidentsverkiezingen van begin 2021. Belgische magistraten zijn beschikbaar om te zetelen in het Bijzonder Strafhof dat in de steigers staat en ons land co-financiert bemiddelingsinspanningen tussen de religieuze gemeenschappen in Bangui en tussen de veertien gewapende groepen die het Vredesakkoord van Bangui in februari 2019 hebben onderschreven.
 

Democratische Republiek Congo (DRC)

Na langverwachte verkiezingen kondigde de nieuwe President Felix Tshisekedi bij zijn aantreden begin 2019 een ambitieus maar noodzakelijk hervormingsprogramma aan om de vele uitdagingen aan te pakken waar de DRC voor staat. Dat betekent zowel op het vlak van de socio-economische situatie van de bevolking als wat betreft de veiligheidssituatie in het Oosten van het land. Ook werden er snel maatregelen genomen om politieke opposanten en het middenveld opnieuw meer ruimte te geven om hun fundamentele rechten uit te oefenen. Het is duidelijk dat er in de DRC nog enorme uitdagingen op verschillende domeinen blijven bestaan die de volgehouden aandacht en een daadkrachtig optreden van de nieuwe regering in DRC vereisen.

België en de DRC hebben een geprivilegieerde historische band door de gemeenschappelijke geschiedenis die wij met elkaar delen. Het was in juni 2020 zestig jaar geleden dat de DRC zijn onafhankelijkheid verwierf en er een einde kwam aan het Belgische koloniale bestuur. Vandaag is er een rijke en zeer veelzijdige relatie, zowel tussen de officiële instellingen van België en de DRC als tussen de burgers van beide landen. Deze samenwerking uit zich op economisch, politiek, cultureel, militair en nog heel wat andere vlakken. Het land is ook het belangrijkste partnerland van de Belgische ontwikkelingssamenwerking en wij zijn de derde grootste bilaterale donor in de DRC.

Het Belgische beleid ten opzichte van de DRC wordt reeds geruime tijd gekenmerkt door het bevorderen en ondersteunen van initiatieven die gericht zijn op het verbeteren van de socio-economische situatie van de bevolking, het bevorderen van vrede en stabiliteit, goed en transparant bestuur, een verbetering van het ondernemingsklimaat, de consolidatie van de democratische rechtstaat en het respect voor de mensenrechten, alsook de strijd tegen de straffeloosheid.

België streeft die doelstellingen na via een evenwaardig partnerschap met de DRC dat gebaseerd is op wederzijds respect en binnen het kader van een open en eerlijke dialoog. Ook doet België er alles aan om haar internationale partners binnen de EU en de VN te sensibiliseren om het land te ondersteunen deze uitdagingen aan te gaan en om het lot van de Congolese bevolking telkens weer op de nationale en internationale agenda te plaatsen.
 

Gabon

Met Gabon werd de voorbije jaren een bijzondere militaire samenwerking uitgebouwd. Tweejaarlijks worden in de Gabonese jungle oefenmaneuvers georganiseerd onder de naam “Tropical Storm”. Dankzij de medisch-militaire samenwerking met de ULB en de Brusselse universitaire ziekenhuizen beschikt het militair hospitaal van Libreville over goed opgeleide militaire artsen en chirurgen.
 

Kameroen

Kameroen is traditioneel een belangrijke economische partner en een baken van politieke stabiliteit in het deel van Centraal-Afrika dat grenst aan de Sahel (Tsjaadmeer). Het land biedt weerstand aan de extremistische invloeden die heersen in de Sahel en geeft onderdak aan honderdduizenden vluchtelingen uit naburige landen. Sinds 2016 ontaardde het protest in de Engelstalige provincies van westelijk Kameroen in gewapend separatistisch geweld. België stelde haar communautaire expertise ter beschikking en zegde steun toe aan Zwitserse diplomatieke inspanningen en aan facilitering door Humanitarian Dialogue Centre uit Genève.
 

Republiek Congo

In 2018 heropende België haar ambassade in de Republiek Congo. De stabiliteit in de ruimere regio van de Grote Meren is gebaat bij een actieve diplomatieke verwevenheid met de naburige CIRGL-lidstaten. De economische banden met Congo-Brazzaville kenden de jongste jaren een groeiende belangstelling. De plannen voor de constructie van belangrijke verkeersinfrastructuur tussen de twee hoofdsteden langs weerszijden van de Congostroom maken van de regio een interessante investeringspool.
 

