-
Laatst bijgewerkt op
Wie is de wettelijke moeder van een kind ? Deze vraag wordt beantwoord door het nationale recht van de moeder.
Wie is de wettelijke vader? Deze vraag wordt beantwoord door het nationale recht van de vader.
Hoe wordt het ouderschap in het Belgisch recht vastgesteld?
De moederlijke afstamming tegenover een Belgische vrouw
Om te weten wie de moeder is van het kind volstaat het dat haar naam wordt vermeld in de geboorteakte. Indien de naam van de moeder niet vermeld wordt in de geboorteakte of indien er geen geboorteakte bestaat, kan de moeder haar kind erkennen. De moederlijke afstamming kan ook worden vastgesteld met een rechterlijk vonnis.
De vaderlijke afstamming tegenover een Belgische man
Sinds 1 juli 2007 worden de volgende regels toegepast:
Het kind dat tijdens het huwelijk wordt geboren heeft de Belgische echtgenoot van de moeder als vader. Uitzondering: de echtgenoot van de moeder wordt niet beschouwd als vader, indien het kind meer dan 300 dagen geboren is nadat:
- een rechterlijke beslissing de echtgenoten toestemming gaf om een afzonderlijke verblijfplaats te betrekken,
- de echtgenoten op een verschillend adres zijn ingeschreven in de bevolkingsregisters (behalve als zij nadien opnieuw op hetzelfde adres zijn ingeschreven).
Deze uitzonderingen gelden echter niet als de echtgenoten samen de geboorte van het kind hebben aangegeven.
Indien de moeder een nieuw huwelijk sluit en het kind geboren wordt tijdens dit nieuwe huwelijk, dan is de “nieuwe” Belgische echtgenoot de wettelijke vader.
Een kind dat geboren is buiten het huwelijk kan erkend worden door zijn Belgische vader met een vrijwillige akte. Het vaderschap van een Belgische man kan ook worden vastgesteld met een gerechtelijk vonnis.
Wanneer is een erkenning nodig?
Als bij de geboorte de afstamming van een kind naar Belgisch recht niet vaststaat, kan het erkend worden door de Belgische biologische vader of de Belgische biologische moeder.
Bij erkenning door een Belgische ouder (vader of moeder) moet het Belgisch recht worden toegepast.
Naar Belgisch recht kan het kind vóór (prenatale erkenning) of na de geboorte (postnatale erkenning) erkend worden. Het kan zelfs erkend worden indien het al het meerderjarig (18 jaar) is.
De erkenning kan naar Belgisch recht gedaan worden in de geboorteakte of in een afzonderlijke akte van de burgerlijke stand. Sinds 1 april 2018 kan een Belgische notaris geen erkenningsakten meer opstellen. De erkenning kan niet worden gedaan per testament.
Hoe erkennen? Iedere persoon die in België een kind wenst te erkennen moet hiervan aangifte doen bij de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente waar hij is ingeschreven, van de gemeente waar het kind is ingeschreven, van de gemeente waar de persoon die zijn voorafgaandelijke toestemming moet geven is ingeschreven of van de gemeente van geboorte van het kind.
Indien geen van deze personen ingeschreven is in de bevolkingsregisters van deze gemeenten of indien de huidige woonplaats van hen of één van hen, om wettelijke redenen niet met de inschrijving samenvalt, kan de aangifte worden gedaan bij de ambtenaar van de burgerlijke stand van de feitelijke woonplaats van één van hen.
In andere gevallen kan de verklaring worden afgelegd bij de ambtenaar van de burgerlijke stand van Brussel.
Een Belgisch beroepsconsulaat in het buitenland kan een erkenningsakte op maken voor een kind dat erkend wordt door een Belgische persoon die tevens is ingeschreven in de consulaire bevolkingsregisters.
Erkenning door de Belgische moeder
Een Belgische vrouw die van een kind is bevallen, moet haar kind alleen erkennen indien er geen geboorteakte werd opgemaakt of indien haar naam niet in de geboorteakte voorkomt. Noch de vader, noch het kind moeten toestemmen in die erkenning.
Erkenning door de Belgische vader
Alvorens een Belgische vader een kind kan erkennen dient hij eerst na te gaan dat er nog geen wettelijke vaststelling is van de afstamming tegenover een andere vader of een meemoeder. Dit kan onder meer het geval zijn als de moeder met een andere man of vrouw is gehuwd.
