Landen

Sociaal-politieke situatie in Mali

Mali is een van de armste landen ter wereld. Het Sahelland heeft geen kustlijn en kampt al drie decennia met lange periodes van grote droogte. Er zijn ook politieke crises en de aanwezigheid van jihadistengroepen op het grondgebied.
 

Politieke situatie

In 2012 kreeg Mali te maken met een politiek-militaire crisis, gekenmerkt door: een aanval van de Toearegrebellen, een staatsgreep, de bezetting van twee derde van het grondgebied door jihadisten en een militaire interventie door Frankrijk.

In 2013 maakten presidents- en parlementsverkiezingen plaats voor een overgangsregering, legitieme instellingen en een fase van wederopbouw.

Als gevolg van de politiek-militaire crisis is er een grote internationale aanwezigheid in Mali, vooral via de vredesmissie ‘United Nations Multidimensional Integrated Stabilization Mission in Mali’ (Minusma). Deze missie verliet het land eind 2023.

In augustus 2020 werd de regering echter ten val gebracht door een staatsgreep, gevolgd door een tweede staatsgreep in mei 2021. In 2024 is het nog steeds wachten op een terugkeer naar de grondwettelijke orde.
 

Demografische situatie

De bevolking in Mali staat voor gigantische uitdagingen op het vlak van ontwikkeling en de strijd tegen armoede.

Het klimaat van geweld vertraagt, en verhindert zelfs, de heropbouw van de staat alsook de investeringen in infrastructuur en uitrustingsgoederen. Ook het werk van ngo’s en de economische ontwikkeling staan onder grote druk.

De vastgelopen cyclus van geweld leidt tot een opstapeling van afpersingen en schendingen van de mensenrechten van de gemeenschappen, de regelmatige vernietiging van dorpen en kampen en de gedwongen ontheemding van mensen. Vooral Malinese vrouwen worden getroffen.
 

Klimaatsituatie

Mali is erg gevoelig voor de klimaatverandering. Dat blijkt uit de toename van extreme weersomstandigheden, zoals periodes van droogte of overstromingen.

Het wisselende klimaat en klimaatverandering verergeren de menselijke druk op de bodem, watervoorraden en andere natuurlijke hulpbronnen. Het klimaat heeft ook een directe impact op de bestaansmiddelen van twee derde van de Malinese bevolking, die leeft van de landbouw, veeteelt, visserij en bosbouw.
 

Mali, een kwetsbare staat

De OESO kenmerkt Mali als een kwetsbare staat, wat gepaard gaat met specifieke richtlijnen voor ontwikkelingssamenwerking. In overleg met andere donoren besteedt België een bijzondere aandacht aan:

• de strijd tegen de fundamentele oorzaken van instabiliteit;
• de bevordering van de rechtsstaat;
• de strijd tegen corruptie;
• mensenrechten;
• de civiele ruimte voor de bevolking in Mali;
• democratisering.

De Belgische ontwikkelingssamenwerking in Mali gebeurt via verschillende kanalen:

• gouvernementele ontwikkelingssamenwerking;
• niet-gouvermentele samenwerking;
• multilaterale ontwikkelingssamenwerking.

Ook is er

• humanitaire hulp;
• transitionele ontwikkeling en goed bestuur.

Gouvernementele ontwikkelingssamenwerking 

België werkt al een dertigtal jaar samen met Mali. De Belgische gouvernementele samenwerking zet in op:

• duurzame en inclusieve groei die jobs creëert;
• staatshervorming;
• vrede en veiligheid;
• de strijd tegen armoede.

Het lopende gouvernementele programma van ontwikkelingssamenwerking is toegespitst op de verbetering van twee sectoren:

1. het lokale democratische bestuur;
2. plattelandsontwikkeling en voedselveiligheid.

De samenwerking hanteert een territoriale aanpak, gefocust op de regio Koulikoro. Daarnaast wordt de capaciteitsversterking van de instellingen en van de actoren van het maatschappelijk middenveld op regionaal niveau ook beschouwd als een transversale pijler van het programma.
 

