Landen

Situatie in Burundi

Burundi is een klein land in Oost-Afrika dat niet aan de zee grenst. De oppervlakte is vergelijkbaar met die van België. Het is een van de armste landen ter wereld.
 

Economische situatie

De economie in Burundi is weinig gediversifieerd en kwetsbaar omwille van het klimaat. De beperkte en onstabiele export hangt hoofdzakelijk af van de thee- en de koffieteelt. De export lijdt echter onder de sterk schommelende prijzen op de internationale markt.

Verder blijft het aantal buitenlandse investeringen beperkt, terwijl de inflatie stijgt. De COVID-19-crisis heeft een negatief effect op de omvang van de informele economie, de reddingsboei voor de meest arme mensen.
 

Politieke situatie

De politieke crisis in de nasleep van de verkiezingen van 2015 heeft de Burundese samenleving alleen maar kwetsbaarder gemaakt. De sectoren die de meeste jobs creëren, hebben sterk te lijden gehad onder de bevolkingsverplaatsingen, prijsstijgingen en beperkte lokale en buitenlandse investeringen.

Bijzonder onstabiele periodes doen de binnenlandse vraag dalen en veroorzaken dus een economische vertraging.
 

Demografische situatie

De demografische groei verhoogt de druk op de beschikbaarheid van landbouwgrond. Tegelijkertijd is 90% van de bevolking afhankelijk van de overlevingslandbouw.

Bestaande plannen en programma's

Burundi heeft een Nationaal Ontwikkelingsplan aangenomen dat gebaseerd is op de sociaaleconomische ontwikkeling van het land. Dit document uit 2018 is de belangrijkste referentie op het vlak van ontwikkelingsstrategie van het land. De belangrijkste pijlers zijn:

• duurzame ontwikkeling;
• versterking van de economische en maatschappelijke weerbaarheid;
• klimaatverandering.

In 2021 werd het Nationale Programma voor Vrede, Sociale stabiliteit en Economische groei uitgewerkt. De prioritaire thema’s zijn:

• een goed bestuur;
• de volksgezondheid;
• de landbouw;
• de veeteelt en sociaaleconomische infrastructuren;
• de tewerkstelling van jongeren en industrialisering;
• de sociale bescherming;
• vrede en verzoening.

De Belgische ontwikkelingssamenwerking in Burundi gebeurt via verschillende kanalen:

• gouvernementele ontwikkelingssamenwerking;
• niet-gouvermentele samenwerking;
• multilaterale ontwikkelingssamenwerking.

Daarnaast is er ook

• humanitaire hulp;
• transitionele ontwikkeling en goed bestuur.

Gouvernementele samenwerking

De Belgische gouvernementele samenwerking in Burundi wil de levensomstandigheden van de bevolking in het land verbeteren. De samenwerking verloopt via partnerschappen met de publieke instellingen van het land, alsook met organisaties van het maatschappelijk middenveld.

Landbouw

De landbouw is een cruciale sector voor de ontwikkeling in Burundi. Maar liefst 90% van de actieve bevolking doet aan landbouw. De sector voorziet in 95% van de voedselbehoeften. Er zijn echter heel wat structurele problemen die de groei bemoeilijken:

• de lage productiviteit;
• de versnippering van de landbouwgrond;
• het slechte waterbeheer;
• de problemen bij de verwerking en de bewaring van producten.

België biedt een aanzienlijke en geïntegreerde steun aan de ontwikkeling van de landbouwsector:

• de aanleg van waterinstallaties op ongeveer 4.000 hectare en de ondersteuning van de watergebruikers;
• de bescherming van stroomgebieden;
• de begeleiding van boerenorganisaties en zaaigoedproducenten;
• steun aan kleine landbouwbedrijven en aan landbouwonderzoek, voor een betere verwerking en benutting van de oogsten.
   

Gezondheid

Het doel van deze samenwerking is om aan de hele bevolking de toegang tot een kwalitatieve gezondheidszorg te waarborgen.

Via Enabel, het ontwikkelingsagentschap, ondersteunt België:

• het opzetten van een doeltreffend opvolgsysteem voor de gezondheidszorg;
• de verbetering van de technische werking van de zorginstellingen.
   

Onderwijs

Burundi heeft het basisonderwijs en de beroepsopleidingen hervormd. Deze hervorming houdt vooral het volgende in:

• het onderwijssysteem aanpassen aan de realiteit van het land;
• het basisonderwijs uitbreiden van 6 tot 9 jaar;
• beroepsopleidingen organiseren volgens modules.

De Belgische Ontwikkelingssamenwerking werkt mee aan twee specifieke aspecten van de onderwijssector:

1. de pedagogie, met hulp bij de herziening van programma’s, de opleiding van leerkrachten en de levering van didactisch materiaal.
2. de doorstroming, met de verhoging van de kwaliteit van het opleidingsaanbod, in overeenstemming met de economische noden, de doorstroming van afgestudeerden naar de arbeidsmarkt en de verbetering van de infrastructuur van de beroepsopleidingen.

Niet-gouvernementele samenwerking

De Organisaties van het lokale maatschappelijk middenveld spelen een belangrijke rol in Burundi en zijn erkend als partners van de staat. Ze dragen bij tot:

• de ontwikkeling en de uitvoering van constructieve mechanismen om de democratische participatie te versterken;
• het vertrouwen van burgers in hun regering herstellen;
• de inclusie van kwetsbare groepen en de bevordering van hun rechten.
   

Strategische doelstellingen

In Burundi zijn 25 Belgische actoren van de niet-gouvernementele samenwerking actief. Ze werken samen met het lokale maatschappelijk middenveld rond een aantal strategische doelstellingen:

• bijdragen tot de ontwikkeling van een onafhankelijk, sterk, competent en verantwoordelijk maatschappelijk middenveld;
• bijdragen tot een betere gezondheidszorg en het welzijn van de Burundese bevolking, met een bijzondere aandacht voor de meest kwetsbare mensen;
• bijdragen tot de voedselveiligheid, de voeding verbeteren en een duurzame landbouw en veeteelt bevorderen;
• de ontwikkeling van een vreedzame maatschappij en de rechtstaat bevorderen door bij te dragen tot de naleving van de mensenrechten, alsook de oplossing van conflicten via rechtsprocessen die deze rechten respecteren;
• de sociale gelijkheid en de gendergelijkheid bevorderen in alle sectoren door een participatieve en inclusieve aanpak te hanteren die rekening houdt met de genderaspecten.
   

Academische samenwerking

De academische samenwerking ondersteunt partnerschappen tussen hoger onderwijsinstellingen in België en Burundi.

Het doel is om de onderwijscapaciteiten, het onderzoek en de dienstverlening te versterken en zo bij te dragen aan de globale uitdagingen van de Agenda 2030.

Multilaterale samenwerking

België draagt ook bij tot de verwezenlijking van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen in Burundi via partnerschappen met de Verenigde Naties, de Wereldbank en de Europese Unie.

Deze multilaterale samenwerking wordt vooral gerealiseerd via een beleid van core funding, namelijk bijdragen aan de algemene middelen van onze partnerorganisaties. Dit zorgt ervoor dat de middelen flexibel ingezet kunnen worden, in functie van de meest dringende noden.

Wilt u meer weten over de activiteiten van onze multilaterale partners in Burundi en hun bijdragen aan de DDO’s? Kijk dan zeker op deze websites:

• UNICEF, de Kinderrechtenorganisatie van de Verenigde Naties;
• PNUD, het ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties;
• UNFPA, het Bevolkingsfonds van de Verenigde Naties;
• UNWOMEN – VN Vrouwen;
• FAO, de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties;
• WHO, de Wereldgezondheidsorganisatie;
• IAO, de Internationale Arbeidsorganisatie;
• IOM, de Internationale Organisatie voor Migratie;
• OHCHR, het Bureau van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de Mensenrechten;
• UNAIDS, het gezamenlijk programma van de Verenigde Naties voor hiv/aids;
• CGIAR, het internationale onderzoeksprogramma voor de landbouwsector;
• UNEP, het Milieuprogramma van de Verenigde Naties.

Een andere dimensie van onze multilaterale samenwerking in Burundi is steun aan meer specifieke initiatieven (earmarked) of aan multidonoren zoals:

• het programma UNFPA Supplies voor de levering van materiaal en verzorgingsmiddelen ten behoeve van seksuele en reproductieve gezondheid;
• het project van UNWOMEN: African Girls Can Code Initiative;
• het project van de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO): Global Flagship Program Social Protection Floors for All (2^nd phase);
• het project Climate Promise van UNDP, over de bijdragen die op nationaal niveau bepaald worden (NDC’s);
• GAVI, de Globale Alliantie voor Vaccinatie;
• GPE, het Globale Partnerschap voor Onderwijs;
• GFATM, het Globale Fonds dat zich inzet in de strijd tegen hiv, tuberculose en malaria;
• GEF, het Global Environment Facility;
• LDCF, het Fonds voor minst ontwikkelde landen;
• het Programma van jonge deskundigen “JPO” van de Verenigde Naties.

Tenslotte draagt ons land ook sterk bij aan de projecten die de Europese Unie en de volgende ontwikkelingsbanken uitvoeren:

• de Wereldbank;
• de BAD, Afrikaanse Ontwikkelingsbank;
• het Internationaal Monetair Fonds.
   

Humanitaire hulp

Burundi bevindt zich in een bijzonder kwetsbare context vanwege klimaatverandering. De klimaatverandering ligt aan de basis van de meeste humanitaire noden, maar ook instabiele periodes en decennialange conflicten maken het land fragiel.

Als gevolg van een gewelddadige politieke crisis in 2015 zijn heel wat inwoners van Burundi moeten vluchten naar de buurlanden. Na de vreedzame machtsoverdracht na de verkiezingen in 2020, is de veiligheidssituatie in het land echter aanzienlijk verbeterd.

Burundi krijgt tegenwoordig ook regelmatig af te rekenen met natuurrampen die de reeds fragiele humanitaire situatie nog meer onder druk zetten. Bovendien leidt dit tot nieuwe vluchtelingenstromen en mensen die zich binnen het land verplaatsen.

De directe Belgische humanitaire hulp in Burundi focust traditioneel op twee thema’s:

1. de versterking van de lokale Burundese actoren om de bestaande kwetsbaarheden te trotseren en op te lossen. Het gaat dan zowel om natuurrampen als om sociaaleconomische problemen.
2. de bescherming en de duurzame huisvesting van binnenlandse vluchtelingen en andere kwetsbare groepen.
    

Transitionele ontwikkeling en goed bestuur

Er werden reeds verschillende projecten tot stand gebracht om het sociale weefsel in Burundi te versterken en de overgangsjustitie te ondersteunen.

In Burundi overlegt België ook regelmatig met andere actoren van de ontwikkelingssamenwerking (lokale organisaties, andere donoren, andere ngo’s) rond de volgende thema’s:

• de versterking van het democratische eigenaarschap van de partners;
• de afstemming op hun beleid, procedures en beheerssystemen;
• de harmonisatie met de andere donoren;
• resultaatgericht beheer;
• wederzijdse verantwoordelijkheden;
• een betere voorspelbaarheid van de beschikbare middelen.