Indien dat het geval is, moet deze afstamming eerst worden betwist en rechtsgeldig worden uitgeklaard. Vervolgens kan de Belgische vader het kind erkennen.
Sinds 1 juli 2007 is erkenning mogelijk met toepassing van volgende regels.
De erkenning kan slechts plaatsvinden indien de nodige toestemmingen worden gegeven. Als het kind jonger is dan twaalf jaar, moet de moeder haar toestemming geven. Als het kind tussen de twaalf en achttien jaar oud is, moeten de moeder en het kind toestemmen. Als wie erkend wordt 18 jaar of ouder is, dan moet enkel deze persoon toestemmen.
Indien de Belgische vader gehuwd is met een andere vrouw dan de moeder van het kind, moet zijn echtgenote aangaande de erkenning ingelicht worden per aangetekende brief of per deurwaardersexploot.
Wat met een buitenlandse akte die de afstamming vaststelt?
Een buitenlandse geboorteakte of erkenningsakte kan het moederschap van een Belgische vrouw of het vaderschap van een Belgische man tegenover een kind vast stellen als voldaan is aan de voorwaarden die door het Belgische recht worden gesteld (zie hierboven). Indien dat het geval is én het document beantwoordt aan de formele vereisten voor erkenning (indien nodig werd het gelegaliseerd, geapostilleerd, vertaald), kan de akte geregistreerd worden in de DABS door een bevoegde Belgische ambtenaar van de burgerlijke stand, bij uw gemeente in België of in sommige gevallen bij een Belgisch consulaat. U kunt daarna van die akte steeds, op een eenvoudige manier, afschriften of uittreksels krijgen.
Voor meer inlichtingen hierover raadpleeg de rubriek Akten van de burgerlijke stand.
Heeft het erkende kind de Belgische nationaliteit?
Voor meer inlichtingen hierover raadpleeg de rubriek Nationaliteit.
Welke familienaam draagt het erkende kind?
Voor meer inlichtingen hierover raadpleeg de rubriek Naamgeving.
Meemoederschap
Sedert 1 januari 2015, kunnen Belgische meemoeders een afstammingsband met hun kinderen creëren zonder hen hiervoor te moeten adopteren.
De vaststelling van de afstamming ten aanzien van de Belgische meemoeder gebeurt op dezelfde wijze als de vaststelling van de afstamming ten aanzien van de Belgische vader.
Meer inlichtingen over het meemoederschap:
FOD Justitie - Meemoederschap van kracht
Kinderen die uit een draagmoeder worden geboren
De huidige Belgische wetgeving behandelt de kwestie van het draagmoederschap of van kinderen geboren uit een draagmoeder, momenteel niet.
Ten gevolge van dit juridisch vacuüm ziet de Belgische federale overheid zich genoodzaakt om geen enkel rechtsgevolg te erkennen aan buitenlandse documenten die in dit kader werden opgemaakt (geboorteakte, vonnis, …).
Dit geldt zelfs indien de buitenlandse wettelijk procedure nauwgezet gevolgd werd en de documenten behoorlijk gelegaliseerd of geapostilleerd werden voor gebruik in België. Wat in het buitenland rechtsgevolgen creëert, wordt niet automatisch erkend in de Belgische interne rechtsorde.
Als een Belgische burger besluit om in het buitenland een procedure voor draagmoederschap te volgen, zal de Belgische federale overheid weigeren om het vader- of moederschap van rechtswege te erkennen, zelfs indien de lokale wetgeving gevolgd werd.
Gezien de bevoegdheden van eenieder en voor de redenen hierboven opgesomd, volgt hieruit dat:
- geen Belgisch paspoort, ook geen voorlopig paspoort, door de FOD Buitenlandse Zaken zal worden afgegeven aan een kind geboren uit een draagmoeder;
- geen enkel laissez-passer noch visum, door de Dienst Vreemdelingenzaken zal worden uitgereikt aan een kind geboren uit een draagmoeder.
Bij gebrek aan een mogelijkheid om een reisdocument te verkrijgen dat het kind, geboren uit een draagmoeder, toelaat om te reizen zullen de wensouders zich moeten richten tot de bevoegde Belgische rechtbank.
Voor meer inlichtingen over dit onderwerp kunt u contact opnemen met: