Leefmilieu en groene diplomatie

Leefmilieu is een van de vijf pijlers van de Agenda 2030 en haar duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s) en neemt ook meer en meer een centrale rol in binnen de Verenigde Naties. Hieronder volgt een korte inleiding van dit beleidsthema.

Internationale samenwerking voor de bescherming van de biodiversiteit en ecosystemen

Vind meer informatie over het Biodiversiteitsverdrag van de Verenigde Naties en de Belgische ontwikkelingssamenwerking en biodiversiteit.
  1. Laatst bijgewerkt op

Biodiversiteitsverdrag van de Verenigde Naties


Het Biodiversiteitsverdrag van de Verenigde Naties (UNCBD) probeert de achteruitgang van het aantal soorten planten en dieren te stoppen. Het Nagoya-protocol van dat verdrag regelt de toegang tot en billijke verdeling van natuurlijke genetische rijkdommen. 2020 is een belangrijk jaar voor de internationale samenwerking rond de bescherming van de biodiversiteit. In 2010 werden de Aichi-targets vastgelegd die rond vijf strategische doelstellingen bepalen wat de VN-lidstaten moeten bereiken om het biodiversiteitsverdrag uit te voeren tegen 2020.

Die 5 doelen zijn:

  • de onderliggende oorzaken van biodiversiteitsverlies tegengaan door mainstreaming van biodiversiteit doorheen alle sectoren van de samenleving;
  • de onmiddellijke druk op de biodiversiteit verminderen en duurzaam gebruik bevorderen;
  • de staat van de biodiversiteit verbeteren door ecosystemen, soorten en genetische diversiteit te beschermen;
  • de voordelen van biodiversiteit en ecosysteemdiensten voor allen verhogen
  • de implementatie van het verdrag verbeteren door participatieve planning, kennisbeheer en capaciteitsopbouw

Ook belangrijk voor de biodiversiteit zijn talrijke verdragen die biotopen moeten beschermen zoals het marine milieu, vochtgebieden, bossen of grensoverschrijdende natuurreservaten, of het verdrag over de handel in bedreigde dier en plantensoorten.

Een protocol bioveiligheid bij dat verdrag moet de risico’s van genetisch gemanipuleerde organismen minimaliseren.

De FOD Buitenlandse zaken is vertegenwoordigd in de Belgische delegatie die betrokken is bij de onderhandelingen over de uitvoering van het verdrag. Onze organisatie volgt daarbij vooral de aspecten op over internationale financiering, internationale samenwerking en steun aan het Zuiden.

Momenteel lopen de onderhandelingen over een nieuw Globaal kader voor de bescherming van de biodiversiteit
 

Belgische ontwikkelingssamenwerking en biodiversiteit


De wet op de Belgische ontwikkelingssamenwerking van 19 maart 2013 bepaalt dat “[d]e Belgische ontwikkelingssamenwerking schrijft zich in in de principes, verklaringen en verdragen van de Verenigde Naties betreffende ontwikkeling en leefmilieu, alsook mensenrechten in al hun dimensies” en dat “de bescherming van het leefmilieu en van de natuurlijke hulpbronnen, met inbegrip van de strijd tegen klimaatverandering, droogte en wereldwijde ontbossing” wordt geïntegreerd als een van de prioritaire thema’s.

De Belgische ontwikkelingssamenwerking draagt daarom via verschillende programma’s en projecten bij aan de doelstellingen van het VN-biodiversitetisverdrag.

De samenwerking met het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen (KBIN) via het programma Capacities for Biodiversity and Sustainable Development (CEBioS) is daarnij erg belangrijk. CEBioS heeft een tienjarenstrategie (2014-2023), bestaande uit 2 werkplannen van elk 5 jaar (2014-2018 en 2019-2023) met een gemiddeld jaarlijks budget van 1,2 miljoen euro voor de periode 2014-2018 en 1,4 miljoen euro voor 2019 en 2020. Het programma is gericht op capaciteitsontwikkeling van de partnerlanden van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking op gebied van behoud van biodiversiteit en duurzame ontwikkeling, gekoppeld aan armoedebestrijding. De voornaamste activiteiten binnen het programma zijn onder andere institutionele samenwerking met partnerorganisaties, oproepen voor voorstellen voor korte beurzen, workshops, trainingen, beleidsondersteuning, speciale projecten, sensibilisering en publicaties.

De 4 huidige strategische doelstellingen van CEBioS zijn:

  1. het versterken van de wetenschappelijke en technische basiskennis over biodiversiteit in het Zuiden: resultaten van wetenschappelijk onderzoek worden gebruikt om het duurzaam beheer, gebruik en bescherming van de biodiversiteit en ecosystemen te versterken;
  2. de nationale uitvoerende autoriteiten versterken samen met hun partners het duurzaam beheer en gebruik van de biodiversiteit en ecosysteemdiensten om de rurale bevolking te ondersteunen door middel van de ontwikkeling van goede praktijken en waardeketens;
  3. de beleidsmakers en stakeholders ontwikkelen adequate strategieën, beleidsmaatregelen en actieplannen om te komen tot een betere bescherming van de biodiversiteit;
  4. het versterken van de synergie tussen de verschillende partners van de Belgische ontwikkelingssamenwerking (multilaterale partners, Enabel, maatschappelijk middenveld en private sector) om duurzame ontwikkeling te bereiken door het mainstreamen van biodiversiteit in hun acties.

Daarnaast ondersteunt de Belgische Ontwikkelingssamenwerking het bereiken van de doelstellingen van het VN-biodiversiteitsverdrag via financiering aan multilaterale instellingen zoals de Global Environment Facility en het United Nations Environment Programme en via specifieke landenprogramma’s van Enabel. Ook de niet-gouvernementele organisaties, zoals WWF, Join for Water en BOS+ dragen met steun van de Belgische ontwikkelingssamenwerking bij aan de bescherming van ecosystemen in het Zuiden.