Meer lokale verantwoordelijkheden

Het decentralisatiebeleid in Mali geeft meer verantwoordelijkheden en middelen aan de lokale gemeenschappen. Dit proces is cruciaal om de democratie, de lokale ontwikkeling en de strijd tegen armoede te verankeren.

In de regio Koulikoro:

• versterkt België de capaciteit van de lokale verkozenen en hun administratie via opleidingen;
• ondersteunt ons land het beheer van lopende zaken, zoals de inning van belastingen of de verbetering van de diensten voor burgerlijke stand;
• financiert België een deel van de uitrustingen en infrastructuur die nodig zijn voor de goede uitvoering van de openbare diensten.

De uiteindelijke doelstelling is om de kwaliteit van de openbare diensten, de economische ontwikkeling en het inclusieve lokale bestuur te verbeteren.
 

Plattelandsontwikkeling

De pastorale veeteelt speelt een sleutelrol in de Malinese economie en in de strijd tegen voedselonzekerheid. België werkt over de hele waardeketen vanaf de teelt tot:

• de genetische verbetering van lokale dierenrassen;
• een beter technisch beheer van kuddes;
• de toegang tot weilanden;
• de optimale benutting van de dierlijke producten.

Bovendien begeleidt de Belgische gouvernementele samenwerking de opstart en de ontwikkeling van viskwekerijen in de regio Sikasso, waar heel wat kinderen lijden aan ondervoeding.

Ten slotte versterkt België de institutionele capaciteiten van het ministerie van Veeteelt en Visvangst op het vlak van monitoring en evaluatie, statistieken, coördinatie en de ontwikkeling van openbaar beleid.
 

Klimaat

De regionale portefeuille “klimaat in Sahel” bevat een luik over Mali. De globale doelstelling van deze samenwerking is:

• het geïntegreerde beheer van natuurlijke hulpbronnen verbeteren;
• de natuurlijke ecosystemen van het Sahelgebied op een duurzame manier herstellen.

Om deze twee doelstellingen te behalen, moeten we strijden tegen woestijnvorming en de negatieve effecten van de klimaatverandering. Het gaat ook om de versterking van de weerbaarheid van de bevolking in het Sahelgebied, die in kwetsbare omstandigheden leven.

Dat gebeurt door de lokale actoren te begeleiden en te versterken, op nationaal en regionaal niveau, en door in te zetten op samenwerking en informatie- en expertisedeling.

Niet-gouvernementele samenwerking

De niet-gouvernementele actoren van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking werken nauw samen met organisaties in Mali, zowel met het maatschappelijk middenveld als met openbare instellingen.

De belangrijkste doelstelling is om het maatschappelijk middenveld te versterken en zo ongelijkheden te verminderen.
 

Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen

11 Belgische actoren van de niet-gouvernementele samenwerking werken vanuit een gezamenlijk strategisch kader. De gezamenlijke doelstellingen van deze actoren in het kader van de lopende programma’s zijn gebaseerd op de Doelstellingen voor duurzame ontwikkeling, zoals bepaald door de Verenigde Naties:

• honger beëindigen, voedselzekerheid waarborgen, voeding verbeteren en duurzame landbouw bevorderen;
• vreedzame en inclusieve samenlevingen bevorderen met het oog op duurzame ontwikkeling, toegang tot justitie voor iedereen en doeltreffende en verantwoordelijke instellingen op alle niveaus;
• voor iedereen, op een gelijke manier de toegang tot een kwalitatief onderwijs waarborgen, alsook levenslang leren voor iedereen bevorderen;
• een goede gezondheid voor iedereen en het welzijn voor iedereen op iedere leeftijd waarborgen;
• toegang tot duurzaam beheerd drinkwater en sanering waarborgen voor iedereen.