Rwanda

In Rwanda werd er sinds 1994 belangrijke vooruitgang geboekt, ondanks de littekens van de genocide die blijven wegen op de maatschappij. Het land kijkt vastberaden naar de toekomst en voert een voluntaristisch sociaaleconomisch ontwikkelingsbeleid. Om het hoofd te bieden aan een hoge bevolkingsdichtheid heeft Rwanda de ambitie om zijn economie, die momenteel nog sterk afhankelijk is van de landbouw, te diversifiëren door ze resoluut te oriënteren naar de dienstensector.

In het besef dat er een hechte band bestaat tussen vrede en democratische stabiliteit aan de ene en sociaaleconomische ontwikkeling aan de andere kant, staat België voor het behoud van haar programma’s voor ontwikkelingssamenwerking met Rwanda dat het tweede belangrijkste concentratieland is van onze bilaterale hulp. Deze hulp zal gepaard blijven gaan met een belangrijke dialoog, met name om betere garanties te krijgen voor de politieke vrijheden, de persvrijheid en de situatie van de ngo’s.

Het nieuwe bilaterale samenwerkingsprogramma ging in op 1 juli 2019 en werd gesloten voor de periode gaande van 2019 tot 2024. Het programma richt zich op drie sectoren: gezondheidszorg, landbouw en urbanisatie.

België heeft ook van de terugkeer van vrede en stabiliteit in de regio van de Grote Meren een prioriteit gemaakt. In dit verband verwelkomt ons land de toenadering tussen Kigali en Kinshasa evenals de regionale initiatieven. België zal de samenwerking tussen de landen in de regio blijven aanmoedigen of die zich nu inschrijft binnen het kader van de Internationale Conferentie van het Gebied van de Grote Meren (CIRGL) dan wel binnen de East African Community.

België besteedt, tot slot, veel aandacht aan justitie en verzoening in Rwanda. Ons land heeft de organisatie van de gacaca-rechtbanken gesteund. België was het eerste land buiten Rwanda dat op haar grondgebied vervolgingen en veroordelingen heeft ingesteld van personen die betrokken waren bij de genocide van 1994. Dit beleid wordt nog steeds verdergezet. De gerechtelijke samenwerking tussen België en Rwanda is zeer intensief.
 

Sahel

De Sahel (hier in de betekenis van de landen van de G5 Sahel: Mauritanië, Mali, Burkina Faso, Niger en Tsjaad) is een van de twee prioritaire aandachtzones van het Belgische Afrikabeleid. Om het hoofd te bieden aan de multidimensionale crisis waarmee de Sahel-staten geconfronteerd worden, zoals veiligheid, ontwikkeling, humanitair, politiek, klimatologisch, en nu ook sanitair, heeft België zich ten volle geëngageerd om hen te steunen samen met haar Europese en internationale partners. Het Belgisch engagement in de Sahel wordt ten uitvoer gebracht volgens de “globale aanpak”, volgens dewelke ons land coherentie en synergie tracht te realiseren tussen de actie van de onderscheiden departementen en andere federale actoren, zoals Buitenlandse zaken, Ontwikkelingssamenwerking en humanitaire hulp, Defensie, Binnenlandse zaken, Politie, Justitie, enzovoort, die allemaal bijdragen tot ons Sahelbeleid in brede zin.

België heeft haar diplomatiek postennetwerk in de regio versterkt. Sinds 2018 bevat dit netwerk drie ambassades in Mali, Niger en Burkina Faso. Deze drie landen zijn partnerlanden van onze ontwikkelingssamenwerking, waarvan de actie op het terrein zich toespitst op het herstel van de rechtsstaat, van de maatschappelijke basisdienstverlening (gezondheid, onderwijs en opleiding, binnenlandse veiligheid en justitie), en van de lokale ontwikkeling en veeteelt. Een belangrijk deel van de Belgische humanitaire hulp gaat eveneens naar de Sahel. De regio is daarnaast ook de voornaamste operationele zone voor onze defensie. In 2020 werden ongeveer 200 militairen ingezet in de multilaterale missies in Mali, namelijk de trainingsmissie van de EU in Mali (EUTM Mali), en de multidimensionale geïntegreerde missie van de Verenigde Naties voor de stabilisering van Mali (MINUSMA), en de bilaterale missies in Niger en in Burkina Faso.

