Democratische Republiek Congo (DRC)

Sociaaleconomische situatie in de DRC

Ondanks de grote diversiteit aan natuurlijke hulpbronnen blijft de Democratische Republiek Congo één van de armste landen ter wereld.

De uitdagingen op het vlak van ontwikkeling en armoedebestrijding zijn enorm. Er zijn verschillende obstakels die het behalen van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen in de weg staan:

de zwakke administratieve structuur van het land;
het gebrek aan rechtszekerheid;
de beperkte toegang tot sociale diensten.

De OESO bestempelt de DRC als een kwetsbare staat, wat betekent dat het land in aanmerking komt voor specifieke richtlijnen voor ontwikkelingssamenwerking.

De Belgische ontwikkelingssamenwerking gebeurt via verschillende wegen:

gouvernementele ontwikkelingssamenwerking;
niet-gouvermentele samenwerking;
multilaterale samenwerking;
humanitaire hulp;
transitionele ontwikkeling en goed bestuur.

Gouvernementele samenwerking

De samenwerking tussen België en de Democratische Republiek Congo begon bij de onafhankelijkheid. Na een schorsing van negen jaar, hervatte de samenwerking in het jaar 2000.

De Belgische gouvernementele samenwerking voor de ontwikkeling van de DRC heeft als doel om de levensomstandigheden van de Congolese bevolking te verbeteren. De samenwerking wordt vooral uitgevoerd in de provincies, via partnerschappen met openbare instellingen.

De programma’s van de gouvernementele samenwerking worden uitgevoerd door het Belgische ontwikkelingsagentschap, Enabel

Landbouw en plattelandsontwikkeling

Landbouw is de belangrijkste economische sector van het land: bijna 80% van de Congolezen woont op het platteland. De DRC wil de plattelandsgebieden nieuw leven inblazen door:

moderne productiestructuren te ontwikkelen;
kleine landbouwers te ondersteunen.

Verder worden er inspanningen geleverd voor de familiale landbouwbedrijven en de openbare actoren op provinciaal niveau om:

de kwantiteit en kwaliteit van de landbouwproductie te verbeteren;
de verwerking, opslag en commercialisering van producten te ondersteunen;
de openbare actoren te versterken in hun steun, opvolging en coördinatie van de landbouwsector.

Beroepsopleidingen

De Congolese bevolking bestaat voor een groot deel uit jongeren. Nochtans blijft de toegang tot relevante beroepsopleidingen, die aangepast zijn aan de noden van de maatschappij en van de bedrijven, een heikel punt in de DRC. Zo is er een steeds grotere nood aan gekwalificeerde werkkrachten.

België ondersteunt twee onderwijssectoren die cruciaal zijn voor de ontwikkeling van het land:

het technische onderwijs;
de beroepsopleidingen.

Daarnaast wordt er ook gefocust op:

de begeleiding tijdens de integratie op de arbeidsmarkt;
de ontwikkeling van ondernemerschap.

Tijdens de opleidingsprocessen en de voorbereiding op tewerkstelling gaat er een bijzondere aandacht naar gendergelijkheid.

Gezondheid

De uitgevoerde programma’s hebben als doel om de bevolking een betere toegang tot een kwalitatieve gezondheidszorg te bieden, zowel fysiek als financieel.

De gouvernementele samenwerking ondersteunt:

de ziekenhuizen;
de zorgcentra;
het beheer van het gezondheidszorgsysteem.

België verleent ook steun aan het Congolese ministerie van Gezondheid, onder meer om:

een toeleveringssysteem van kwalitatieve medicijnen op poten te zetten;
epidemieën in kaart te brengen;
een beleid, normen en strategieën voor de sector uit te werken.

Bovendien werd er ook een bijzonder programma op poten gezet voor de holistische opvang van slachtoffers van seksueel geweld.

Infrastructuur

In Congo worden verschillende projecten in de watersector uitgevoerd, zoals het vergemakkelijken van de toegang tot drinkwater dankzij fotovoltaïsche energie. Daarnaast ondersteunt België ook projecten om het hele land van elektriciteit te voorzien.

Niet-gouvernementele samenwerking

De niet-gouvernementele samenwerking in de DRC verloopt via een zestigtal Belgische actoren die via hun vijfjarenprogramma’s actief zijn in het land. De belangrijkste sectoren zijn:

de gezondheidszorg;
de landbouw;
mensenrechten.

In het kader van deze programma’s bestaat er ook een nauwe samenwerking met lokale organisaties. Dat gaat zowel over organisaties van het maatschappelijk middenveld als om openbare instellingen.

Het hoofddoel is het ondersteunen van het Congolese maatschappelijk middenveld en het versterken van de bevoegdheden en capaciteiten van de openbare instellingen.

Strategische doelstellingen

De strategische doelstellingen van de niet-gouvernementele actoren zijn ingebed in een gezamenlijk kader en volgen de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen:

gelijkheid tussen vrouwen en mannen bevorderen;
zorgen voor het behoud en duurzaam beheer van het milieu en natuurlijke hulpbronnen;
een inclusief en kwalitatief onderwijs voor iedereen verzekeren, met respect voor de kinderrechten;
de toegang tot een kwalitatieve gezondheidszorg verbeteren en het recht op gezondheidszorg voor iedereen bevorderen;
een emanciperende en duurzame landbouw bevorderen die marktgericht is en efficiënt gebruik maakt van natuurlijke hulpbronnen, vooral op het vlak van bosbouw, landbouw, veeteelt en visserij;
het bestuur op alle politieke niveaus versterken en het respect voor de mensenrechten bevorderen;
de culturele sector versterken;
ondernemerschap bevorderen en versterken.

Multilaterale samenwerking

België ondersteunt ook de uitvoering van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen in de Democratische Republiek Congo via partnerschappen met de agentschappen van de Verenigde Naties, de Wereldbank en de Europese Unie.

Deze multilaterale samenwerking wordt vooral concreet gemaakt via een beleid van core funding, namelijk bijdragen aan de algemene middelen van onze partnerorganisaties. Dit zorgt ervoor dat de middelen flexibel ingezet kunnen worden, in functie van de meest dringende noden.

Wilt u meer weten over de activiteiten van onze multilaterale partners in de DRC en hun bijdragen aan de SDG’s? Kijk dan zeker op de websites van deze verschillende agentschappen en organisaties:

Een andere dimensie van onze multilaterale samenwerking in de Democratische Republiek Congo is de steun aan meer specifieke initiatieven (earmarked) of aan multidonoren zoals:

het project UNFPA/UNFPA Supplies voor de levering van materiaal en voorzieningen ten behoeve van de seksuele en reproductieve gezondheid;
het et project UNDP/UNDP Climate Promise over de bijdragen die op nationaal niveau bepaald worden (NDC’s);
het IAO – Global Flagship Programme Social Protection Floors for All;
het project UNESCO- Lifting the Yangambi biosphere reserve into a climate-biodiversity centre of excellence;
het project CAFI dat strijdt tegen ontbossing en een ontwikkeling met een laag koolstofgehalte aanmoedigt;
het UNICEF-project voor de installatie van een veiligheidsnet (safety net) in het oostelijke gebied van Kinshasa;
GAVI, de Globale Alliantie voor Vaccinatie;
GPE, het Globale Partnerschap voor Onderwijs;
GFATM, het Globale Fonds dat zich inzet in de strijd tegen hiv, tuberculose en malaria;
GEF, het Global Environment Facility;
LDCF, het Fonds voor minst ontwikkelde landen;
GCF, Green Climate Fund;
het Programma van jonge deskundigen “JPO” van de Verenigde Naties.

Ten slotte draagt ons land ook sterk bij aan de projecten die de Europese Unie en de volgende ontwikkelingsbanken uitvoeren:

Humanitaire hulp

De Democratische Republiek Congo ervaart een van de meest ingewikkelde en langdurende humanitaire crises in de wereld.

Gewapende conflicten en natuurrampen blijven aanleiding geven tot grote bevolkingsstromen in het oosten van het land. Er zijn ook incidenten op het vlak van veiligheid, in het bijzonder in de provincies Noord-Kivu en Ituri waar in mei 2021 de noodtoestand werd afgekondigd.

De DRC vangt één van de grootste aantallen intern ontheemden op ter wereld, alsook het grootste aantal op het Afrikaanse continent.

De conflicten, epidemieën en natuurrampen blijven sterk wegen op de levensomstandigheden, de grote armoede bij de Congolese bevolking, de zwakke openbare infrastructuur en sociale diensten, alsook op de conflicten tussen gemeenschappen over natuurlijke hulpbronnen en mijnbouw.

Structurele problemen blijven bestaan, zoals de beperkte toegang tot kwalitatieve basisdiensten en een grote genderongelijkheid. Op politiek niveau slaagt het land er bovendien niet in om een beleid voor sociale bescherming en ontwikkeling voor de meest kwetsbare mensen op poten te zetten.

De directe Belgische humanitaire hulp in de DRC heeft als hoofddoel om de bevolking te beschermen tegen schendingen van hun fundamentele rechten als gevolg van de crises die in het land woeden. België beantwoordt vanouds de specifieke behoeften die ontstaan als gevolg van seksueel geweld en voedselonzekerheid.

België is ook een van de belangrijkste donoren van het humanitaire fonds van het land en steunt zo indirect het werk van lokale en nationale humanitaire ngo’s.

Transitionele ontwikkeling en goed bestuur

In het kader van transitionele ontwikkeling en goed bestuur heeft België verschillende projecten gelanceerd, vooral om de transparantie in de sector van de natuurlijke hulpbronnen te verbeteren.

In de Democratische Republiek Congo overlegt België ook regelmatig met andere actoren van de ontwikkelingssamenwerking (lokale organisaties, andere donoren, andere ngo’s) in de volgende domeinen:

het democratische eigenaarschap van partners versteken;
afstemmen op hun beleid, procedures en beheerssystemen;
harmoniseren met de andere donoren;
resultaatgericht beheer;
wederzijdse verantwoordelijkheid;
een betere voorspelbaarheid van de beschikbare middelen.

Landen