Multilaterale samenwerking

België ondersteunt ook de verwezenlijking van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen in Mali via partnerschappen met de agentschappen van de Verenigde Naties, de Wereldbank en de Europese Unie.

Deze multilaterale samenwerking verloopt hoofdzakelijk via een beleid van core funding, namelijk bijdragen aan de algemene middelen van onze partnerorganisaties. Dit zorgt ervoor dat de middelen flexibel ingezet kunnen worden, in functie van de meest dringende noden.

Wilt u meer weten over de activiteiten van onze multilaterale partners in Mali en hun bijdragen aan de DDO’s? Kijk dan zeker op de websites van deze verschillende agentschappen en organisaties:

• UNICEF, de Kinderrechtenorganisatie van de Verenigde Naties
• UNDP, het ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties
• UNFPA, het Bevolkingsfonds van de Verenigde Naties
• UNWOMEN – VN Vrouwen
• FAO, de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties
• WHO, de Wereldgezondheidsorganisatie
• IAO, de Internationale Arbeidsorganisatie
• IOM, de Internationale Organisatie voor Migratie
• OHCHR, het Bureau van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de Mensenrechten
• UNAIDS, het gezamenlijk programma van de Verenigde Naties voor hiv/aids
• CGIAR, het internationale onderzoeksprogramma voor de landbouwsector
• UNEP, het Milieuprogramma van de Verenigde Naties

Een andere dimensie van onze multilaterale samenwerking in Mali is de steun aan meer specifieke initiatieven (earmarked) of aan multidonoren zoals:

• het project UNFPA Supplies voor de levering van materiaal en verzorgingsmiddelen ten behoeve van seksuele en reproductieve gezondheid
• het project UNWOMEN – African Girls Can Code Initiative
• het project Climate Promise van UNDP over de bijdragen die op nationaal niveau bepaald worden (NDC’s)
• GAVI, de Globale Alliantie voor Vaccinatie
• GPE, het Globale Partnerschap voor Onderwijs
• GFATM, het Globale Fonds dat zich inzet in de strijd tegen hiv, tuberculose en malaria 
• GEF, het Global Environment Facility
• LDCF, het Fonds voor minst ontwikkelde landen
• GCF, Green Climate Fund
• het Programma van jonge deskundigen “JPO” van de Verenigde Naties

Ten slotte draagt ons land ook sterk bij aan de projecten die de Europese Unie en de volgende ontwikkelingsbanken uitvoeren:

• de Wereldbank
• de BAD, Afrikaanse Ontwikkelingsbank
• de BOAD, de West-Afrikaanse Ontwikkelingsbank
• het Internationaal Monetair Fonds

Mali bevindt zich in een complexe crisissituatie door conflicten en onveiligheid, grote bevolkingsstromen, een onstabiele sociaal-politieke situatie, klimaatschokken en epidemieën.

Door het lopende conflict en de onregelmatige neerslag, is er een groot probleem op het vlak van voedselveiligheid. De mensenrechten en het humanitaire internationale recht worden regelmatig geschonden.

De directe Belgische humanitaire hulp in Mali is gericht op de bescherming van de bevolking. Daarbij gaat er een bijzondere aandacht naar kinderen en jongeren in vluchtelingenkampen, alsook naar de preventie van seksueel en gender-gerelateerd geweld.

In het kader van de transitionele ontwikkeling en goed bestuur heeft België verschillende projecten gelanceerd, in het bijzonder in de strijd tegen gender-gerelateerd geweld.

In Mali overlegt België ook regelmatig met andere actoren van de ontwikkelingssamenwerking (lokale organisaties, andere donoren, andere ngo’s), rond de volgende thema’s:

• versterking van het democratische eigenaarschap van partners;
• afstemming op hun beleid, procedures en beheerssystemen;
• harmonisatie met de andere donoren;
• resultaatgericht beheer;
• wederzijdse verantwoordelijkheid;
• betere voorspelbaarheid van de beschikbare middelen.