Het engagement van België in de Sahel schrijft zich volledig in binnen het kader van het externe optreden van de Europese Unie, meer bepaald door de Belgische deelname aan de opdrachten van het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid, zowel civiel als militair, en door een financiële participatie in het noodtrustfonds voor Afrika. België is ook actief in de Saheldossiers van de VN, waar ons land als niet-permanent lid van de VN-Veiligheidsraad (2019-2020) heeft bijgedragen aan de besprekingen over de hernieuwing van het mandaat van de MINUSMA missie in Mali en over de situatie in de regio.
 

West-Afrika aan de Golf van Guinea

De westkust van Afrika blijft een belangrijke bekommernis voor ons land. De betrekkingen die België onderhoudt met de West-Afrikaanse kuststaten worden steeds hechter en bijzondere aandacht gaat uit naar de politieke ontwikkelingen in deze landen. De vitaliteit van de economische en commerciële banden met Senegal, Ivoorkust, Ghana, Nigeria, enzovoort, en de Belgische de ontwikkelingssamenwerking met Guinee, Senegal en Benin verdienen een speciale vermelding.
 

Benin

De Belgische ‘geïntegreerde benadering’ met partnerland Benin maakt van dit kleine West-Afrikaanse land een Belgisch ‘bruggenhoofd’ in de Golf van Guinea. De ‘Port Autonome de Cotonou’ sloot in 2018 een beheersovereenkomst met de ‘Port of Antwerp International’. Datsoort overeenkomst kan de basis vormen voor een verbetering van het investeringsklimaat. Aangezien de wateren van de Golf van Guinea, een scheepvaartroute die van cruciaal belang is voor de internationale handel tussen Afrika en Europa, zijn uitgegroeid tot de gevaarlijkste ter wereld, trad België toe tot de G7++ Friends of the Gulf of Guinea om het interregionaal proces van Yaounde inzake maritieme veiligheid, tussen de West- en Centraal-Afrikaanse kuststaten aan de Golf van Guinea, te versterken. Maar ook aan land helpt België bakens verzetten. De Belgische Federale Politie hielp bij de hervorming van de politiediensten in Benin en blijft, net als ENABEL, betrokken bij EU-projecten die de binnenlandse veiligheidsstructuren van de kuststaten schragen om het doorsijpelen van extremisme en terrorisme vanuit de Sahel te voorkomen.
 

Guinee

In Guinee, ook een partnerland van onze Ontwikkelingssamenwerking, werd het Belgisch Bureau in februari 2018 opgewaardeerd tot een Ambassade.
 

Ivoorkust

België heeft in november 2019 samen met Ivoorkust een workshop in Dakar (Senegal) georganiseerd over UNOWAS/Bureau van de VN voor West-Afrika. België is een belangrijke Europese economische partner van het land. De prinselijke economische missie van oktober 2017 heeft 135 ondernemingen samengebracht en de regionale missies volgen mekaar op. Talrijke Belgische firma’s zijn aanwezig in het land, zoals leveranciers van diensten, havensector, agro-industrie, enzovoort. Bio Invest opende in 2019 een antenne in Abidjan. Met 40% van de wereldproductie, is Ivoorkust met voorsprong de belangrijkste cacaoproducent in de wereld en de uitvoer van cacaobonen en half bewerkte producten naar België is belangrijk. Het multipartner platform van het Belgische initiatief Beyond Chocolate brengt de chocolatiers, de distributie, de autoriteiten, de universiteiten en de ngo’s samen maar evenzeer de ‘impact investors’, waaronder BIO Invest. De doelstelling is 100% duurzame Belgische chocolade te realiseren in 2025 en, in 2030, een eerlijk inkomen voor alle producenten van de waardeketen en een einde aan de ontbossing.
 

Nigeria

De belangrijkste speler in de regio is Nigeria. De grootste economie van het continent zal in 2050 het op twee na meest bevolkte land ter wereld zijn. De economie van de deelstaat Lagos is op zichzelf de derde grootste van het Afrikaanse continent. In de hoofdstad Abuja bevindt zich bovendien de zetel van de regionale organisatie voor economische samenwerking van West-Afrika (ECOWAS), een instelling die al geruime tijd aan geloofwaardigheid wint door zijn invloed op het vlak van regionale integratie, democratisering en conflictmanagement. Al deze redenen rechtvaardigen de aanwezigheid van België in deze federale “superstaat”. 
 

Senegal

België is al sinds meer dan 50 jaar een ontwikkelingspartner in Senegal. Het ontwikkelingsprogramma, zoals gezondheidszorg, ondernemerschap, vorming, loopt van 2019 tot 2023, parallel met het ‘Plan Sénégal Emergeant’. Senegal is overigens een belangrijke toeristische bestemming in de regio. De luchtverbindingen tussen België en Senegal worden verzekerd door regelmatige rechtstreekse vluchten van Brussels Airlines. België is sterk aanwezig op commercieel vlak, onder andere in de havensector. De prinselijke missie voorzien voor juni 2020 werd naar 2021 verschoven ten gevolge van de internationale gezondheidssituatie. België nam overigens in november 2019 deel aan het Internationaal Forum van Dakar over Vrede en Veiligheid.
 

België heeft ook aandacht voor Oost-Afrika, een van de minst begunstigde en zwaarst door conflicten getroffen regio’s van de wereld.
 

Ethiopië

De evolutie van het politieke proces in Ethiopië heeft de aandacht van België getrokken en dit in het bijzonder sinds de aanstelling van de nieuwe Eerste Minister Ahmed Abiy in 2018. De betrekkingen tussen onze twee landen zijn oud en het handelsluik is niet te verwaarlozen. De maatschappij Ethiopian Airlines vliegt op Brussel en op Luik (cargo) en meerdere Belgische investeerders zijn op het terrein aanwezig, meer bepaald in de tuinbouw, de fruitteelt en in het brouwerswezen. Er bestaat een belangrijke universitaire samenwerking (Vlaamse Interuniversitaire Raad/VLIR-UOS) en het Instituut voor Tropische Geneeskunde is in Ethiopië actief. België heeft herhaaldelijk meegefinancierd en deelgenomen aan het Tana High Level Forum on Security in Africa, dat jaarlijks door Ethiopië wordt georganiseerd.
 

Kenia

De situatie waarbij Kenia fungeert als “hub” voor Centraal-Afrika, en als centrum voor de Verenigde Naties op het Afrikaanse continent, komt overeen met de rol die België beoogt binnen de Europese Unie. Kenia is het voornaamste actieland van FINEXPO. België financiert in Kenia via dit mechanisme een portefeuille van een vijftiental projecten voor een totaal van meer dan 200 miljoen euro, zoals opvangstations van drinkwater, brandweerwagens, machines voor de verwerking van hospitaalafval, enzovoort. België is daarnaast aanwezig via de kanalen van de indirecte (professionele vorming, Africalia, …) en universitaire samenwerking (VLIR-UOS). Ook het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) is er actief. Hare Majesteit Koningin Mathilde heeft in 2018 een bezoek gebracht aan Kenia in haar hoedanigheid van Erevoorzitster van Unicef België en in het kader van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen.
 

Soedan

Onze aanwezigheid in de VN-Veiligheidsraad (2019-2020) heeft onze aandacht voor Soedan, een land met 40 miljoen inwoners, aangescherpt. De VN-missie UNAMID zal binnenkort plaats ruimen voor een nieuwe politieke missie die UNITAMS werd gedoopt. Het vraagstuk van de pacificatie van sommige zones in Soedan, zoals Darfoer, maar ook de regio’s Blauwe Nijl en Kordofan, bepaalt in sterke mate of de transitie zal slagen. De kwestie van het overgangsrecht is evenzeer een vraag waaraan ons land bijzondere aandacht besteedt. België heeft zich in Soedan geëngageerd in verschillende fasen, van 2007 tot vandaag, in het domein van drinkwatervoorziening dankzij ongebonden staatsleningen. In totaal gaat het 2678 pompen die afgeleverd werden voor de voorziening in drinkwater in afgelegen plaatsen. Deze Belgische steun werd in herinnering gebracht ter gelegenheid van de Sudan Partnership Conferentie van Berlijn op 25 juni 2020.
 

Somalië

De jongste jaren is de EU zeer actief geweest in het Somaliëdossier. Zo heeft de EU een belangrijk gedeelte ten laste genomen van de financiering van AMISOM, de vredeshandhavingsmacht van de AU die overigens werd verlengd tot februari 2021. Daar komen nog de operaties EUNAVFOR ATALANTA (bestrijding van piraterij langs de Somalische kusten, waaraan België ook meermaals heeft bijgedragen door het uitsturen van een fregat) en EUTM (vorming van Somalische militairen, waaraan in het verleden ook Belgische instructeurs hebben deelgenomen) bij. Daarnaast heeft ons land ook bijgedragen door samenwerking tussen de Belgische politie en UNSOM. Tot slot stelt ons land al gedurende vele jaren, via de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN, het VN-Ontwikkelingsfonds, het Internationale Rode Kruis, het Wereldvoedselprogramma of het Vluchtelingenagentschap van de VN, financiële middelen ter beschikking in termen van voedselhulp en noodhulp ten behoeve van Somalië en de naburige regio’s.
 

België is geaccrediteerd bij de Southern African Development Community (SADC).
 

Mozambique

Ook in andere landen van zuidelijk Afrika is België op diverse wijzen aanwezig. In Mozambique bijvoorbeeld, waar ons land vier ngo’s ondersteunt bovenop haar bilaterale ontwikkelingssamenwerking. In 2019 bracht Hare Majesteit de Koningin een bezoek aan Mozambique in haar hoedanigheid van Ambassadrice voor de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties.
 

Zimbabwe

Inzake Zimbabwe staat België achter de Europese aanpak en blijft de lokale autoriteiten bijstaan op het humanitaire vlak.
 

Zuid-Afrika

Sinds het aantreden van President Cyril Ramaphosa kennen onze bilaterale betrekkingen met Zuid-Afrika, die een brede waaier van domeinen beslaan, zoals academisch, cultureel, economisch, ontwikkelingssamenwerking, enzovoort, een nieuwe dynamiek. De opeenvolgende bezoeken van de ministers Reynders en De Croo aan Zuid-Afrika en de komst van president Ramaphosa naar Brussel in 2018 getuigen van dat nieuw elan. Zuid-Afrika is tegelijk een belangrijke handelspartner, een onvermijdelijke gesprekspartner inzake de Regio van de Grote Meren en het land zetelt gelijktijdig met België als niet-permanent lid van de VN-Veiligheidsraad voor de periode 2019-2020. Precies om deze redenen kozen heel wat Belgische actoren ervoor om een vertegenwoordiging in Zuid-Afrika te hebben: Flanders Investment and Trade (FIT), l’Agence wallonne à l’Exportation et aux Investissements étrangers (AWEX), Wallonie-Bruxelles International (WBI) en de Algemene Vertegenwoordiging van de Vlaamse Regering. Naast de dagelijkse contacten vindt er ook éénmaal per jaar een Belgische ‘indaba’, oftewel conferentie, plaats waarbij al deze Belgische partners in Zuid-Afrika samenkomen voor strategisch overleg.

België draagt bij tot de Zuid-Afrikaanse ontwikkeling via Belgische ngo’s zoals het Rode Kruis-Vlaanderen en de VVOB en via haar bijdragen aan multilaterale organisaties. De Belgische gemeenschap in Zuid-Afrika telt ongeveer 10 000 personen. Het aantal Belgische bedrijven dat investeert in Zuid-Afrika is aanzienlijk.
 

Sinds haar ontstaan is de Afrikaanse Unie (AU) van het grootste nut gebleken bij het zoeken naar oplossingen voor de talrijke crisissen in Afrika (“African ownership”). Conflictpreventie en crisisbeheer vormen momenteel de prioriteiten voor deze pan-Afrikaanse organisatie. De AU ontpopt zich als een belangrijke actor in de grote dossiers van Afrika en zal zich ook in de toekomst manifesteren als prioritaire Afrikaanse gesprekspartner. Tegen deze achtergrond acht ook België het opportuun om op structurele wijze een bilateraal partnerschap met de AU uit te bouwen. In dit verband heeft de Minister van Buitenlandse Zaken regelmatig de jaarlijkse AU-Top in Addis Abeba, waar de zetel van de organisatie gevestigd is, bijgewoond. Deze bezoeken zijn ook een gelegenheid geweest om de Belgische steun aan de AU concreet vorm te geven via projecten die hoofdzakelijk gericht zijn op institutionele capaciteitsopbouw. Onze ambassadeur in Addis Abeba, die ook geaccrediteerd is bij de AU, volgt van zeer dichtbij de materies die door deze organisatie worden aangesneden.

Overigens hebben sinds 2014 talrijke Afrikaanse landen ten zuiden van de Sahara kunnen genieten van de opleiding ‘diplomatieke praktijk’ die door het Egmontinstituut wordt georganiseerd. Het gaat om algemene of thematische opleidingen, zoals corruptiebestrijding, bemiddeling, enzovoort. Eind 2019 hebben ook ambtenaren van de Afrikaanse Unie voor het eerst kunnen genieten van dit programma en dat zal ook in 2020 het geval zijn.